ASRIN FELAKETİ

6 Şubat depreminde bazı engelliler enkaz altından çıkarıldı. 
Bazı kişiler ise engelli hale geldi...

ALİYE YÜCEL 

DEPREM

 

NESİ EZİYET?

Bir gazete "Survivor'da engelli insana yarışma diye eziyet ediyorlar. Kim bu ahlaksızlığa dur diyecek?"  diye bir manşet atarak Survivor'da yarışan ampute yarışmacı Barış Telli'ye eziyet edildiğini ima etmiş.

Bunu da sosyal medyadaki kişilerin yorumu olarak ele almış. Ayrıca Gazeteci Orhan Uğuroğlu'nun yaptığı paylaşımı "Ampute bir yarışmacıyı Survivor'a alıp normal insanlarla yarıştırmak insanlık suçudur. Ampute Barış kardeşimiz yarışmadan alkışlarla uğurlanmalı. Acun Ilıcalı, istiyorsa sadece Ampute'lerin katılacağı yarışma yapmalı..." ifadesini de pekiştirmek için habere taşımış... 

Bu tespit ve yoruma katılmak mümkün değil. Barış, kendi istediği ile yarışmaya katılmış bir yarışmacı... Nereye geldiğini bilerek gelmiş. Oldukça da başarılı bir yarışma çıkarıyor. Bu neden eziyet olsun anlamak zor. Aslında böyle düşünen zihniyet engelliye asıl eziyeti yapıyor.

Sporcu geçmişi olmayanların bile katıldığı bir yarışmaya engelli bir sporcunun katılması niye eziyet olsun. O yarışabildikten sonra bu ayrımcılık niye? Anlaşılan hiç ampute futbol karşılaşması seyretmemişler. Seyretmiş olsalardı daha zorluk dolu karşılaşmaları göreceklerdi.

Böyle düşünmeyi bırakıp, Barış Telli’nin kazandığı bölümleri bir izlesinler. Orada engelli birini mi yoksa bir Survivor mi görecekler? Eğer engelli birini görüyorlarsa engellilere bakış açılarında bir yanlışlık olduğunu, büyük bir ön yargı içinde olduklarını bilsinler. 

ALİYE YÜCEL 

ATEŞ KUŞU SABİT

Dizi ve filmlerde engelli farkındalığı adına güzel adımlar atılıyor. Her dizi ve filmi izlemek imkansız ancak bazen bu dizilere rast geliyorum. Özellikle de otizm farkındalığını konu alanlara... İşte ATV'nin yeni dizisi "Ateş Kuşları" da bunlardan biri...

Dizinin konusu kısaca şöyle: Ateş Kuşları; sokak çocuklarının zorluk, çaresizlik ve acılara rağmen hayata tutunma çabalarını ele alıyor. Hikaye, kendilerine "Köksüzler" diyen; en büyüğü 13, en küçüğü 6 yaşında, biri kız, biri otistik, beş sokak çocuğunun, çöplükte kırk günlük bir bebek bulmalarıyla başlıyor. Kendilerine "Köksüzler" diyen çocuklar büyüyor ve "Ateş Kuşları"na dönüşüyorlar.

Ateş Kuşları dizisinde baş karakterlerden biri otizmli Sabit Ateş. Adının aksine hiç sabit duramayan biri. Babası otizmli olduğu için sokağa bırakınca saatlerce sallanarak beklemiş. Sonra sokak çocuğu olan Ali, onu bulup yanına almış, korumuş ve kollamış. Sabit, bütün Ateş Kuşları'na düşkün ama en çok da çöpte buldukları minik bebek Gülayşe'yi sahiplenmiş... Sabit rolünde oyuncu Emir Çubukçu var. Çok etkileyici bir oyun sergiliyor. 

Dizinin daha ilk iki bölümünde bile otizmli bir çocuk ve yetişkinin nasıl davrandığına dair önemli ipuçları var. Sahnelerde beni en çok etkileyen Ateş Kuşları fertlerinin Sabit'e karşı sabırları oldu. Öyle anlayışlı ve sabırlı davranıyorlar, onu sakinleştirmek için öyle büyük çaba sarf ediyorlar ki, "Gerçek ailesi olsa böyle anlayışlı ve sabırlı davranabilir mi, acaba?" diye düşünmeden edemiyor insan.  

Aile, aşk, arkadaşlık gibi bir çok hikayenin yanında otizmli çocukların hayatını da ekrana taşıyan bir yapım olan Ateş Kuşları oldukça ilgi çekecek ve otizm adına bir farkındalık oluşturacak gibi duruyor. 

ALİYE YÜCEL

ENGELLİLER İÇİN OYUNCULUK EĞİTİMİ

Ünlü şarkıcı, tiyatro ve sinema sanatçısı Ayla Algan çok başarılı çalışmalara imza atmıştır. Müzik ve tiyatro sanatlarını iç içe yaşayan bir sanatçıdır. 

Bergüzar Korel, Barış Arduç, Çağatay Ulusoy, Hazal Kaya, Sera Tokdemir, Tolgahan Sayışman, Nihat Altınkaya, Onur Tuna, Melisa Sözen, Gökhan Keser, İlker Kızmaz gibi bir çok ünlü oyuncuyu çalıştıran Ayla Algan şimdi engelli oyuncular yetiştirecek...

Ayla Algan, ekibiyle birlikte engelliler için "Kamera ile Oyunculuk Eğitimi" verecek.

Bu konu da yapılan söyleşisinde engelli bireylere;

Oyuncu olmak için nasıl bir eğitim alınmalı? 

Beden ve ses çalışması nasıl olur? Faydaları nelerdir?

Yaratıcı drama nedir? 

gibi bir çok konuda eğitim vereceğini anlattı.

Ünlü sanatçı, bu eğitimin sonunda dizi yapımcıları ile görüşme yaparak kursiyerlerin dizilerde yer almasını sağlamak istediğini de açıkladı.

Ayla Algan’ın Harbiye'deki Stüdyo evinde 10 hafta sürecek eğitim, hafta sonları ve ücretli olacak.

Bilgi için;

"Engelli Mahremiyeti" instagram hesabı.

ALİYE YÜCEL 

BEYAZ BASTON HAFTASI

7-14 Ocak tarihleri arası tüm dünyada Beyaz Baston Görme Engelliler Haftası olarak kabul edilir. Beyaz Baston Görme Engelliler Haftası'nın geçmişi 100 yıl öncesine uzanıyor.

 
1921 yılında Londra'da bir fotoğraf sanatçısı trafik kazası geçiriyor ve görme engelli hale geliyor. Çevrenin kendisinin görmediğini fark etmesi ve dikkat çekmesi için bastonunu beyaza boyayarak dolaşıyor.

 
Onun yaptığı bu uygulamayı çok başarılı bulan Fransız Görme Engelliler Örgütü 1931 yılında görme engellilerin bastonlarının beyaza boyanmasını kararlaştırıyor. Böylece "beyaz baston" simge haline geliyor.

Görme engellilerin yürüyüşlerinde büyük kolaylık sağlayan beyaz bastonun kullanımı ise şöyle; baston düzgün zeminde sola sağa kaydırılıyor, pürüzlü zeminlerde de yerden kaldırılıp sağa sola dokundurularak kullanılıyor. 

Beyaz Baston Haftası, görme engellilere farkındalık meydana getirmek adına önemli bir hafta...

ALİYE YÜCEL

FATMA İLE OĞUZ

Netflix'de yayınlanan Fatma  dizisini seyredenler bilir. Dizinin çok etkileyici bir hikayesi var. Dizinin başrollerinde Burcu Biricik ve Uğur Yücel var. Diğer rollerde Mehmet Yılmaz Ak, Hazal Türesan, Şahsuvar Aktaş, Olgun Toker gibi isimler yer alıyor. 

Dram, polisiye ve aksiyon tarzında olan diziyi bir seri katil hikayesi gibi görenler olabilir. Ben diziye bir engelli hikayesi olarak baktım. Fatma ve otizmli oğlu Oğuz'un hikayesi... Burcu Biricik, engelli çocuğu olan bir anneyi çok başarılı bir şekilde canlandırıyor. 

Fatma, bize bir engelli  annesinin yaşadığı zorlukları, ne gibi fedakarlıklar yapabileceğini ve onların psikolojisini çok etkili bir şekilde anlatıyor. "Ben ölürsem ne yapar?" diye düşünüyor ve çocuğunun eğitim almasını istiyor. Oğlunun okulda istenmemesi karşısında çaresiz kalıyor. 

Genç kadın "Babası bir kere oğlum deyip sarılmadı...” derken oğlunu çok sevdiğini ve babasının da öyle çok sevmesini bekliyor. Oysa Oğuz babası tarafından istenmiyor ve babası onun ölümünü kurtuluş olarak görülüyor. 

Fatma, Oğuz'un kazada ölmesinde bile oğlunun kusurlu olarak çıkması karşısında "Doğarken kusurlu ölürken de kusurlu..." diyerek oğlunun içinde bulunduğu zavallı durumu çok güzel özetliyor.

 

Fatma, otizmli çocuklar ve ailelerinin yaşadığı zorluklar göstermesi açısından etkileyici bir dizi. Önemli bir farkındalık oluşturuyor. Engelli çocuğu, özellikle de zihinsel engelli çocukları olan annelerin durumu maalesef böyle... 

ALİYE YÜCEL

BARIŞ TELLİ SURVIVOR'DA

"MasterChef Türkiye, yarışmasını izliyorum. Her seyrettiğim yarışmada bir engelli de yarışın istiyorum" diye yazmıştım. Sonunda engelli biri yarıştı ve MasterChef'ten bu yıl Fatma Nur geçti.

Her seyrettiğim yarışmada bir engelli olsun derken aklımdan Survivor'da geçmişti. Ama bu imkansız bir şeydi. Çünkü fiziksel güç ve dayanıklılık isteyen bir yarışma... Ancak yarışmanın kuralları değişti. Ve bu yıl bir engelli yarışmacı var. Bu isim küçük yaşta geçirdiği trafik kazasında sağ bacağını kaybeden ve 'Ampute Messi' unvanını alan milli futbolcu Barış Telli oldu.

Böylece Survivor tarihinde ilk kez bir engelli yarışmacı kadroya dahil oldu.
Acun Ilıcalı bir paylaşımında, "Sevgili Aysu Keskin ve Barış Telli Survivor 2023 kadrosuna dahil oldular, ikisine de başarılar dilerim.. " yazarak Barış'ın yarışmada olacağını açıkladı. Sporcular da sosyal medya hesaplarından "Yakında görüşürüz..." mesajı verdiler.

Milli Ampute Futbol takımımızın başarılı oyuncularından Barış Telli "Ampute Messi" olarak biliniyor. 1989 yılında Kırıkkale'de doğan Telli, 4 yaşında geçirdiği trafik kazası nedeniyle ile sağ bacağını kaybediyor.

 
Kaza sonrasında spor yapmaya başlayan Barış Telli, atletizm, tenis ve futbol dahil olmak üzere birçok spor alanında başarı ile mücadele etmiştir. Türkiye'de birçok farklı spor dalında Türkiye rekorları kıran Telli, Türkiye'nin de ilk bedensel engelli beden eğitimi öğretmeni unvanına da sahiptir olmuştur.

Bu arada Barış Telli'nin yarışmada olacağını duyanlar çeşitli sosyal medyada çeşitli yorumlarda bulunmuşlar. Bu yorumlardan bazıları da çok acımasız olmuş maalesef... Barış Telli'ye gönülden başarılar diliyor, nasıl bir yarışma çıkaracağını merakla bekliyorum.

 
ALİYE YÜCEL 

KISA BİR HİKAYE

 

"For sale: Baby shoes. Never worn.”

 “Satılık: Bebek ayakkabısı. Hiç giyilmedi.” 

Yazar Ernest Hemingway'in bu bir kaç kelimelik yazısı "dünyanın en kısa hikayesi” olarak anılır. 

Kim bilir belki de hüzünlü hikayedir!

Hiç giyilmemiş olması aklınıza ölümü getirdiyse yanılmış olabilirsiniz. Belki de giyecek ayakları yoktu... 

(Ressam: Rosine Blachas) 

ALİYE YÜCEL 

REBECCA'NIN MÜCADELESİ

İngiltere'de yaşayan Rebecca Grieve, 12 yıl önce bir omurilik yaralanması nedeniyle göğsünden aşağısı felç oluyor. İşlerini kendi başına yapmakta zorlanıyor ve bakım kalitesi düşüyor. Bu nedenle 24 saat destek almak için  NHS'ye (Ulusal Sağlık Sistemi)  başvuruyor. Bunun için tam iki yıl büyük mücadele veriyor.
 
Kazanın ardından 5 ayını hastanede geçiren engelli kadın, hayatının son bir kaç yılını da daha fazla bakım almak için mücadele ederek geçiriyor. 2019 yılında NHS kendisini değerlendiriyor ve alternatif günlerde yalnızca 4 saatlik desteğe ihtiyacı olduğuna karar veriyor. Ancak bu Grieve için yeterli olmuyor ve itiraz ediyor. İki yıl sonra da 7/24 bakım almak için hak kazanıyor.

Rebecca Grieve, "İnsanların durumumu anlaması çok zor. 'Ah, umurumuzda...' diyorlar ama omurilik yaralanmalarının karmaşıklığını anlamak için herhangi bir şekilde eğitimli bakım yapacak kimsem yok. Çünkü hayatın bir anda değişiyor ve kendini bulman zaman alıyor. Aşırı acı içinde yaşadım ve her şeyi kendi başıma yapmak için gerçekten çok mücadele ettim" diyor.

Omurilik Yaralanmaları Derneği'nden Simon Pinnell, konu ile ilgili olarak Grieve'nin durumunun nadir olmadığını bu durumun çok yaşandığını belirterek "Omurilik yaralanması olan birine nasıl bir bakım sağlanacağını bilen ve bu yaralanmanın sonuçlarını tam olarak anlayan çok az insan var..." diyor. 

Bu durum Türkiye'de yaşayan omurilik felci hastaları için de geçerli... Omurilik felci, ani gelişen bir olay sonucu meydana geliyor. Kişi buna hazır olmadığı için zor bir süreç yaşıyor. Aniden başka kişinin bakımına ihtiyaç duyuyor. Çevresinde böyle biri yoksa ya da çevresindeki kişi bu yardımı yapacak durumda değil ise gerçekten çok zor. 

Yukarıda yazdığım haberde Rebecca Grieve'in mücadele ederken neler yaşadığını tahmin etmek zor değil. Ancak yine de şanslı, şimdi yanında 7/24 yardım eden biri var. Ya bu imkana hiçbir zaman ulaşamayan, mücadele veremeyen kişiler ne yapıyor? Kim bilir ne büyük zorluklar yaşıyor? 

Kaynak: BBC News

ALİYE YÜCEL

ENGELLİ HAKLARI ULUSAL EYLEM PLANI

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun katılımıyla Cumhurbaşkanlığı himayesinde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının ev sahipliğinde 1 - 4 Aralık tarihlerinde düzenlenen Engelsiz Yaşam Fuarı ve Farkındalık Zirvesi'nde 2023-2025 yıllarını kapsayan ilk Engelli Hakları Ulusal Eylem Planı açıklandı. 

Engelli Hakları Ulusal Eylem Planı, istihdamdan erişilebilirliğe, eğitimden sağlığa, siyasi hayata katılımdan hakların korunmasına kadar geniş bir alanı kapsıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, program değişikliği nedeniyle katılamadığı, Engelsiz Yaşam Fuarı ve Farkındalık Zirvesi'ne yazılı bir mesaj gönderdi.

Mesajında,
"Nazik davetiniz için teşekkür ediyor, bugün açıklanacak Engelli Hakları Ulusal Eylem Planımızın hayırlara vesile olmasını diliyorum. Planın hazırlanmasında emeği geçen, katkısı bulunan herkese, ilgili tüm kurum ve kuruluşlarımıza şükranlarımı sunuyorum. Sporda, sanatta, kültürde, iş hayatında gerçekten önemli başarılar ortaya koyan engellilerimize gönül dolusu selamlarımı iletiyorum. Siz kardeşlerimin şahsında tüm engelli vatandaşlarımın, yarın kavuşulacak 3 Aralık Dünya Engelliler Günü'nü tebrik ediyorum. Bu vesileyle kamu ve özel sektör dahil tüm kurumlarımızı, sivil toplum kuruluşlarımızı ve vatandaşlarımızın tamamını, Engelli Hakları Ulusal Eylem Planımızı sahiplenmeye davet ediyorum. Planımızın, engelli kardeşlerimizin haklarının korunması, güçlendirilmesi, çok daha ileriye taşınmasına anlamlı katkılar yapacağına inanıyorum." dedi.

Engelli Hakları Ulusal Eylem Planı'nı sahiplenmeye çalışacağım ve bu konuda elimden geleceğini yapacağım. 

ALİYE YÜCEL

MASTERCHEF'TEN FATMA NUR GEÇTİ

MasterChef Türkiye, yarışmasını izliyorum. Her seyrettiğim yarışmada bir engelli de yarışın istiyorum.  Şimdi, bunu okuyunca "MasterChef fiziksel güç istiyor, koşturmaca da var. Engelli biri olamaz..." diyenler olacaktır. Ama bu yıl oldu işte. Bu yıl Fatma Nur yarıştı. 

Onu gördüğümde doğuştan kalça çıkığı olduğunu düşünmüştüm. Yaptığı açıklamada haklı olduğumu gördüm. O da bunu söyledi. Bir bacağı 3 cm. kısa imiş... Bu da onun aksamasına yol açıyor. Yani topallıyor.  

Fatma Nur 23 yaşında, çok küçük yaşta bu mesleğe başlamış. Çalışmak isterken "Bu bacakla mi çalışacaksın?" ve "Topalsın" diyenler olmuş... Ama o yılmamış. Ve şimdi MasterChef gibi gerçekten başarılı yarışmacıların olduğu yarışmaya seçildi ve ilk ona girdi. Bu önemli bir başarı. Üstelik defalarca potaya düştü ve çıkmasını da bildi.

Fatma Nur, sadece aksamasıyla değil sivri dili ve çıkışlarıyla da dikkat çok çekti. Seveni de var sevmeyeni de...  Bu hafta da elendi. 

Onunla ilgili olarak, engelliler biri böyle davranırsa kötü örnek olur bunu yapmamalı diye bir yazı yazmayı bile düşünüyordum. Fatma Nur'un engeli yüzünden dışlandığına inanmıyorum. Sevilmiyorsa, fevriliği ve dilinin kemiği olmadığı içindir. Davranışlarını değiştirdiği zaman daha başarılı olacaktır. Buna eminim...

ALİYE YÜCEL

DÜNYA KUPASI VE ENGELLİ GENÇ

2022 FIFA Dünya Kupası, 20 Kasım günü Katar'ın başkenti Doha'da gerçekleştirilen törenle başladı. Dünya Kupası'nın açılış maçı öncesi Al Bayt Stadı'nda, açılış seremonisi düzenlendi. Programa ünlü aktör Morgan Freeman da katıldı.
  
Oldukça duygusal anların yaşandığı açılış merasiminde Amerikalı ünlü oyuncu Morgan Freeman, Kaudal Regresyon Sendromu (vücudun alt yarısının (kaudal) gelişimini etkileyen bir bozukluk) ile doğmuş olan Katarlı genç Ghanim al Muftah tarafından konuşmaya davet edildi. 

Böylece Dünya Kupası'na damga vuran sahne oluştu. Morgan Freeman ve engelli genç, Hucurât Suresi'nin 13. ayetini okudu. 

Oyuncu daha sonra fibromiyalji rahatsızlığı nedeniyle taktığı eldiveni içinde olan sol elini, Katarlı gencin eline ulaşmak için uzattı. Bu sosyal medyada büyük ilgi gördü.

ALİYE YÜCEL

JUDODA BÜYÜK BAŞARIMIZ

IBSA Para Judo Dünya Şampiyonası 6-10 Kasım tarihleri arasında Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de düzenlendi. Şampiyonada Görme Engelli Milli Judocularımız, büyük başarı gösterdi. 

37 ülkenin yarıştığı şampiyonada milli judocularımız; Ukrayna, İran, Brezilya ve Fransa gibi bir çok ülkeyi geride bıraktı.

Madalya kazanan milli sporcularımız: 
Döndü Yeşilyurt J1-57 kiloda altın madalya, 
Zeynep Çelik J2-57 kiloda altın madalya,
Ecem Taşın Çavdar J1-48 kiloda gümüş madalya,
Abdurrahim Özalp ise J1-60 kiloda gümüş madalya, 
Esmer Taşkın J1-70 kiloda altın madalya,
Raziye Uluçam J2-70 kiloda gümüş madalya,
Nazan Akın Güneş J1+70 kiloda bronz madalya, 
Onur Taştan J1+90 kiloda bronz madalya ve 
İbrahim Bölükbaşı J2+90 kiloda bronz madalya kazandı.

Böylece 9 madalya ile şampiyonanın en başarılı ülkesi olduk. 

Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Başkanı Ayhan Yıldırım bu basari ile ilgili olarak "2000 yılında federasyonumuzun kuruluşundan bu yana dünya şampiyonalarında paralimpik branşlarda alınan toplam madalya sayısından 2 kat daha fazla madalya kazandık. İnşallah 2024 Paris’te de Judo branşında en az 10-12 kota ve 9-10 madalya ile ülkemizi temsil etmeyi hedefliyoruz” diye açıklama yaptı.

 
Büyük başarılar da elde eden engelli sporcularımız spor dallarının hemen hemen hepsinde yer alıyor. Bu bizim için gurur kaynağı oluyor. Görme Engelli Milli Judocularımızı kutluyor. Başarılarına yenilemelerini diliyorum.

ALİYE YÜCEL 

SAĞLAMCI OLMAYIN!

Geçen haftaki yazımda "Sağlamcılık" (Ableism) konusundan bahsetmiştim. Sağlamcılığı anladığınıza göre bu konuda neler yapabilirsiniz? Hayatınızdaki sağlamcı davranışlardan nasıl kaçınabilirsiniz? Şimdi de bu konudan bahsetmek istiyorum. 

Konuşmalarınızda engellileri küçümseyen dil kullanmayı bırakın.

Engellilerle alay etmeyin, onları küçümsemeyin.

Binalardaki erişilebilirlik konusunda duyarlı olun.

Eğer işverenseniz, mecburi oranlar yerine daha fazla engelliyi işe alın.

Engellilerin diğer insanlardan daha az değerli olduğu fikrini unutun.

Engellilerin erişemeyeceği bir yere gittiyseniz, mümkünse oradaki yetkili ile konuşun.

Engellilere ayrılan park yerlerine asla park etmeyin.

Engelli öğrencilerin ayrı okuması fikrinden vazgeçin.

Web sitelerinin erişilebilir olması gerektiğini unutmayın.

Tekerlekli sandalyeli kullananları zor durumda bırakmamak için gerekirse asansör yerine merdiven kullanın.

Engellilerin hasta ya da mutsuz olduğunu düşünmeyin.

Engellilerin başkalarına ilham vermek için orada olmadığını bilin.

Engelli yazarları ve aktivistleri sosyal medyada takip ederek, makalelerini okuyarak bu konuda bilgi sahibi olun.

Ve Engeloji'yi okuyun! 

ALİYE YÜCEL

SAĞLAMCILIK (ABLEİSM)

  

Sağlamcılık (Ableism), engellilere yönelik ayrımcılıktır. Bu ayrımcılık kasıtlı veya kasıtsız olabilir. Bedenlerin ve zihinlerin işleyişinin doğru bir yolu olduğu ve bundan sapan herkesin aşağılık olduğu inancına dayanır. 

Sağlamcılık, engelli insanların kusurlu olduğu ve düzeltilmesi gerektiği fikri etrafında toplanır. Kişiselden kurumsala kadar değişen şekillerde ortaya çıkabilir ve engellilerin engelli olmayan insanlardan "daha az" olarak kabul edildiği birçok yolu içerir.

Sağlamcı bakış açısına sahip olan kişiler engelliliği bir hastalık, acizlik, bağımlılık ve muhtaçlık gibi görme eğilimindedirler. Engelliliğe geleneksel bir perspektiften bakan bu kişilerin; engellinin bedenini ve davranışlarını hedef aldığı, dışladığı, ötelediği ve  küçümsediği bilinen bir gerçektir. 

Sağlamcılık, 1960'ların ve 1970'lerin sivil haklar hareketlerinde başlamış, ancak bu terim ilk olarak 1986 yılında Londra Haringey Belediyesi Konseyi tarafından bir basın açıklamasında yazılı olarak kullanılmıştır. Bu terim geçen yüzyıla kadar kullanılmasa da sağlamcılığın tarihi çok daha geriye uzanır. 

Sağlamcılık (Ableism), birçok biçimde olabilir. Engelli öğrencilerin ayrı okullara okuması, erişilebilirliği bina tasarım planlarına dahil etmemek, asansör düğmelerinde vb. Braille alfabesi olmayan binalar, erişilemeyen web siteleri oluşturmak, engelliliği bir nokta olarak kullanmak, engelli insanlarla alay etmek, engelli diye işe almamak gibi...

Engeli yok diye, engelsiz diye kendini üstün saymak ilkel bir düşünce tarzıdır. Bilinmez ki herhangi bir engelli sizden bir yönden üstün olabilir. İşte bunu hep göz önünde de tutarak ve bunu unutmadan yaşamak gerekir. 

ALİYE YÜCEL

ENGELLİ MAHREMİYETİ

Türkiye Beyazay Derneği'nde daha önce çalışmalar yaptığım arkadaşlarımla birlikte şimdi de "Engelli Mahremiyeti" konusunda çalışmalar yapıyoruz. Aynı adla bir Instagram (@engellimahremiyeti) hesabımız da var. Bunu daha önce de kısaca yazmıştım.

Çalışmalarımıza ve paylaşımlar yapmaya devam ediyoruz. Bugün de bir toplantımız vardı. Bu konu da yeni şeyler öğrenmek ve birikimimi paylaşmak etkileyici...

Takip edenler biliyor. Engelli ve engellilik konularında oldukça faydalı ve farkındalık meydana getirecek önemli bilgiler paylaşıyoruz.

Takip edebilirsiniz. Engelliler ve engellilik konusunda ilginç bilgiler öğreneceksiniz bu kesin... Bir çok anlamsız paylaşımları takip yerine bilgi edinebilirsiniz ve bir faydası olabilir. 

ALİYE YÜCEL

BLOGUM 11 YAŞINDA

Bloguma 2011 yılında Ekim ayında bir salı günü başladım. Bir yıl hiç yazamadım. Onun dışında her hafta engelli, engellilik ve engelli farkındalığı adına bir yazı paylaştım. 

ALİYE YÜCEL 

TAKIMIMIZ DÜNYA ŞAMPİYONU

2022 Ampute Futbol Dünya Kupası İstanbul'da düzenlendi. Ampute Futbol Milli Takımımız, Dünya Kupası'nda şampiyon oldu.

Türkiye Ampute Futbol Milli Takımı, 2022 Dünya Kupası'nın finalinde karşılaştığı Angola'yı 4-1 mağlup ederek kupayı aldı.

İlk kez 2007'de katıldığı Dünya Şampiyonası'nda üçüncü olan Türkiye Ampute Futbol Milli Takımı; 2010, 2012 ve 2014 yıllarında aynı dereceyi elde etti.

Ampute Futbol Milli Takımımız, 2004 ve 2008 yıllarında  Avrupa Şampiyonası'nda ikinci oldu. 2017 ve 2021 yıllarında ise  üst üste iki kez şampiyonluğu olarak tarihi bir başarı göstermişti.

Ampute futbolun diğer futboldan farklı ve kendine özgü bazı kurallar var. Takım, 6 oyuncu ve 1 kaleciden oluşur. Kaleciler tek kolludur. Karşılaşmalar, 25’şer dakikalık 2 devreden oluşur. Devre araları 10 dakikadır. Taç atışı ayakla yapılır. Ofsayt yoktur. Oyuncular değneğiyle topu atamaz. Oyuncuların kesik uzuvlarıyla topa dokunmaları da yasaktır. Oyuncu değişikliğinde sınır yoktur. Her iki takımında mola hakkı vardır.

Bu yıl şampiyon olarak bize gurur yaşatan Türkiye Ampute Futbol Milli Takımımızı tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum.

ALİYEYÜCEL

İŞİTME ENGELLİLER HAFTASI BİTTİ

Dünyada engelliler için birçok gün ve hafta belirlenmiştir. Bunlardan biri de “Uluslararası İşitme Engelliler Haftası”... Her yıl 23-29 Eylül tarihleri "Uluslararası İşitme Engelliler Haftası" olarak belirlenmiştir. İşitme Engelliler Haftası bitti ama yine de yazmak istedim. Çünkü pek bilinmiyor. Bu nedenle seslerini duyurmak istedim.

Her gün ve haftanın amacı; dikkat çekmek, insanları bilinçlendirmek ve farkındalık oluşturmaktır. İşitme Engelliler Haftası'nın amacı da işitme engeline, işitme engellilerin sorunlarına dikkat çekmek, insanları bu konuda bilinçlendirmek, haklarını aramak ve farkındalık oluşturmaktır. 

Engellilik gruplarından arasında hayata en uyumlu olduğu düşünülen engellilik  işitme engellilik... Ancak bu büyük bir yanlıştır. İşitme engellilik en çok sorun getiren engellilik grubudur. Çocuklarda tedavi edilmediği ve eğitim verilmediği zaman mental sorunlar oluşur. İleri yaşlarda da depresyon, hafıza kaybı ve bunama gibi birçok hastalığa neden olmaktadır. 

TÜİK 2015 verilerine göre; ülkemizde 406 bin (%1,1) erkek 429 bin (%1,2) kadın olmak üzere toplam 836 bin işitme engelli var. Dünyada yapılan araştırmalar yeni doğan yaklaşık her 500 bebeğin 1’inde doğuştan işitme kaybı olduğunu göstermektedir. 2050 yılına gelindiğinde dünyadaki her 4 insandan 1’inde işitme kaybı yaşanacağı tahmin edilmektedir. Bu oldukça yüksek bir orandır.

İşitme kaybında erken teşhis çok önemli... Böylelikle erken yaşlarda tedavi ve eğitim sağlanıyor, işitme engelli kişiler normal bir hayat sürebiliyor. Geç tanı olduğunda geri dönülmez zararlar oluşabiliyor. 

İşitme engelliler için yapılan en önemli çalışmalardan biri de işaret dili öğrenmektir. Unutmayalım ki, işaret  dili sadece işitme engelliler için değil herkes içindir. Öğrenme imkanı olan herkes bu dili öğrenip herhangi bir ortamda  işitme engellilerle iletişim kurabilir. 

ALİYE YÜCEL

AİLEM

İşitme engellilerin; kamuda, özel sektörde ve sosyal hayatlarında iletişim ihtiyaçlarını karşılayabilmek için oluşturulan İşitme Engelliler Engelsiz İletişim Merkezi (AİLEM) hizmet vermeye başladı.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, yazılı olarak yaptığı açıklamada: “İşitme engelli vatandaşlarımız için AİLEM Engelsiz İletişim Merkezimiz hizmet vermeye başladı. Bakanlığımız bünyesinde hayata geçirdiğimiz özel çağrı merkezi ile işitme engelli vatandaşlarımızın eğitim, sosyal hayata katılım, çalışma hayatı, yasal hakları öğrenme ve bunları kullanma, kamu hizmetlerinden yararlanma gibi süreçlerde bilgiye erişim ihtiyacı olduğu her an ve durumda iletişim engelini ortadan kaldırmayı amaçlıyoruz.” dedi.

Bakan tarafından yapılan açıklamaya göre, AİLEM Engelsiz İletişim Merkezi şimdilik 8 Türk İşaret Dili çevirmeni ile faaliyet gösteriyor. Önümüzdeki yıllarda daha geniş bir kadro ile daha etkin, hızlı ve güvenilir bir şekilde hizmet vermeye devam edecek.

AİLEM Engelsiz İletişim Merkezi 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet veriyor. 

Merkeze, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı internet sayfası üzerinden “AİLEM” uygulaması ikonundan erişim sağlanabildiği gibi akıllı telefonlara yüklenecek uygulama ile de erişilebiliyor.

Uygulama, IOS mobil marketinden 

https://apps.apple.com/tr/app/ailem-engelsiz-i-leti%C5%9Fim/id1629878567?l=tr uzantısıyla ücretsiz indirilebiliyor.

Söz konusu mobil uygulama ile birlikte kullanıcılar kişisel telefonlarından tek tuşla tercümanlara erişim sağlayarak çeviri hizmetinden alabilecek.

Türk İşaret Dilini kullanan bütün işitme engelli vatandaşlar AİLEM Engelsiz İletişim Merkezinden faydalanabilecek.

AİLEM Engelsiz İletişim Merkezinde, iki yönlü hizmet verilecek. 

Erişim modellerinden biri olan ‘telefon tercümanlığı’ hizmeti ile işitme engelli birey görüntülü arama yada mesaj yolu ile ulaştığı çağrı merkezindeki Türk işaret dili tercümanına talebini bildirecek, tercüman talebe göre istenilen kişi ya da kurumu arayarak iletişimi sağlayacak. İşlem esnasında görüşmeler kayıt altına alınacak.

İletişim merkezinden verilecek olan diğer bir görüntülü hizmet modeli ise ‘Uzaktan Türk İşaret Dili Tercümanlığı’ hizmeti olacak. Bu hizmet modelinde de, aynı ortamda bulunan işiten birey ile işitme engelli vatandaşın arasında gelişen diyaloğu Türk İşaret Dili tercümanı çeviri yaparak gerçekleştirecek ve böylece iletişim sorunu ortadan kalkmış olacak.  

İşitme engelliler iletişimde, hizmette ve bilgiye erişimde çeşitli sorunlarla karşılaşabiliyor. AİLEM Engelsiz İletişim Merkezi ile işitme engelliler aile ve yakın çevrelerinden bağımsız olarak sosyal hayatın her aşamasında ortaya çıkabilecek çeşitli iletişim ihtiyaçlarını karşılayabilecekler. 

Kaynak: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İnternet Sayfası

ALİYE YÜCEL

DSÖ ENGELLİ KARARLARI

DSÖ 72. Avrupa Bölge Toplantısı 12-14 Eylül tarihlerinde İsrail'de yapıldı. Toplantıya 53 ülke katıldı. Bu toplantıda engellilerin ulaşılabilir en yüksek sağlık standardına ulaşmasını sağlayacak kararlar da alındı. 

En yüksek siyasi düzeydeki bu yeni taahhüt, hükümetlerin sağlık sistemlerinin ve toplumların engellilerin önündeki tüm engelleri kaldırmasını sağlamak için DSÖ ve Avrupa ile birlikte çalışmasını sağlamayı hedefliyor. 

Çerçeve, ülkelerin her yaştan ve her bağlamda engellilerin sağlık ve esenliğini sağlamak, korumak ve teşvik etmek için engellileri kapsayan sağlık sistemlerini güçlendirmelerine yardımcı olacaktır.

DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri P. Kluge açıklamasında "Bugün üzerinde anlaşmaya varılan çerçeve, engelli yaşayanlar da dahil olmak üzere herkesin onurlu ve saygılı bir şekilde tedavi edildiği ve tam olarak katılabileceği bir sağlık sektörünün şekillendirilmesine yardımcı olacak. Engelli insanlar genellikle sağlık hizmetlerine daha fazla ihtiyaç duyarlar, ancak bu bakıma erişimde ve bunları kullanırken daha fazla engelle karşı karşıya kalabilirler. Ülkelerin, engellilerin sağlık tesislerine ve hizmetlerine erişimini engelleyen fiziksel engelleri kaldırması gerekmektedir. Ayrıca bilgiye erişimi engelleyen engelleri kaldırmaları ve çoğu zaman ayrımcılığa yol açan tutumları değiştirmeleri gerekiyor" dedi.  

DSÖ/Avrupa Ülke Sağlık Politikaları ve Sistemleri Bölümü Direktörü Dr. Natasha Azzopardi-Muscat ise “Kimseyi geride bırakmamak, engelliler de dahil olmak üzere herkes için çalışan sağlık sistemleri ve toplumlar oluşturmak anlamına gelir. Bugünün iddialı kararı, doğru yönde atılmış önemli bir adımdır. Bu başarıdan yola çıkarak, herkesin sağlıklı ve müreffeh bir hayat yaşayabilmesi için ülkelerin kapsayıcı sistemleri teşvik etmeye devam edeceğini umuyoruz” diye açıklama yaptı.   

Toplantıda bu gündemi ileriye taşımak için 4 temel ilke ortaya koyuldu:

İnsan Hakları: 

Engelliler diğerleriyle eşit koşullarda aynı haklardan yararlanmalıdır. 

Evrensel Tasarım: 

Sağlık hizmetleri, ekipman, ürünler ve ortamlar tüm insanlar tarafından erişilebilir ve kullanılabilir olmalıdır; 

Yaşam Boyu Yaklaşım: 

Sağlık hizmetlerinin, yaşamın her aşamasında engellilerin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurması gerekir.

Kapsayıcı Sağlık Sistemleri: 

Engellilerin dahil edilmesi, ulusal sağlık sistemlerindeki tüm alanlara entegre edilmelidir. 

Türkiye'nin de katıldığı bu toplantıda verilen kararlar ne derece yansıyacak göreceğiz. 

Kaynak: who.int  

ALİYE YÜCEL

LCW'DEN ENGELLİLER İÇİN "LCW LIMITLESS"

Ünlü giyim firması LCW firmasıyla tanışmam uzun yıllar öncesine dayanıyor. TGRT'de çalışırken hazırladığımız "Vitrin" programına katılmışlardı. Firmaya aşina olunca sonra da müşterisi oldum. Çünkü tarzım olan kıyafetleri orada uygun fiyata buluyorum.

 
Bloguma LCW'yi yazmamın nedeni ise engelliler için ürettikleri... Firma, 2017 yılında "LCW Sense" adı verilen uygulama ile görme engellilerin hayatını kolaylaştırmışlardı. "LCW Sense" ile mağazalarda satılan ürünlerin özellikleri barkod okuma teknolojisi ile sesli olarak duyulabiliyor. Bunun için akıllı telefonların kamerası kullanılıyor. Ücretsiz olarak cep telefonlarına indirilebilen bu uygulama ile görme engelliler giysiler hakkında çeşitli bilgileri kolaylıkla öğrenebiliyorlar. Giysinin rengi, kumaş türü, deseni, beden ölçüsü, yıkama talimatları, fiyatı, ürünün peşin veya taksitli fiyatları da verilen bilgiler arasında...

 
LCW, şimdi de bedensel engelliler için kıyafetler hazırlamış. İnternet sayfalarına girince bedensel engelliler için hazırladıkları kıyafetlere rastladım. "Sınırları Aşan Fonksiyonellik" sloganıyla LCW Limitless Koleksiyonu’nun ürünleri yer alıyor. Bu ürünler giyinirken yaşanılan zorluklar göz önüne alınarak tasarlanmış. Rahat ve kolay giyinme sağlamak için tasarlanan LCW Limitless koleksiyonundaki kıyafetleri inceledim ve bedensel engellilerin kullanımına uygun önemli kolaylıklar gördüm. 

Erkek ve kadın tişörtlerinin omuzunda cırt  bantlar var. Bu giyinme kolaylığı sağlıyor. 

Gömleklerin önündeki ve manşetlerindeki düğmelerin altında cırt bantlar bulunuyor. Bu sayede kapanıyor ve düğme iliklemekle uğraşmadan kolayca giyiliyor. 

Pantolonların diz kısmında düşme ve çarpma ihtimaline karşı dizin korunmasını sağlayan padding var. 

Kadın jean pantolonlarının paçalarından diz kısmına kadar açılan fermuar var. 

Erkek jean pantolonlarının yan dikişlerinde gizli cırt bantlar var. Bu sayede düğme açma kapama ihtiyacı duymadan kolayca giyiliyor. Pantolonun arka bel uzunluğu ön kısmından daha uzun ve böylelikle kişi oturduğunda arkadan belinin açılması engelleniyor. Rahatça oturabiliyor. Ayrıca yanlarında çekme ipleri bulunuyor ve bu iplerle pantolon kolaylıkla yukarı çekilebiliyor. 

Klasik jean pantolonların ön ağ kısmında fermuar yerine gizli cırt bantlar var. Kolayca kapatılabiliyor. 

Kargo pantolonda diz üstünde tutma kemerleri var. Bu da kolaylıkla giyinmeyi ve bacağı çekebilmeyi sağlıyor. 

Pantolonların belleri lastikli ve pantolonlar kolaylıkla giyiliyor. 

Bedensel engellilere hareket özgürlüğü sunan bu kıyafetlere çok büyük ihtiyaç var. Yabancı ülkelerde bu tür kıyafetleri görünce bizde de olmalı derdim. LCW yaptı. Umarız bu diğer tüm diğer markalara da örnek olur. Giyim firmaları bu tür kıyafetler tasarlar. Çeşitler çoğalır. 

ALİYE YÜCEL

"CİMER" İŞİTME ENGELLİLERİN HİZMETİNDE

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından hayata geçirilen "Engelsiz CİMER" uygulaması kapsamında, görme engellilerin ardından işitme ve konuşma engelli vatandaşlar da CİMER'e başvuru yapabilecek. 

İçişleri Bakanlığı 112 Acil Çağrı Merkezi ile ortak yürütülen çalışmalar neticesinde, işitme ve konuşma engelli vatandaşların görüntülü olarak CİMER'e başvuru yapmalarına yönelik çalışmaların da tamamlandığını bildiren Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, engelli vatandaşların tüm hak ve imkanlardan eşit biçimde faydalanarak, kamu kurumlarına, toplumsal hizmetlere, bilgiye, iletişim araçları ve mecralarına kolaylıkla ulaşmasına büyük önem verdiklerini vurguladı. 

1 Eylül itibarıyla işitme ve konuşma engelliler görüntülü olarak başvurularına verilen cevaplar, yine görüntülü olarak işaret dili tercümanları tarafından kendilerine tercüme edilecek. 

Böylelikle görme engellilerden sonra işitme ve konuşma engellilerde her türlü şikayet, talep, görüş-öneri, istek, bilgi edinme ve teşekkür amaçlı başvurularını CİMER üzerinden rahatlıkla yapabilecek.  

Engelsiz CİMER ile geçen yıl yaklaşık 6 milyon başvuru yapılan CİMER'in, görme, işitme ve konuşma engelli vatandaşlara daha etkin, hızlı, kaliteli ve güvenilir kamu hizmeti sunulmasına katkı sağlanacağını belirten Altun, "Devletimiz bundan sonraki faaliyetlerinde de millet-devlet birlikteliğini güçlendirmeye yönelik prensibini merkeze alarak bu yöndeki çalışmalarını sürdürmeye devam edecek. Söz konusu uygulamanın vatandaşlarımıza hayırlı olmasını diliyorum." diye açıklama yaptı.

Kaynak: AA

ALİYE YÜCEL

TOGG'DAN GÖRME ENGELLİLERE ERİŞİM

 

TOGG’dan (Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu) yapılan açıklamaya göre, ürün ve hizmetler görme engelli kullanıcılar için erişilebilir olacak.

Kullanıcı odaklı olarak geliştirilen TOGG, markalar ve görme engelliler için özgürlük teknolojileri geliştiren BlindLook'un "herkes için erişilebilir bir dünya" hedefine ortak oldu.

BlindLook'un Sesli Simülasyon uygulaması; tam ve kısmi görme engelli bireyler için ürün ve hizmetleri erişilebilir hale getirilip, görme engelli bireylerin ürün ve hizmetleri yardıma ihtiyaç duymadan bağımsızca kullanmalarına olanak sağlıyor.

Yapılan bu iş birliği kapsamında TOGG'un ürün ve hizmetleri, BlindLook'un ses odaklı teknolojisiyle fiziksel ve dijital ürünlerin temas noktalarını adım adım görme engellilere uygun hale gelecek.

Tamamlandığında görme engelli bireyler TOGG'un resmi internet sitesi "www.togg.com.tr"ye BlindLook hesaplarıyla girip, ürün ve hizmetlerden yararlanabilecekler.

Kaynak: AA

ALİYE YÜCEL

SIRA DIŞI AVUKAT WOO

Bu hafta Netflix'in yeni dizisi “Extraordinary Attorney Woo” (Sıra Dışı Avukat Woo) ile ilgili yazacağım. Diziden yeğenim İroş’um sayesinde haberdar oldum. Benim engelli ve engellilik konularındaki ilgimi bildiği için bir sabah bana “Günaydın Şila (Hala). Sana bir dizi önereceğim. Çok güzel bir dizi… KDrama, Kore yapımı, otizmli bir avukat hakkında. Beğenirsin diye düşünüyorum…” diye yazmış…

Hemen bulup, ilk fırsatta izlemeye başladım. Daha önce otizmli bir doktoru seyretmiştik. Bu da avukat. Dizi, otizm spektrum bozukluğu olan genç avukat Woo’nun hikayesini anlatıyor. Dizi 16 bölüm… Daha ilk bölümde bunu bloguma yazmalıyım diye düşündüm. Tamamını bitirince yazmayı planlıyordum. Ama bekleyemedim.

Haziran'ın son günlerinde başlayan dizi, kısa sürede dünyada çok ilgi görmüş. İki hafta üst üste Netflix'in Küresel Top 10 İngilizce Olmayan Diziler Listesi'nde 1. sırayı almış. Ayrıca; Güney Kore, Hong Kong, Endonezya, Malezya, Singapur, Tayvan, Tayland ve Vietnam'da da 1. olan dizi, 14 ülkede de Top 10 listelerine girerek izleyicilerin beğenisini kazanmış.

Dizinin başrol oyuncusu Park Eun-bin diziyi zor kabul etmiş. Kabul etmesi bir yıl sürmüş. Genç oyuncu otizmli birini canlandıramayacağını düşündüğü için kabul etmemiş ama sonunda ikna olmuş… Park Eun-bin, daha önce The King's Affection ve Hello, My Twenties adlı dizilerde oynamış.

Park Eun-bin diziyi kabul edince karakter için uzun araştırmalar yapmış ve araştırmanın bir parçası olarak da otizm spektrum bozukluğu alanındaki çalışmalarda uzmanlaşmış kişilerle görüşmüş. Tüm benliğiyle bu karaktere hayat verirken, bazı sahneleri doğaçlama olarak canlandırmış. 

Dizide, genç avukatta otizm spektrum bozukluğu olduğu için hukuk şirketindeki iş arkadaşlarının ve aldığı davalardaki bazı kişilerin ön yargılarıyla karşılaşıyor. Ama çok zeki olduğu için başka kimsenin göremeyeceği ayrıntıları ve yasal boşlukları fark edip davaları benzersiz bir şekilde çözüyor. Son sözü o söylüyor!

Bu dizi de Woo gibi sıra dışı… Diğer hukuk dizilerinden farklı… Olaylara değil, kahramana ve ayrıntılara bağlı olarak sonuçlanıyor. Woo, engelli olsa da yakınlarının, çevresindekilerin anlayışı ve daima onun yanında olmaları çok etkileyici… Bu arada dizinin olumsuz yanları da var. Ama engelli ve engellilik adına öyle güzel bir iş çıkarmışlar ki. Ben o yönlerini görmedim.

ALİYE YÜCEL