> Engeloji : 1.11.2016 - 1.12.2016

Translate

27 Kasım 2016 Pazar

YENİ UMUDUMUZ UMUT EVLERİ


Daha önce yazımda bir annenin isteğinden bahsetmiştim. Anne Gevher Kara, otizmli oğlu Taylan beraber kalabileceği bir "huzurevi" istiyordu. "Bu haklı istek karşısında kim kayıtsız kalabilir ki?" demiştim. Bu haklı istek karşısında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı kayıtsız kalamadı. Bakanlık,Türkiye'de ilk kez engellilerin aileleriyle beraber yaşayacağı "Umut Evleri" projesini hayata geçiriyor. Engelliler ve aileleri ömürleri boyunca ayrılmayacaklar. 

Umut Evleri projesi 2008 yılında başlatılmıştı. Engelliler bir bakımevi yerine mahallelerinde, komşularından kopmadan hayatını sürdürdükleri pilot bir çalışma yapılmıştı.  Bir apartman dairesi ya da müstakil bir evde bakım elemanları ile en az 2, en fazla 6 engellinin bulunduğu evlerin sayısı 123'e ulaştı. Bu sistemin yaygınlaşması ve standartlarının oluşturulması için yeni bir yönergeye ihtiyaç duyuldu. Yeni bir yönerge hazırlanırken engelli çocuğu olanların onlarla beraber kalma isteği de değerlendirilmiş oldu.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan "Umut Evleri Yönergesi" ile engelliler kendisi ve yasal temsilcisi talep ettiğinde bir akrabasıyla Umut Evleri'nde kalabilecek. Bir  akrabanın Umut Evi'nde engelli yakını ile kalması halinde kuruluş müdürü ile akraba arasında evde kalış koşulları, akrabanın geliri dikkate alınarak eve katkı payı ödeyeceği ve kendi ihtiyaçlarını karşılayacağına dair bir protokol imzalanacak.


Yönergenin belki de en güzel tarafı isteyen engellinin evini Umut Evi yapabilecek olması. Bakım altına alınma talebiyle başvuran engellinin yaşadığı evlerindeki koşullar standartlara uygun ise kaldıkları ev Umut Evi'ne dönüşecek. Bu durumda ev sahibi ile kuruluş müdürü arasında protokol yapılacak. Bu protokol bakanlığı bağlı il müdürlüğünce onaylanacak. Böylece engelli evinden ayrılmadan orada kalmaya devam edecek.

Umut Evleri 24 saat esasına göre hizmet verecek. Şehir merkezlerinde bir apartman dairesinde veya müstakil bir evde açılacak Umut Evleri'ne  tabela asılmayacak. Evlerde her evi haftada en az üç kez ziyaret etmek ve engelliyi birebir takip etmek zorunda olan "Ev Sorumluları" ile "Bakıcı Eleman" ve "Sağlık Personeli" de görev alacak. Engelliye kendi ihtiyaçlarına uygun "Bireyselleştirilmiş Bakım Planı" hazırlanacak. Evdeki mobilyalar, engellilerin durumu, güvenliği ile istekleri dikkate alınarak seçilecek. Kültür, sanat ve gelişimi sağlayacak faaliyetler gerçekleştirilecek. Yemek listeleri özel ihtiyaçlara göre diyetisyen tarafından hazırlanacak.

Aynı evde yaşamak isteyenlere öncelik verilecek. Umut Evleri'nde kalan engelliler, genel sağlık sigortasından sağlık giderlerinin karşılanması, evde sağlık hizmeti ve sağlık kuruluşlarının diğer hizmetlerinden yararlandırılacak. Evler; hayırseverler, sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetim tarafından gönüllü olarak yapılabilecek. Bağış hükümleri uygulanacak. Ayrıca; çalışan engellilerden ev için katkı alınabilecek, diğerlerine aylık harçlık ödemesi de yapılabilecek. Yönerge çok kapsamlı olarak ele alınmış. Engelli yararı düşünülmüş. Şimdi bütün bunların gerçekleşmesini bekliyoruz.


ALİYE YÜCEL     

20 Kasım 2016 Pazar

AKILLLI CİHAZLARDA İŞARET DİLİ



İşitme engelliler için yeni bir proje hayata geçiriliyor. "Türk İşaret Dili Bariyerleri Aşın ve Uzlaşın" kısa adıyla TİDBAU projesi. İşitme engelliler açısından çok büyük bir kolaylık sağlayacak bu proje ile Türk İşaret Dili; telefon, tablet ve bilgisayar gibi cihazlara işaret dili girecek. Bu uygulamayla işaret dili akıllı cihazlar sayesinde herkese ulaşabilecek. TİDBAU, Bahçeşehir Üniversitesi ve İstanbul Edebiyat Derneği işbirliğiyle hayata geçiliyor.

Türk İşaret Dili anlatımı için video, animasyon ve illüstrasyonun kullanılacağı uygulama bir web portalında bulunacak ve farklı platformlarda çalıştırılabilecek. Bu proje ile işaret dili geliştirilen yeni yazılımlar ve eğitim içeriklerinin sağladığı imkanlar ile uzaktan eğitim programları herkesin erişiminde olacak. Böylece işitme engellilerin yanı sıra isteyen herkes de işaret dili öğrenebilecek. "Türk İşaret Dili Bariyerleri Aşın ve Uzlaşın", Avrupa Birliği Hayat Boyu Öğrenme Programları kapsamında başvurulan 1250 proje arasından seçilmiş.

Bu proje için yapılan uygulamalar ile; işitme engellilerin ihtiyaçlarına uyumlu olarak Türk İşaret Dili öğrenmek isteyen engelli ve engelsiz herkese rehberlik eden bir kaynak olacak. Türk İşaret Dili'nin kullanılmasında kültürel bilincin oluşturulması ve kullanılmasına teşvik edecek. İşitme engellilerin  karşılaştıkları problemlerin, çözüm önerilerinin paylaşılması ve toplumda bu farkındalığın oluşturulmasına katkı sağlayacak. İşitme engelliler başta olmak üzere tüm bireylerin sosyal, beşeri ve dijital yetkinliklerinin arttırılması sağlanacak. 


Proje ile ilgili olarak Türk İşaret Dili Bariyerleri Aşın ve Uzlaşın Koordinatörü Doç. Dr. Tufan Adıgüzel: "Birinci amacımız işitme engeli olanların hayatını kolaylaştırıp, işitme engeli olan ve olmayanlar arasındaki iletişimi güçlendirmek. İkinci olarak işitme engeli olanlar Türk İşaret Dili'ni belli bir kapsamda biliyorlar. Ancak gördükleri bir yazıyı işaret diline çeviremiyorlar. Bu proje ile onların da kişisel gelişimini sağlayarak istihdam edilebilirliğini de arttırmayı amaçlıyoruz." diyor.

Projede eğitmen olan BAU İşaret Dili Eğitmeni Hale Ersöz Bozacı ise "Bir işitme engelli hastaneye, belediyeye, adliyeye veya herhangi bir kuruma gittiği zaman insanlarla iletişim kuramıyor ve doğal olarak sorununu gideremiyor..." diyor. Bozacı ayrıca; büyük şehirlerde işaret dili eğitimi alma imkanı olduğunu, ancak küçük şehirlerde bunun mümkün olmadığını, kurs görme şansının daha az olduğunu, bunun da işitme engellilerin mağduriyetini attırdığını anlatıyor. 

İletişim insan için en önemli unsur... Ancak işitme engelli olunca apayrı bir önem taşıyor. Diğer engel guruplarına göre işitme engelliler bu yönde daha çok zorlanıyor. İletişim ve etkileşim olmadan dünyayı anlamayı sağlayan bilgiden mahrum olabiliyorlar. Hatta bu nedenle zihinsel gelişimleri bile eksik kalabiliyor. Bu proje ile İşitme engellilerin yaşadığı iletişim sorunları çözülebilecek. İşitme engelliler pek çok bilgiye rahatlıkla ulaşabilecekler, pek çok şey öğrenecek ve hayatları kolaylaşacak...

ALİYE YÜCEL          

13 Kasım 2016 Pazar

OKULA RAHATÇA GİDEBİLMEK


Herkesin yaşadığı bir duygudur. Güzel bir şey karşısında bazen kendi yararınıza olmuş gibi sevinirsiniz. Geçen gün böyle bir duygu yaşadım. Haberde "Bedensel (fiziksel) engelli öğrencilerin okula gidişini kolaylaştırmak için asansörlü okul servisi aracı uygulaması başlatıldı" yazıyordu. Milli Eğitim Bakanlığı ile Ankara Valiliği işbirliği ile yürütülen uygulamayla bedensel engelli öğrenciler evlerinden okullarına, okullarından evlerine erişilebilirlik standartlarına uygun, kimsenin yardımı olmadan asansörlü servis araçlarıyla taşınacaklar.

Bu hizmetten şimdilik, Ankara Doğan Çağlar Ortopedik Engelliler İlkokulu, Ortaokulu ve Meslek Lisesi öğrencileri ile Çankaya Gökkuşağı Özel Eğitim Anaokulu, İlkokulu ve Ortaokulu öğrencileri yararlanmaya başlamış. Engelli öğrencilerin taşıtlarında koltuk sayısı azaltılıyor. Otomatik asansör sistemi, rampa ve güvenlik mekanizmaları bulunuyor. Milli Eğitim Bakanlığı ile Ankara Valiliği işbirliği ile yürütülen çalışmanın tüm Türkiye'de yaygınlaştırılması planlanıyormuş...

MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürü Celil Güngör, engelli öğrencilerin okullara daha kolay ve rahat bir şekilde ulaşabilmeleri amacıyla bu uygulamaya başladıklarını açıklıyor. Tekerlekli sandalyeyle servis aracına binmenin zor ve zahmetli olduğuna dikkat çeken Güngör, "Asansörlü servislerle örencilerimiz daha rahat bir şekilde servislere erişebilecek. Görevliler ve aileler çocuklarımızı tekerlekli arabayla servis aracına bindirmeye çalışıyordu. Çocuklarımızın servisten inmeleri de yine aynı şekilde çok zor bir süreçti..." diye anlatıyor. 


Haberi okurken okula gidip gelişlerimi düşündüm. Ne zorluklar yaşadım. Çoğu öğrenci sabah uyandığında o gün olacağı sınavı düşünür değil mi? Bense o gün okula gidip gidemeyeceğimi düşünürdüm. Okuldaki dersler, sınavlar kolaydı! Onları başarabilirdim. Ama ya arabamız çalışmaz da okula gidemezsem, diye çok korkardım. Bedensel engelli biri için ulaşım en büyük sorundur. Bu sorunun çözülmesi ise engelli için en büyük özgürlüktür.

Şimdi bu asansörlü okul servisi uygulaması sayesinde tekerlekli sandalye kullanan öğrenciler rahat ve güvenli bir şekilde okullarına gidip gelecekler... Tekerlekli sandalye ile başkalarının yardımıyla servislerine binerken zor anlar yaşayan öğrencilerin, artık yardımsız olarak servislerine binmeleri ne büyük bir rahatlık... Bunu yaşamayan bilemez. Bunu anlatmak ve anlamak zordur. Yaşamak lazım.

Bu haberi gören tekerlekli sandalye kullanan öğrenciler ne kadar çok sevinmiştir. Bu uygulama yapılamayacak ve zor bir şey değil. Her okula ve her güzergaha  böyle bir taşıt konulması gerekmiyor aslında... Bedensel öğrencileri tespit edip, sadece onların evlerinin bulunduğu güzergahların servislerinin böyle olması yeterli. Umarım bu güzel uygulama Türkiye genelinde de yaygınlaşır. Böylece tekerlekli sandalye kullanan öğrencilerin engeli kalkar.

ALİYE YÜCEL

6 Kasım 2016 Pazar

ÖNCE VE SONRA


Senden Önce Ben (Me Before You) filmi, gazeteci ve yazar Jojo Moyes'in 2012 yılında yazdığı ve Çok Satanlar listesinde yer alan, aynı adlı romanından uyarlanmıştır. Romanın kahramanının engelli olduğu öğrendiğim için merak ediyor ve okumak istiyordum. Ben okuma listeme aldığımda da romanın filme uyarlandığı haberleri çıktı. "Önce okusam mı? Yoksa seyretsem mi?" diye düşünürken, okumadan önce seyrettim. Artık okur muyum? Bilemiyorum. Ama seyredince yazmadan duramadım.

Filmin konusu şöyle: Will Traynor,  yakışıklı, zengin ve başarılı genç bir adamdır. Geçirdiği bir trafik kazası sonrasında felçli hale gelmiştir. Will, bu durumda yaşamak istemez. Dünyaya küsmüştür ve ölmek istemektedir. Louisa Clark ise bir kafede garsonluk yapan genç bir kızdır. İşten çıkarılınca yeni bir iş aramaya başlar. Ve Will'e bakıcılık yapmak üzere işe alınır. Farklı kültürlerden geldikleri için önceleri anlaşamasalar da zamanla birbirlerine alışırlar. Aralarında gelişen yakınlık ikisini de değiştirmiştir. Artık onları farklı ve zorlu bir sınav beklemektedir...

Senden Önce Ben, 2016 yapımı Amerikan, İngiliz ortak yapımı bir film. Romantik bir dram olan filmin yönetmeni Thea Sharrock. Bir kadının romanını, yine bir kadın filme aktarmış. Sharrock tiyatro yönetmeni, Senden Önce Ben onun ilk filmi. Filmin oyuncuları; Emilia Clarke, Sam Claflin, Jenna Coleman, Charles Dance, Janet McTeer,  Matthew Lewis ve Ben Lloyd-Hughes. Film, çok satan bir romandan filme aktarıldığı için olumlu ve olumsuz pek çok çeşitli eleştiri aldı.


Benim en büyük eleştirim hep aynı hikaye olması, hep aynı konunun ele alınması... Kaza sonucu engelli olan bir adam ve bakıcısının hikayesinin anlatıldığı en az beş film sayabilirim. Bunlar; İspanyol yapımı İçimdeki Deniz (Mar Adento), Bollywood yapımı Guzaarish, ABD ve Fransız ortak yapımı Kelebek ve Dalgıç (The Diving Bell And Butterfly), Fransız yapımı Can Dostum (Intouchables) ve Polonya yapımı Hayat Çok Güzel (Life Feels Good). Saydığım filmlerin hepsinden benzer, hatta birebir aynı sahneler var. Üstelik ikisinde de (İçimdeki Deniz ve Guzaarish) aynı ölüm isteği işleniyordu. Neden özgün bir engelli hikayesi bulunamıyor, anlamak zor.

Bunları söyledikten sonra tavsiye eder miyim? Evet ederim. Romantik filmleri sevenler izlemeli... Film aşka ve sevgiye inanmamızı sağlıyor. Ama yetiyor mu? İşte onun için seyretmek gerekiyor. Anlattığı daha çok şey var. Louisa'nın Will'e yaşama sevinci verme ve değiştirme çabası çok etkileyici. Böyle bir sevgili, eş veya arkadaş bulan bir engelli çok şanslı olmalı diye düşünüyor insan... Will ve Louisa karakterlerini oynayan oyuncular çok başarılılar... Kitabı okurken gözlerimin önüne ikisi gelecek eminim. Film, aslında başımıza her an her şeyin gelebileceği gerçeğini de bize gösteriyor. Ama diğer konular arasında bu fikir kayboluyor sanki...

Senden Önce Ben'de engelli birinin duygu ve düşünceleri çok güzel yansıtılmış... Engelliyseniz filmdeki pek çok sahne sizin için kaçınılmaz olacaktır. Will'in "Benimle birlikte bu sandalyeye bağımlı kalmanı istemiyorum..." demesi engelli biri için çok tanıdık bir cümle... Hayatta isteyeceği ve yapabileceği her şeye sahip olan birinin daha sonra tekerlekli sandalyeye bağımlı olması çok zor, kabul ediyorum. Ancak, empati kurmaya çalışsam Will'den farklı düşünüyorum. Filmin sonunun farklı olmasını bekleyen ve isteyen sadece ben değildim sanırım.

ALİYE YÜCEL