CAN DOSTUM İLE YAN YANA

Yeni vizyona giren "Yan Yana" filminin tanıtımını gördüğümde "Bu, Can Dostum (Intouchables - 2011) filminin uyarlaması..." dedim. Başrollerinde Haluk Bilginer ve Feyyaz Yiğit oynuyor.

Film, yamaç paraşütü sırasında geçirdiği kaza sebebiyle felç kalan Refik ile bakıcısı olarak tuttuğu Ferruh arasında yeşeren dostluğu konu alıyor.
Can Dostum (Intouchables) Fransa’da gişe rekorları kıran bir film dostluk üzerine  kurulu ve konusu gerçek hayattan alınmış…

Can Dostum'u severek izlemiştim. Oyuncular (François Cluzet, Omar Sy), çok başarılıydı. Yan Yana'yı henüz izlemedim. Ancak, Haluk Bilginer ve Feyyaz Yiğit'in de en az onlar kadar başarılı olduğu kesin... Öyle ki yerli filmler adına bu yılın en iyi açılışını yapmış... 

Can Dostum'da çok ilginç ve etkileyici diyaloglar vardı. Yan Yana'da bunları bire bir almışlarsa izleyiciyi yüreğinden yakalar. Güldürür, düşündürür...

İki adamının ilişkilerine bakınca; bakıcısı olsa da, sadece iş ve para için yanında olmadığını anlıyorsunuz. Sadece bakımıyla değil, her şeyiyle ilgileniyor. Özel hayatıyla bile… İnsan seyrederken böyle bir dostluğun varlığına inanmak istiyor! Öz bakımını bile kendisi yapamayan birinin yanında böyle bir dostun varlığı insanı derinden etkiliyor. Bir umut veriyor.

Filmde; Philippe, Driss’e “Dört yanı felçli birini nerede bulabilirsin?” diye soru sorup, cevap olarak “Bıraktığın yerde!” diyerek içinde bulunduğu durumla ve kendisiyle dalga geçebiliyor. 

Bence filmin en etkileyici tarafı; felçli birinin merhamet edilmesi gereken biri olarak değil de tutkuları, kaygıları olan bir insan olarak gösterilmesi ve engelli olmanın diğer insanlarla dostça, arkadaşça ilişki kurmaya mani olmadığını anlatmasıydı.

Filmi; felçli bir adam ve ona bakıcılık yapan birinin hikayesi sanmayın. Çok daha fazla şey anlatıyor. Eğlenceli ve sıkılmadan seyredilecek bir film…

 ALİYE YÜCEL

ENGELLİ ÇOCUKLAR İÇİN YENİ UYGULAMA

Üç bakanlık engelli çocuklar için ortak bir çalışma başlattı.

Türkiye'de ilk kez hayata geçirilen "Gelişim Geriliği Riski ve Engeli Olan Çocuklar İçin Aile Temelli Ulusal Erken Müdahale Sistemi Pilot Uygulaması", 4 ilde eş zamanlı olarak hayata geçirildi. Aile Temelli Ulusal Erken Müdahale Sistemi için seçilen pilot iller; Ankara, Kahramanmaraş, Mersin ve Bursa.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının öncülüğünde, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı koordinasyonunda, Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlıklarının işbirliği ve UNICEF'in teknik desteğiyle geliştirilen bu yenilikçi sistem, 0-8 yaş arasındaki gelişimsel gerilik riski taşıyan çocukların hayatına dokunmayı hedefliyor. 

Çocuklara en erken dönemde ulaşarak ihtiyaç duydukları bakım, sağlık, rehabilitasyon ve eğitim hizmetleri tek bir noktadan sunulacak. Merkezlerde, ailelerin bilinçlendirilmesi hedeflenerek çocukların en doğru desteği zamanında almalarına imkan tanınıyor. 

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş projeyle ilgili olarak: “Hedefimiz bu modeli, ülkemizin dört bir yanında yaygınlaştırarak her çocuğa temas edebilmek. Ailelerle birlikte çocuğun güçlü yanlarını, ihtiyaçlarını belirlemek için özel bir rehber kullanıyoruz. Akademisyenler tarafından geliştirilen bu rehber, aynı zamanda dünyada 30’dan fazla ülkede kullanılıyor. Biz de, başarısı dünyaca kabul gören bu rehberle çocuklarımızın ve ailelerinin hayatına dokunmaktan mutluluk duyuyoruz.” diye açıklama yaptı.

ALİYE YÜCEL

ENGELLİLİK KONULU BİRKAÇ KİTAP

Engellilik konusunu ele alan bazı İngilizce kitapları ele aldım. Hem kurgu (roman, hikâye) hem de kurgu dışı (araştırma, anı, deneme) türlerinden örnekler var 

Kurgu:

 
1. "The Curious Incident of the Dog in the Night-Time" – Mark Haddon
Otizm spektrumundaki bir gencin gözünden anlatılan dokunaklı bir roman.

2. "Wonder" – R.J. Palacio
Yüz farklılığıyla doğan bir çocuğun okulda kabul görme mücadelesini anlatıyor.

3. "Still Alice" – Lisa Genova
Alzheimer hastalığına yakalanan bir profesörün iç dünyasını işliyor.

4. "Me Before You" – Jojo Moyes
Felç geçiren bir adam ile ona bakıcılık yapan kadının ilişkisini konu alıyor.

5. "Of Mice and Men" – John Steinbeck
Zihinsel engelli bir karakter olan Lennie’nin dostluğu ve hayalleri üzerinden güçlü bir toplumsal eleştiri.

6. "Mockingbird" – Kathryn Erskine
Asperger sendromlu bir kızın kardeşinin ölümünden sonra dünyayı anlamaya çalışması.

7. "The Sound of a Wild Snail Eating" – Elisabeth Tova Bailey
Kronik hastalık nedeniyle yatağa bağımlı bir kadının doğayla kurduğu sessiz bağ üzerine.

Kurgu Dışı:

1. "Being Heumann: An Unrepentant Memoir of a Disability Rights Activist" – Judith Heumann
Engelli hakları hareketinin öncülerinden Heumann’ın ilham verici yaşam öyküsü.

2. "Disability Visibility: First-Person Stories from the Twenty-First Century" – ed. Alice Wong
Farklı engel türlerinden insanların kendi hikâyelerini paylaştığı güçlü bir derleme.

3. "The Diving Bell and the Butterfly" – Jean-Dominique Bauby
Felç geçirdikten sonra sadece göz kapağını hareket ettirebilen bir yazarın anıları.

4. "No Pity: People with Disabilities Forging a New Civil Rights Movement" – Joseph P. Shapiro
ABD’deki engelli hakları mücadelesinin tarihini ve kahramanlarını anlatıyor.

5. "My Left Foot" – Christy Brown
Serebral palsili bir yazarın yalnızca sol ayağını kullanarak yazdığı otobiyografi.

6. "Loud Hands: Autistic People, Speaking" – ed. Julia Bascom
Otistik bireylerin kendi sesleriyle yazdıkları yazıların bir derlemesi.

Bu kitaplardan bazıları Türkçeye çevrildi. Hatta filmi de yapıldı. Hepsini olmasa da çoğunu okudum ve filmini seyrettim. Peki siz kaç tanesini okudunuz ya da seyrettiniz?

ALİYE YÜCEL 

BLOGUM 14 YAŞINDA

Blogumu 14 yıl önce bir ekim günü yazmaya başlamıştım. Bloga başlarken yıllarca yazacağımı, beğenileceğini ve ciddi bir okuyucu kitlesine ulaşacağımı düşünemezdim. Anlar, saatler, günler, haftalar, aylar ve yıllar geçti. 

Engeloji, temasal bir blog. Sadece engelli ve engellilik hakkında yazıyorum. Engelli  farkındalığı meydana getirmek istiyorum. Blogumu daha çok engeli olmayanların okumasını istiyorum. Okuyup anlasınlar, nasıl engellediklerini görsünler istiyorum.

Bloguma bir konu bulmak için araştırma yapmayı seviyorum. Bu konuda yazacağım bir şeyler var diye düşünmek ve bir yazı ortaya koymak beni mutlu ediyor. 

Yazılarımın beğenilmesini isterim. Ama asıl isteğim engelliyi doğru tanımlayıp bir farkındalık ortaya koymak. 

                                                                           

ALİYE YÜCEL    

TİKTOKER MAYA

Maya Czerminska, engelli olarak yaşadığı hayatını TikTok'ta paylaşan 17 yaşında bir genç kız... Dayanıklılığı ve başarma arzusu sayesinde, TikTok hesabına çok takipçi kazanıyor ve beğeni topluyor. Kişilerden aldığı övgü ve teşekkürlerle çok mutlu oluyor. 

Maya daha küçükken ayağa kalkabiliyormuş ama daha sonra yürüyememiş... 18 aylıkken emekleme ve yürüme gibi gelişimsel aşamalara ulaşamadığı için ailesi onu doktora götürüyor. Doktorlar, Spinal Muskuler Atrofi Tip 2 (SMA) teşhisini koyuyorlar. Bildiğiniz gibi, SMA, kas güçsüzlüğüne neden olan ilerleyici  genetik bir kas hastalığı. Onun yataktan kalkma, giyinme ve kendine bakım konusunda yardıma ihtiyacı oluyor.

İngiltere'de yaşayan genç kız, 2022 yılında hobi olarak video çekmeye başlıyor. Başlangıçta "yargılanma" korkusuyla internette paylaşım yapmaktan çekiniyor. Hatta arkadaşlarının videolarını izlemesini bile istemiyor. Ancak engelli diğer gençlerden olumlu tepkiler alıyor.

Böylece paylaşımlarını ciddiye alıyor.  "İnsanlara gayet normal bir hayatım olduğunu ama bazı şeylerin farklı olduğunu göstermek istiyorum. Sosyal medyada paylaşım yapmaya başladım, çünkü benim gibi çok fazla insan görmüyordum..." diyor ve örnek olmak istiyor.

İçerikleri, okulda geçirdiği bir gün ve hastane ziyaretleri de dahil olmak üzere günlük rutinini belgeleyen videolardan oluşuyor. Maya, engellilik odaklı videoları güzellik ve yaşam tarzı içerikleriyle birleştiriyor ancak bunu "izleyicilerine zorla dayatmadan" yapmaya çalışıyor. "Bir videonun yayınlanmasının, birçok insanın engelli bir insana bakış açısını nasıl değiştirebildiğini görmek harika." diyor.

Kaynak: BBC

ALİYE YÜCEL

ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREY DEĞİLİM!

"Normal" olarak doğdum!
9 aylık iken "sakat" oldum!
"Topal" olarak okula başladım!
"Özürlü" olarak üniversiteyi bitirdim!
"Engelli" olarak emekli oldum!

Veee şimdi,
"Özel gereksinimli birey" olmam bekleniyor!

Yok hayır! Bunu kabul etmiyorum. Ben engelliyim. Mutlaka bir isim verilecekse "engelli" en uygunu...

Hatta bu nedenle "Engeloji" kelimesini buldum!

ALİYE YÜCEL 

ENGELLİLER HER ORTAMDA

Tekerlekli sandalye ile kumlu bir sahilde yürümek veya ormanındaki bir tepeye tırmanmak neredeyse imkansızdır. Ancak her türlü araziye uygun motorlu açıkhava tekerlekli sandalyeleri var. Bununla ilgili bir haber görünce paylaşmak istedim. Çünkü böyle sandalyelere her engellinin ihtiyacı var. Dere tepe demeden gezmek güzel olurdu.

Motorlu açıkhava tekerlekli sandalyeleri; her iki tarafında tank benzeri geniş kauçuk paletler bulunan ve kol dayanağındaki el büyüklüğündeki joystick ile kontrol edilen beş vitesli bir sandalye...  Dahili aküler ve şarj cihazı ve invertörlü çift elektrik motoru var. Sandalye, römorkunda şarj etmek için normal bir prize takılıyor.

Gelelim habere:
Motorlu açıkhava tekerlekli sandalyeleri, engelli Wisconsinlilere macera şansı verdi. Iowa County'de ilk kez, engelli bireyler için 30 adet her türlü araziye uygun motorlu açıkhava tekerlekli sandalyesi getirildi. Böylece, Wisconsin Access Ability ile düzenlenen Aile Macera Günü'nde, engelliler için imkansız gibi görünen açık hava maceraları tekrar erişilebilir hale geldi. Katılımcılar çam ağaçlarının altında erişilebilir balıkçılık, kano ve sanat etkinliklerini denediler.

Kayak yaparken geçirdiği kaza sonucu omurgasının kopması sonucu felç geçiren Monica Spaeni, pembe tekerlekli sandalyesinden, "Açık havada vakit geçirmeyi seven bir kadındım. Bu yüzden dışarı çıkarabilmek benim için çok önemli bir şey... Bu organizasyonu yapmamım sebebi, ilk kez bir sandalye denediğimde ve doğada olduğumda; güvenliği, neşeyi ve sevgiyi hissetmemdi..." diyor.

Ancak, Access Ability Wisconsin Başkanı Spaeni, her bir tekerlekli sandalye ve römorkun yaklaşık 30.000 dolara mal olduğunu ve bu nedenle bunların çoğu kişi için erişilemez olduğunu da söylüyor. Gördüğünüz gibi erişim çoğu zaman oldukça pahalı... Oysa engelliler, istediği her yer ve ortamda olabilmeli... Ama zor.

  
Kaynak: wmtv15news.com

ALİYE YÜCEL 

GAZZE'DE ENGELLİ OLMAK

Birleşmiş Milletler (BM) Engelli Hakları Komitesi, Filistin'deki engelli kişilerin durumuna ilişkin bulguların yer aldığı raporunu açıkladı. İsrail'in saldırdığı Gazze'de 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana en az 21 bin çocuğun engelli kaldığını bildirdi.

Raporda,Gazze'de, hayat kurtarıcı hizmetlere, tıbbi ekipmana ve yardımcı cihazlara sınırlı erişimin engelli çocukların ve yaşlıların ölümüne yol açtığı belirtildi.

"Doğu Kudüs dahil Batı Şeria'da engelli kişiler doğrudan İsrail ordusu tarafından yerleşimci şiddetine ve istismarına maruz kaldı." ifadelerinin kullanıldığı raporda, İsrail'e, uluslararası insancıl hukuka tam olarak uyma, sivillerin ve insani yardım personelinin korunmasını sağlama, tahliye ve yardım çalışmalarında engelli kişilere öncelik verme çağrısı yapıldı.

Raporda, engelli kişilerin hareket kabiliyeti desteği olmadan kum veya çamurda sürünerek ilerlemek gibi güvenli olmayan ve onur kırıcı koşullarda kaçmak zorunda kaldıklarına işaret edilerek, engellilerin yüzde 83'ünün yardımcı cihazlarını kaybettiğine değinildi.

Gazze Şeridi'ne yönelik insani yardımların engellenmesinin oluşturduğu orantısız etkilere ve yoksunluğa işaret edilen raporda, "Engelli kişiler, yardımlarda ciddi kesintilerle karşı karşıya kaldı. Birçoğu yiyecek, temiz su veya sanitasyondan yoksun kaldı ve hayatta kalmak için başkalarına bağımlı hale geldi." denildi.

Raporda, İsrail'in Gazze ablukası nedeniyle buradaki engelli bireylerin durumunun giderek kötüleştiğine dair ciddi endişeler olduğuna da yer verildi.
Komite, engelli bireylerin dışlanmış kalmasından da endişe duyuyor.

Raporda, en az 90 bin engelli bireyin durumuna ilişkin öneriler yer alırken, bunlardan yüzde 70'inin engelli kadın ile çocuklardan oluştuğu belirtildi. Engeli olmayan kişilerin hayatının zor olduğu bir ortamda engellileri düşünemiyorum.

Kaynak: A.A

ALİYE YÜCEL

ENGELLİLİK MODELLERİ

Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından hazırlanan giriş niteliğinde yayınlanan makalede engellilik modelleri ele alınmış... Geleneksel olarak engelliliğe ilişkin iki ana model olduğu belirtiliyor. Tıbbi ve sosyal modeller.

Tıbbi Model:

Bir bireyin engelliliğine doğrudan neden olan ve potansiyel olarak yaşam kalitesini etkileyen bir sağlık durumuna (bir hastalık, rahatsızlık, yaralanma veya sağlık sorunu) odaklanır. Sonuç olarak, engelliliği tespit edip tedavi etmek ve/veya işlevselliği korumak veya artırmak için tıbbi müdahale gerekebilir.

Sosyal Model: 

Toplumsal olarak yaratılan engellere odaklanır. Bu engeller fiziksel olabileceği gibi, nüfusun çeşitli yeteneklerine uyum sağlamayan tutumlar ve diğer sosyal özelliklerle de ilgili olabilir.

Bu iki model, bireyin sağlık durumu ile içinde yaşadığı çevre arasındaki etkileşime farklı bakış açıları getiriyor. Tıbbi model bireye odaklanırken, sosyal model çevrenin kasıtlı veya kasıtsız olarak oluşturduğu engellere odaklanıyor.

Geleneksel olan tıbbi ve sosyal modellerden farklı modeller de var.

Biyopsikososyal Model:

Engelliliğin biyopsikososyal modeli, engelliliğin belirlenmesinde biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörler arasındaki etkileşimi kabul eder. Engelliliğin biyolojik bozukluklar, psikolojik faktörler (ruh sağlığı ve öz algı gibi) ve sosyal faktörlerin (toplumsal normlar ve beklentiler dahil) karmaşık bir etkileşiminden kaynaklandığını kabul eder. Bu model, bir kişinin yaşamının ve işlevselliğinin çok yönlü yönlerini dikkate alarak engelliliğe bütüncül bir yaklaşımın önemini vurgular.

Ekonomik Model:

Engelliliğin ekonomik modeli, engelliliği ekonomik bir bakış açısıyla ele alır ve engelli bireyler ve toplum için finansal etkilerine odaklanır. Bu model, sağlık harcamaları, yardımcı cihazlar ve düzenlemeler gibi engellilikle ilişkili ekonomik maliyetleri vurgular. Ayrıca, engelliliğin istihdam, gelir ve genel sosyoekonomik durum üzerindeki etkisini de inceler. Ekonomik model, ekonomik eşitsizlikleri ele alan, istihdam fırsatlarına eşit erişimi teşvik eden ve engelli bireyler için finansal destek sağlayan politika ve stratejilere olan ihtiyacı vurgular.

Fonksiyonel Çözüm Modeli:

Fonksiyonel çözüm modeli, aynı zamanda rehabilitasyon modeli olarak da bilinir ve engelli bireylerin işlevsel yeteneklerini ve bağımsızlıklarını en üst düzeye çıkarmalarını sağlayacak pratik çözümler bulmaya odaklanır. Bu model, sınırlamaların üstesinden gelmek ve günlük yaşam, hareketlilik ve katılımı geliştirmek için rehabilitasyon, yardımcı teknolojiler ve beceri eğitimini vurgular. Odak noktası, bireylere tatmin edici bir yaşam sürmeleri için ihtiyaç duydukları araç ve desteği sağlamak, uyumu ve güçlenmeyi teşvik etmektir.

Sosyal Kimlik veya Kültürel Onaylama Modeli:

Engelliliğin sosyal kimlik veya kültürel onay modeli, engelliliği bireyin kimliğinin ve sosyal grup üyeliğinin önemli bir unsuru olarak vurgular. Bu model, engelliliğin bireyin deneyimlerini, bakış açılarını ve ilişkilerini şekillendirebileceğini ve kendine özgü bir kültür ve topluluk oluşumuna katkıda bulunabileceğini kabul eder. Model, engelliliğin çeşitliliğin bir parçası olarak değerlendirilmesinin ve onaylanmasının, engelli bireylerin toplum içindeki haklarını, deneyimlerini ve katkılarını desteklemenin önemini vurgular.

Hayırseverlik Modeli:

Hayırseverlik bağlamında tıbbi model olarak da adlandırılan hayırseverlik modeli, engelli bireylere hayırseverlik veya iyi niyet eylemleri yoluyla destek ve yardım sağlama fikrine dayanır. Bu model, engellilikle mücadele sorumluluğunu hayır kuruluşlarına yükler ve genellikle tıbbi tedavi, rehabilitasyon hizmetleri ve diğer yardım biçimlerine odaklanır. Ancak hayırseverlik modeli, bağımlılığı sürdürdüğü, ataerkil tutumları pekiştirdiği ve sistemsel engelleri ve sosyal kapsayıcılığı ihmal ettiği gerekçesiyle eleştirilere maruz kalmıştır.

Bunlardan başka engellilik modelleri de mevcut... Engellilik Güçlendirme Modeli, Engellilik Çeşitlilik Modeli, Engellilik Dini Modeli, Uzman/Profesyonel Engellilik Modeli gibi...

Bu modeller engelliliğe farklı bakış açıları sunmasına rağmen, birbirini dışlamıyor ve bazı modeller birbiriyle örtüşebiliyor veya birbirini tamamlayabiliyor.

Kaynak: Avrupa Birliği Resmi Web Sitesi ve

https://www.perficient.com/ (Gülen Yılmaz)

ALİYE YÜCEL

ENGELLİLERE YÖNELİK İSTİSMAR VE ŞİDDET

Engellilere yönelik istismar ve şiddet konusu daima haberlere konu oluyor. Ben bu haberleri bloguma taşımak istemedim ve yazmadım. Göz ardı etmesem de galiba dillendirmekten kaçındım. Ancak bu konu ile ilgili Amerika Birleşik Devletleri'nde yayınlanan bir makale okuyunca bu konuyu yazmalıyım diye düşündüm. 

 

Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan araştırmaya göre; engellilerin mağdur olma olasılığı, engelli olmayan bireylere göre 4 ila 10 kat daha fazladır. Engelli çocukların mağdur olma olasılığı, engelli olmayan çocuklara göre iki kattan fazladır. 

Araştırmacılar, engelli yetişkinlerin %11,5'inin cinsel saldırıya maruz kaldığını, engelli olmayan yetişkinlerin ise %3,9'unun cinsel saldırıya maruz kaldığını tespit etmiştir. Ayrıca, engellilerin  %13,0'ı cinsel saldırıya uğramaya teşebbüs ederken, engelli olmayan yetişkinlerin %5,7'si cinsel saldırıya maruz kalmıştır.

Biliyoruz ki ülkemizde de engelliler, engelli olmayanlara göre daha fazla istismar, şiddet ve zarar görürler. Bu durum kaza ile olmuş değildir. Kasıtlı olarak verilen bir zarardır. Her yerde meydana gelebilir. Ancak, en sık görüldüğü yerler; bakımevleri, hastaneler ve evleridir. 

Engellilere yönelik istismar ve şiddet şekillerini kısaca şöyle sıralayabiliriz; 

Her türlü fiziksel şiddet.

Tecavüz de dahil olmak üzere her türlü cinsel şiddet.
Duygusal istismar, sözlü saldırılar veya aşağılamalar.
Öz bakım, tıbbi bakım, araç, gereç ve cihaz ihtiyacı gibi kişisel ihtiyaçların ihmal edilmesi.

İstismar ve şiddet mağdurları eğer zihinsel bir engeli yoksa genellikle kendilerine zarar veren kişiyi tanırlar. Bunlar sağlık çalışanları, çevresindeki kişiler, hatta aile üyeleri olabilir. Bu nedenle engelli yakınlarımız varsa onları takip etmek, istismar ve şiddete uğruyorsa bunu yetkililere bildirmek görevimizdir. 

ALİYE YÜCEL

ASLA VAZGEÇME

Bugün size Annabel Kiki'den bahsetmek istedim. Kendisi dünyaya meydan okuyan ampute futbolcu ve model. 

Annabel Kiki, yedi yaşında futbol oynamaya başlıyor. Ancak 13 yaşındayken kendisine osteosarkom adı verilen bir kemik kanseri teşhisi konuyor. Kemoterapi ve immünoterapi görüyor, sepsis nedeniyle ölümden dönüyor.

Tam iki yıl süren tedavilerden sonra bu bir bacağını kaybediyor. Dünyası tamamen değişiyor. Yaptığı her şeyi yeniden öğreniyor. En zor yürümeyi yeniden öğrenmek olduğu için çok fazla pratik yapıyor. Önce mekanik bir bacak kullanıyor ve zorlanıyor. 

En büyük zorluğu ise 120 bin sterline olan protez bacağı için para toplamak oluyor. Ancak dört gün içinde başlattığı online kampanya ile hedefe ulaşıyor. 

Bir daha gol atıp atamayacağını merak eden oyuncu, ampute futboluyla ilgilenmeye başlıyor ve futbol oynamak gücünü geri kazanmasına yardımcı oluyor.

BBC Radio Merseyside'a konuşan sporcu, "Gücümün geri geldiğini ve tekrar hızlı gidebildiğimi hissettim. Koltuk değnekleriyle gerçekten iyi bir vuruş yapabiliyorsun ve goller artık çok hızlı geliyor, bu yüzden çok mutluyum..." diyor.

Annabel Kiki, henüz 17 yaşında olmasına rağmen, 2024 yılında ilk kez düzenlenen Kadınlar Ampute Dünya Kupası'nda İngiltere formasıyla ilk kez mücadele ederek önemli başarılara imza atıyor. 

Hırslı sporcu aynı zamanda müzikle ilgileniyor ve modellik yapıyor. 

Genç yetenek, 2023 Eurovision Şarkı Yarışması'nda şarkıcı Sam Ryder ve Queen grubu üyesi Roger Taylor ile birlikte davul grubunda sahne alıyor.

Ünlü isim, geçtiğimiz hafta Fab UK Dergisi'nin En İyi Model Yarışması'nda 2025'in En İyi Modeli seçiliyor. Bu sonbaharda da Londra Moda Haftası'nda yer almak istiyor.

Yoğun bir çalışma temposu olan futbolun yanı sıra yüzme sporuyla da ilgilenen oyuncu, 2028 Paralimpik Oyunları'nda da yarışmayı hedefliyor.

Kiki, "asla vazgeçmeme" zihniyetinin hırsını beslediğini ve kanserin "başınıza gelen en muhteşem şey olmadığını", ancak "kalbinizin kırılmasına izin vermenin bir anlamı olmadığını" söylüyor. "Sadece ilerleyebilir ve başınıza gelenlerle başa çıkabilirsiniz." diye ilave ediyor. 

ALİYE YÜCEL

ENGELLİ SEVDİKLERİMİZE DESTEK

 

Engelli sevdiklerimize nasıl destek olabiliriz?

İnsanların karar alma yetenekleri pek çok şeyden etkilenebilir. Bunun; beyin hasarı, bunama, öğrenme güçlükleri, zihinsel sıkıntı ve nörolojik çeşitlilik gibi bir çok etkeni olabilir. 

Peki, ailesi ve arkadaşları sevdiklerine nasıl destek olabilir? Üstelik kendi kararlarını alma yetkilerini ellerinden almadan... 

Herkes karar almak için ihtiyaç duyduğu desteği almalıdır. Doğru yardımı aldığında da herkes kendi seçimlerini yapabilir. Herkesin böyle bir desteğe erişimi olmalıdır.

İşte bunun için Yeni Zelanda'da Engelliler Bakanlığı tarafından desteklenen, yeni bir web sitesi var. Adı Whaiman... Bu site destekli karar alma süreçlerine rehberlik etmek için kuruldu. 

Web sitesini kuran danışma grubunun başkanı Erika Butters, aynı zamanda Kişisel Savunuculuk ve Yetişkinleri Koruma Vakfı'nın da stratejik danışmanı...

Whaimana web sitesini  inceleyebilirsiniz. Destekli karar alma nedir? Peki bu durum neleri kapsıyor? Ne tür kararlar? gibi bir çok sorunun cevabını alacaksınız. İncelediğimde SDM'nin (Support My Decisions) önemini, değerini ve gerekliliğini anladım. 

Kaynak: Radyo Yeni Zelanda 

ALİYE YÜCEL

TÜRKİYE'DE BİR İLK!

Turistik tesislerin engellilere göre düzenlenmesi ve engelli odaları denilince, bedensel engelliler için düzenlenmiş odalar akla geliyor. 

Evet, bedensel engellilerin  rahat kalabileceği odalar, hareket edebileceği alanlar ve denize girebileceği sahiller gerekiyor. Ancak diğer engel gruplarının da farklı ihtiyaçları var. 

İşitme engelliler için işaret dili bilen bir personel, görme engelliler için hissedilebilir zeminler, ses uyarıcıları, Braille alfabesiyle yazılmış broşür gibi...

İşte engellilerin bütün ihtiyaçlarını rahatlıkla karşılayacak, bağımsız hareket edebileceği bir otelin müjdesini veriyorum. 

Türkiye Beyazay Derneği ve Eukoba Derneği ortaklığında yürütülen "Herkes İçin Erişilebilirlik" kapsamında; Türkiye’de bir otel Avrupa standartlarında ilk  erişilebilirlik belgesi almaya hazırlanıyor.

Hangi otel olduğunu şimdilik yazmıyorum. Belge aldığında paylaşacağım. Sadece Antalya’da olduğunu söyleyeyim.

Umarım bu oteller çoğalır ve bütün engelliler imkanları dahilinde rahatça otelin içinde bağımsız dolaşabilir, rahatça havuz ve denize girebilir.

Not: 
Eukoba Derneği Almanya'da Avrupa Birliği kriterlerine uygun EURECERT  “Erişilebilirlik Kalite Belgesi” vermeye yetkili bir kuruluştur.

ALİYE YÜCEL 

ENGELSİZ İŞGÜCÜ UYUM PROGRAMI

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, çalışabilir durumdaki engellilerin işgücü piyasasına entegrasyonunu desteklemek ve sosyal rehabilitasyonlarını güçlendirmek amacıyla Engelsiz İşgücü Uyum Programı'nı başlattı. 

Geçtiğimiz günlerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, sosyal medya hesabından, Engelsiz İşgücü Uyum Programına ilişkin açıklama yaptı.

Bakan, "Engelsiz İşgücü Uyum Programını hayata geçiriyoruz. Engelli vatandaşlarımızın istihdamda daha güçlü bir şekilde yer almalarını sağlayacağız" değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye İş Kurumu aracılığıyla başlatılan programı sayesinde, katılımcılara 14 günlük katılım için 15 bin 162 lira cep harçlığı veriliyor. Ayrıca;  SGK prim desteği, iş arama becerileri, iletişim ve finansal okuryazarlık eğitimleri, ağaçlandırmadan sosyal hizmete, kültürden çevreye uzanan geniş bir yelpazede tecrübe kazanma imkanı sunuluyor. 

Programdan, engellilerin yanı sıra başvuru şartlarını sağlayan anne veya babadan biri de yararlanabilecek. 

10 bin engelliyi hedef alacak program kamu kurum ve kuruluşlarıyla iş birliği içinde 81 ilde uygulanmaya başladı.

ALİYE YÜCEL 

ENGELLİYİM, ENGELLİSİN, ENGELLİ

"Engelli” kelimesini kullanmaktan korkmayın!

Yasalarla "özürlü" kelimesi "engelli" olarak değiştirildi. Dolayısı ile resmi olarak engelli kelimesi kullanılıyor.

 
İnsanlar genelde engelli kelimesini kullanmaktan korkuyor. Hatta duymaktan da... "Engelliyim" dediğinizde karşı taraftan "Estağfurullah!" kelimesini duyabiliyorsunuz. 

Oysa bu kelimeyi rahatlıkla kullanabiliriz. Çünkü bu, kişinin kimliğinin bir parçasıdır. 

İnsanların sık sık "özel biri" veya "özel gereksinimli birey" dediğini duyuyoruz. Bunlar çok uygun gelmiyor bana... Engelli kelimesi sorun olmamalı, rahatça kullanabileceğimiz bir terim olmalı...

Engelli terimi ilk bakışta kişide kusur olduğunu düşündürmüyor ki... Sadece bir nedenle engel taşıdığını anlatıyor. Çünkü herkes herhangi bir sebepten dolayı engelli olabilir. Bulunduğu durum ve çevre kişiyi engelli veya engelsiz yapabilir.

Engelli kelimesi maksadı anlatıyor. Ayrıca var olan engellere çözümler getirmeyi de çağrıştırıyor ki, bu çok önemli...

ALİYE YÜCEL

DİYABET HASTASI BARBIE

 

Ünlü oyuncak üreticisi Mattel ayrımcılığa son vermek için yaptığı bebeklere bir yenisini ekledi. Tip 1 diyabet hastası ilk Barbie bebeğini piyasaya sürdü.

İnsülin pompası ve şeker ölçüm cihazı taşıyan Barbie, “çocukların kendi sağlık durumlarını Barbie aracılığıyla tanımasını” amaçlıyor. 

Yeni Barbie, küresel tip 1 diyabet konusunda kâr amacı gütmeyen Breakthrough T1D kuruluşuyla işbirliği içinde üretildi.

Tip 1 diyabet hastası bebeğin kolunda, hastalığını kontrolde tutmak için  glikoz ölçer (CGM) var. Cihazı sabitlemek için pembe kalp şeklinde tıbbi bant ve bebeğin gün boyunca kan şekeri seviyesini takibe yardım için CGM uygulaması yüklü bir cep telefonu var.

Ayrıca Barbie’nin, ihtiyaç duyulduğunda otomatik insülin dozajı sağlayan bir insülin pompası bulunuyor. Son olarak dışarıdayken ihtiyaç duyulabilecek atıştırmalıklar gibi temel ihtiyaçlarını karşılayacak bir çantası da var. Yani kısaca Tip 1 diyabet hastası için her şey düşünülmüş.

Biliyorsunuz Mattel daha önce tekerlekli sandalyeli, işitme cihazlı, görme engelli, skolyozlu ve Down sendromlu Barbie modelleri üretmişti. Mattel, bu oyuncak bebeklerle, engelli çocukların olumlu bir temsili olarak engelli farkındalığını ve kabulünü geliştirmeyi amaçlıyor.

ALİYE YÜCEL

ENGELLİLER İÇİN DEĞİL, ONLARLA BİRLİKTE

Geçtiğimiz gün yabancı kaynaklı "engelli insanlar için değil, onlarla birlikte politika oluşturmak" konulu bir makale okudum. Çok etkilendim. İlginçtir ki ertesi gün; "Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu" haberine rastladım. Haberde; Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu'nun kurulduğunu ve çalışmalarına başladığı yazıyordu.

Komisyon, engelli bireylerin karşı karşıya bulunduğu sorunların tespiti, çözüm yollarının geliştirilmesi ve toplumsal farkındalığın artırılması amacıyla kurulmuş. İlk toplantıda, AK Parti İzmir Milletvekili ve önceki dönem Gençlik ve Spor Bakanı Dr. Mehmet Muharrem Kasapoğlu, oy birliğiyle başkan seçiliyor. 

Komisyonda 6 partiden 22 vekil görev yapıyor. Komisyon üyeleri arasında AK Parti, CHP, MHP, İYİ Parti, DEM ve Yeni Yol Partisi milletvekilleri görev alıyor. 

Kasapoğlu, "Bugün burada, toplumsal sorumluluğumuzun en anlamlı başlıklarından biri olan engelli bireylerimizin hayatını daha yaşanabilir, daha adil ve daha erişilebilir kılmak amacıyla önemli bir göreve başlıyoruz. Bu mesele partiler üstü bir meseledir; bu mesele memleket meselesidir. Engellilik yalnızca bireyin ya da ailesinin değil, hepimizin ortak konusu, ortak vicdanıdır" diye başlıyor.

Farklı engel gruplarını temsil eden bireylerin de sürece dahil edileceğini belirten Kasapoğlu, sözlerini şu ifadelerle tamamlıyor: "Türkiye’nin bütün imkanları, 86 milyon olarak Türkiye’nin tüm evlatlarınındır. Biz bu ülkenin evlatlarının önünde hiçbir engeli tanımıyoruz, kabul etmiyoruz. Hayata geçirilebilir, kalıcı ve katılımcı çözümler geliştireceğiz."

Komisyonun iyi niyetle ve faydalı olmak amacıyla kurulduğuna zerre kadar şüphem yok. Ancak engelliler için değil engellilerle birlikte bir politika oluşturulmalı. Yoksa iyi niyetle yapılan çalışmalar bir sonuca varmayabilir. Bu konuda böyle düşünüyorum. Bence başka bir yolu da yok. Engellilerin deneyimlerinin merkezde olduğu projeler üzerinde yapılan çalışmalar hedefine ulaşabilir. 

Ortak üretimler çok önemli. Ancak ortak üretimde, strateji yazıldıktan veya proje başladıktan sonra bitmez. Bir dizi kimlik ve deneyime sahip engelliler en başından itibaren komisyona dahil olmalı ve her süreçte bulunmalıdır. Ayrıca; çalışmalarda engellilerin en geniş çeşitliliği de unutulmamalıdır.

 
Okuduğum makalede; engellilerin kendilerini etkileyen sorunlar hakkında konuşmalara öncülük ettiğinde, bu konuşmaların değişeceği için; jargon, formaliteler ve soyut "politika konuşmalarından" uzaklaşıp, gerçek anlamlı bir diyaloğa girdiklerini belirtiyordu ki, bana farklı bir bakış açısı sağladı.

 

Sonuç olarak, engelliler için değil, onlarla birlikte politika oluşturmak gerekiyor.

Kaynak: İHA

 
ALİYE YÜCEL
 

KISA FİLMİN ANLATTIKLARI (KRING)

Bu gece birçok ödül almış kısa bir animasyon filmi izledim. Malezyalı stüdyo Brainy Bones Studios'un kısa animasyon filmi "Kring". Film, yedi yaşındaki öğrencilerinden birinin basit aritmetiği öğrenmekte zorluk çektiğini fark eden Suraya isimli bir öğretmenin hikayesini anlatıyor.

Suraya, öğrencisi Mael'in sayı ile ilgili kavramları hesaplama ve öğrenme yeteneğini bozan bir öğrenme güçlüğü olan diskalkuli olduğunu anlıyor. Bu öğrenme güçlüğü aynı zamanda "matematik disleksisi" olarak da biliniyor. 

Mael'in sayılarla ilgili sıkıntısı korkunç bir kovalamaca olarak gösterilirken, Suraya'nın öğrencilerinden birinin başarısız olma korkusu cehennem azabına dönüşüyor. Sonunda, biraz araştırma ve çabayla Suraya, öğrencisi için bir şeyler yapmayı başarıyor ve sonuna kadar gitmeye istekli bir öğretmen olduğunda aslında kötü öğrencilerin de olmayacağını gösteriyor.

Kring'te hikayenin her iki tarafındaki mücadeleleri göstermek için filmin müziği, ses efektleri ve animasyonu etkileyici bir şekilde kullanılmış. Kapsayıcılığı, dikkat çekici sunumu nedeniyle birçok önemli ödül ve uluslararası tanınırlık kazanmış.

Film, 2018 yılında Malezya Dijital Ekonomi Şirketi'nin Fikri Mülkiyet Yaratıcısı Yarışması'nı (IPCC) kazandıktan sonra fon almış ve o zamandan beri 4. Festival International Du Film Sur Les Handicap 2020'de En İyi Kısa Animasyon Ödülü, Digicon6 Regional'da Yeni Nesil Ödülü, Şili'deki Cine Lebu Festival Internacional de Cine 2020, Peru'daki Mi Primer Festival 2020 ve Londra'daki Canterbury Anifest Ödülü 2020 de dahil olmak üzere birçok uluslararası film festivalinde yer ve ödül almış...

2020 yılı yapımı olan animasyon filmin süresi 7 dakika 25 saniye. Süre kısa ama çok şey anlatılmış. Öğretmen Suraya, "Hiçbir öğrenci geride kalmasın!" diyor. Bunun çabasını gösteriyor ve kazanıyor. 

Kaynak: ea.ign.com

ALİYE YÜCEL

NEDEN 21 HAZİRAN?

21 Haziran ALS Farkındalık Günü'dür. 

ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz), motor nöronlar dediğimiz, beyin ve omurilikte bulunan, kasları hareket ettirmekle görevli sinir hücrelerinde hasar bırakan bir hastalıktır. 

Zamanla kol ve bacak kaslarını hareket ettirmekte güçlük, hastalığın ileri aşamalarında yemek yemede, nefes almada güçlükler şeklinde kendini gösterir. Bellek ve duyu sistemi ise sağlam kalır.

Dünya genelinde 450 bin, Türkiye'de ise 6-8 bin civarında ALS hastası olduğu tahmin ediliyor.

ALS hastalığının henüz kesin bir tedavisi yoktur.  ALS Farkındalık Günü'nün 21 Haziran olarak seçilmesinin özel bir anlamı vardır.

21 Haziran gün dönümüdür ve her yıl 21 Haziran ALS hastalığının nedeni, tedavisi, tedavisine yönelik çalışmalarda bir dönüm noktası olacağı umudunu içermektedir.

ALİYE YÜCEL

VOLKSWAGEN'DEN ENGELLİLER İÇİN GERİ ÖDEME

Volkswagen, engelli sürücüler için kapsayıcı "Sürücü Erişim" programını başlattı. Adı "halkın arabası" anlamına gelen Volkswagen, Sürücü Erişimi programıyla daha fazla kişinin arabası olmayı hedefliyor. Firma, 2026 yılı ürün gamı için güncellemelerini duyurdu. Araçlarını fiziksel engelli müşteriler için de sürülebilir hale getirmeyi amaçlayan girişim, sürücülere Volkswagen'lerinde yaptıkları değişiklikler için geri ödeme yapıyor.

Sürücü Erişimi, yeni ve sertifikalı ikinci el VW'lerin alıcıları ve kiracıları için de geçerli olacak. Otomobil üreticisi, müşterilere satın alma tarihinden itibaren bir yıl içinde takılan 1.000 dolara kadar ekipman için geri ödeme yapacak. 

Uygun değişiklikler arasında; kaldırma ekipmanı ve taşıyıcılar, pedal ve direksiyon simidi uzantıları, daha az efor gerektiren fren sistemleri ve el kontrolleri bulunuyor. Bu değişikliklerin durumuna göre tamamen  veya yalnızca genel maliyeti karşılayabilecek.

Volkswagen, bu girişime dikkat çekmek için Torsten Gross'u program elçisi olarak işe aldı. Pazarlama ve reklam yöneticisi olan Gross, 15 yaşındayken geçirdiği omurilik yaralanmasından beri kuadriplejik (omurilik felci); yaralanma ona kollarını bir dereceye kadar kontrol etme yeteneği kazandırdı.

 
2021'de Lime Rock Park'ta bir pist gününden sonra Gross, yarışlara ilgi duymaya başladı ve o zamandan beri el kumandalarıyla modifiye edilmiş arabalarla yarışıyor. Gross ayrıca, diğer engelli sürücülerle pistte sürüş deneyimini paylaşmak için Just Hands Foundation adlı kar amacı gütmeyen bir kuruluş kurdu. 

Bu tür sürücü erişimini destekleyen yardımları diğer otomobil üreticileri de yapar umarım. Çünkü, bu donanımlar masraflı olabiliyor. Fiziksel engelli müşterilerin araç sürebilmeleri onlar için çok gerekli... Hayati bir  önem taşıyor. 

Kaynak: cars.com

ALİYE YÜCEL