SURİYE'DEN TÜRKİYE'YE UZANAN HİKAYE

Bugün Suriye'den Türkiye'ye uzanan bir engelli hikayesini yazacağım. Muna'nın hikayesini...  Muna, 3 yaşında Suriye'nin Hama kentinde sokakta yürürken kendisine bir araç çarpıyor. Kazadan sonra bacaklarından biri diz altından ampute ediliyor.

Tedavi görüyor ve kendisine yeniden yürümesini sağlayan bir protez takılıyor. 2003 yılında olan bu kazadan sonra savaş başlıyor. Muna, iki yıl boyunca, artık kendisine küçük gelse de aynı protezi kullanmaya devam ediyor. Durumunu şöyle anlatıyor: "Protez benim bedenim için artık çok kısa ve küçüktü. Yürürken zorlanıyordum ama protezimi değiştiremedim..."

 
Bir gün, okula giderken, Muna’nın protezi kırılıyor. Böylece ailesi ona yeni bir protez bacak yaptırmak için Türkiye'ye, Hatay'ın Reyhanlı ilçesine geliyor. 2013 yılında Muna'ya, Reyhanlı'daki Protez Uzuvlar için Ulusal Suriye Projesi (NSPPL) kapsamında faaliyet gösteren rehabilitasyon merkezinde yeni bir protez bacak takılıyor. 

Yeni proteziyle birlikte hareket kabiliyeti de artıyor. Böylece eğitimine devam ediyor. Muna, fizyoterapist olmayı hayal ediyor ve hayalini gerçekleştirmeye için üniversiteye gidiyor. Mezun olduktan sonra, Türkiye'de ilk protez bacağının takıldığı ve şu anda AB insani yardım fonlarıyla desteklenen merkezin bir iş ilanını görüyor.

 
Şimdi 23 yaşında olan Muna, kendi yapay uzvunun takıldığı AB tarafından finanse edilen merkezde fizyoterapist olarak çalışıyor. Yeni hastalar geldiğinde, yeni protez cihazlarını kullanmayı öğrenmelerine yardımcı oluyor.

Muna: "Protezim olmasa yürüyemezdim, liseye ve üniversiteye gidemezdim. Bu merkez beni hayatımda güzel şeyler yapmaya ve benim gibi insanlara destek olmaya itti. Bir hasta bana 'burası ağrıyor' dediğinde o acıyı ben de hissediyorum. Ben de benzer şeyleri yaşadım..." diyor.

"Araba kazasını geçirdikten sonra kendimi çok zayıf hissediyordum. Bunun ardından erkek kardeşimi savaşta kaybettim. Ama ailemin desteğiyle şimdi daha güçlüyüm ve kendimi başarılı hissediyorum. İşimi ise çok seviyorum." diye ilave ediyor.

Kaynak: https://www.eeas.europa.eu/

ALİYE YÜCEL

HARRY POTTER'İN YILDIZINDAN ENGELLİ HİKAYESİ

Harry Potter’ın yıldızı ünlü oyuncu Daniel Radcliffe, çekimler sırasında felç kalan dublörünü anlatan bir belgesele imza attı. Harry Potter ve Ölüm Yadigarları: Part 1'de dublörlük yapan David Holmes, patlama sonrası beklenmedik bir şekilde yere düşerek felç kalmıştı. 

Holmes'un yaralandığı sahnede karakter, patlama sonrası havaya uçuyor. O esnada da Holmes, beklenmedik bir şekilde yere düşerek boynunu kırılıyor ve göğsünden aşağısı felç oluyor.

Radcliffe, Harry Potter setindeki dublörünün nasıl sakatlanıp felç kaldığını anlatan "David Holmes: The Boy Who Lived" (David Holmes: Yaşayan Çocuk) isimli bir belgesel çekti. HBO'da yayınlanacak belgesel Radcliffe ve Holmes'un trajik bir kaza sonrası aralarında kurduğu bağı anlatıyor.

Holmes'un dublörlük kariyeri 14 yaşında başlıyor. Fakat Daniel Radcliffe'in setinde bu son derece trajik olay yaşanıyor. Holmes, hayatını konu alan ve 4 yıl süren çalışmanın sonucu olduğunu belirterek belgesel sürecine dair "Dublör olmak benim için hayattaki en önemli görevdi ve Harry'nin dublörlüğünü yapmak da dünyadaki en iyi işti. Ocak 2009'da hayatımı sonsuza dek değiştiren bir dublör provası kazası geçirdim. Bu film sadece kamera önündeki başarılarımın değil, aynı zamanda her gün karşılaştığım zorlukların ve boynumun kırılmasından sonra hayata karşı genel tutumumun hikayesini anlatıyor" diyor.

Holmes yaptığı açıklamada Harry Potter filmlerinden alıntı yaparak "Birleştiğimiz kadar güçlü, bölündüğümüz kadar zayıfız" ifadelerini kullanıyor. Belgeselde Holmes'un dublör çalışmasının perde arkası, Radcliffe'in ailesiyle ve eski ekibiyle yaptığı samimi röportajlar yer alıyor. 

HBO tarafından yapılan açıklamaya göre 15 Kasım'da gösterime girecek olan "David Holmes: The Boy Who Lived" isimli belgesel, "zorluklarla yaşamak, büyümek, belirsiz bir dünyada kimlikler oluşturmak ve kişisel bağ" gibi evrensel temaları işliyor. Bir engelli hikayesine Harry Potter'in yıldızının gözünden bakmak ilginç olacak.

ALİYE YÜCEL

LÜTFEN! "DO NOT DISTURB"

Cem Yılmaz'ın yeni filmi Netflix'te yayınlandı. "Do Not Disturb" filmini izlemeyi düşünüyordum. Ama filmde bir engelli hikayesi olduğunu da duyunca hemen izledim. Engelli hikayesi derken sadece aksayan (topallayan) bir genç kız var aslında... Ama bu karakterle bile çok şey anlatılmış. Algıda seçicilik, Suhal'in olduğu sahneleri merakla bekledim ve ilgiyle izledim. 

"Do Not Disturb",  Karakomik Filmler'den Ayzek karakterinin  başrolde olduğu bir film. Karakomik Filmler'deki karakterlerden en çok Ayzek'i sevmiştim. 

Filmin oyuncu kadrosunda: Cem Yılmaz, Ahsen Eroğlu, Nilperi Şahinkaya, Zafer Algöz, Celal Kadri Kınoğlu, Bülent Şakrak, Özge Özberk yer alıyor.

Filmin konusu kısaca şöyle: Ayzek, annesinin kendisini evlendirmek istediği Suhal’in çalıştığı otelde iş buluyor. Böylece aynı otelde çamaşırcı olan Suhal, edebiyat profesörü Bahtiyar, hapishaneden pandemi nedeniyle çıkan Davut’la olan macerası da başlıyor.

Filmde birbirinden farklı toplumsal mesajlar veriliyor. Psikolojik ve sosyolojik tespitleri oldukça fazla bir film. Entelektüel kesimler, yaşam koçları, sosyal medya psikologları ve bunların takipçilerinin durumlarından kesitler var. Engelli ve engellilik adına tespitler olduğunu düşündüğün için kaçırırım korkusuyla dikkatle izlemeye çalıştım.

Suhal, bir bacağı topal olduğu için Ayzek’e uygun görülmüş annesi tarafından... Genç kızı yürürken görmediği için çok güzel bulunca "Ben ona layık değilim" diyor. Ama topalladığını görünce işler değişiyor! Aslında ailesinin Suhal'i kendisine yakıştırmasından dolayı mutlu olan, kendi değeri ve Suhal' in güzelliğiyle orantı kuran Ayzek, Suhal'in aksadığını gördüğündeki şaşkınlığı, hayal kırıklığı ve üzüntüsü kendisi içindi galiba...

Ayzek, Davut'a (Bülent Şakrak) kızla olan durumunu anlattığında o da "Sevaptır evlen..." diyor. Engelliye bakış bu işte. Engelli biriyle evlenmenin sevap olduğunu düşünenler var maalesef...

Bence önemli bir farkındalık sahnesi de Ayzek'in kızı yine ona anlattığı sahnede Suhal'e "İki ayağın üzerinde (!) durmaya çalışıyorsun..." diyerek baltayı taşa vurmasıydı. Bu sahnedeki tepkisine rağmen Suhal'ın kompleksli olduğunu düşünmedim. 

Suhal beğendiğim bir karakter oldu. O; resim çizen, yetenek sınavlarına hazırlanan, kendine güvenen, kendi dünyasını yaratmış ve idealleri olan bir genç kız. Etrafındaki olaylara kayıtsız kalmıyor. Suhal de Ayzek gibi birbirlerine uygun olmadığının farkında.

Cem Yılmaz filminde kaybedenleri ele alarak farkındalık meydana getirmek istemiş. Suhal de bunlardan biri... Filmi izledikten sonra keşke her engellinin yanında bir "Do Not Disturb" yazısı bulunsa da bazı ortamlarda boynuna taksa diye düşündüm.

ALİYE YÜCEL

FATMA İLE OĞUZ

Netflix'de yayınlanan Fatma  dizisini seyredenler bilir. Dizinin çok etkileyici bir hikayesi var. Dizinin başrollerinde Burcu Biricik ve Uğur Yücel var. Diğer rollerde Mehmet Yılmaz Ak, Hazal Türesan, Şahsuvar Aktaş, Olgun Toker gibi isimler yer alıyor. 

Dram, polisiye ve aksiyon tarzında olan diziyi bir seri katil hikayesi gibi görenler olabilir. Ben diziye bir engelli hikayesi olarak baktım. Fatma ve otizmli oğlu Oğuz'un hikayesi... Burcu Biricik, engelli çocuğu olan bir anneyi çok başarılı bir şekilde canlandırıyor. 

Fatma, bize bir engelli  annesinin yaşadığı zorlukları, ne gibi fedakarlıklar yapabileceğini ve onların psikolojisini çok etkili bir şekilde anlatıyor. "Ben ölürsem ne yapar?" diye düşünüyor ve çocuğunun eğitim almasını istiyor. Oğlunun okulda istenmemesi karşısında çaresiz kalıyor. 

Genç kadın "Babası bir kere oğlum deyip sarılmadı...” derken oğlunu çok sevdiğini ve babasının da öyle çok sevmesini bekliyor. Oysa Oğuz babası tarafından istenmiyor ve babası onun ölümünü kurtuluş olarak görülüyor. 

Fatma, Oğuz'un kazada ölmesinde bile oğlunun kusurlu olarak çıkması karşısında "Doğarken kusurlu ölürken de kusurlu..." diyerek oğlunun içinde bulunduğu zavallı durumu çok güzel özetliyor.

 

Fatma, otizmli çocuklar ve ailelerinin yaşadığı zorluklar göstermesi açısından etkileyici bir dizi. Önemli bir farkındalık oluşturuyor. Engelli çocuğu, özellikle de zihinsel engelli çocukları olan annelerin durumu maalesef böyle... 

ALİYE YÜCEL

BİR ÖNYARGI HİKAYESİ

Çalıştığım işyerinin yemekhanesinde arkadaşlarımla yemek yerken biri yanıma yaklaştı ve "Hal, hareket, tavır ve davranışlarınızla çok hanımefendisiniz. Bir de sol elinizle yemek yemezseniz çok iyi olacak..." dedi. 

Ben şaşkın şaşkın kendisine baktım. Ne desem diye düşünürken birden " İyi de benim sağ kolum sakat ama..." deyiverdim. Yüzünün aldı ifadeyi anlatamam. Ne diyeceğini şaşırdı. Yarım yamalak bir özür dileyerek hemen uzaklaştı.

Önyargı, eskilerin deyimiyle "peşin hüküm" bu işte; karşıdakinin durumunu bilmeden düşünce ve davranışını ortaya koymak... 

ALİYE YÜCEL 

DİZİDEKİ ENGELLİ GENÇ

Bu yıl seyrettiğim iki diziden biriydi “Kadın”… Fox Tv'de yayınlanıyordu. Diziyi üç sezondur seyrediyordum. İlgiyle izlediğim diziye son sezonda engelli bir karakter katıldı. Tekerlekli sandalyedeki genç adam olan Raif... Her hafta Raif’in sahnelerini ayrı bir merakla izledim. Neler yapacak, neler olacak diye… Diziye katıldığı haftadan bu yana hep yazmak istedim ama olmadı. Dizi bu hafta ekranlara veda etti.

Dizide: Raif (Sinan Helvacı), ünlü yazar Fazilet Aşçıoğlu’nun (Hümeyra) oğluydu. Genç adam, bir trafik kazası sonucu engelli olmuştu ve hayatını tekerlekli sandalyede sürdürüyordu. Raif, çok sinirli ve asabi bir karakterdi. Kazanın bıraktığı izi çevresinden çıkarıyordu. Herkesi özelikle de annesini çok kırıyordu. Tüm bakıcılarını reddediyordu. Ta ki bakıcı olarak Ceyda (Gökçe Eyüboğlu) evlerine gelene kadar…

Zengin, genç ve yakışıklı bir adam bir kaza sonucu engelli oluyor. Yürüyememek, hayatının tekerlekli sandalyede sürdürmek, bazı işlerini tek başına yapamamak ve başkalarına muhtaç olmak… Zor olsa gerek… Dizide bu çaresizliği etkili bir şekilde aktardılar. Raif, öyle öfke doluydu ki bir engellinin böyle bir sunumu açıkçası beni endişelendirmişti… Böyle bir karakter engelliler için çok olumsuz bir sunumdu. Senaristin bu durumu düzelteceğini tahmin ettim. Öyle de oldu.

Raif önceleri sadece annesine inat için, onu kızdırmak, sinirlendirmek için Ceyda’yı eve kabul etti. Ama sonra ona alıştı. Gün geldi evlerine yardımcı olarak gelen kıza bu aşık oldu. Çok iyi anlaştılar. Onun sayesinde yüzü gülmeye başladı. Raif; sevgi sayesinde neşeli, esprili ve mutlu biri haline geldi. Sevgi ona iyi geldi.

Raif ve Ceyda, ilginç bir çift oldular… Her ikisi de birbirlerini olduğu gibi kabul etti. Önceleri ikisi de kendini karşı tarafa layık görmedi. Ceyda, zengin ve yakışıklı adama uygun olamayacağı, onun daha iyi birini hak ettiği düşündü. Genç adamın engelini hiç görmedi. Onu olduğu gibi sevdi. Raif ise Ceyda’nın olumsuz geçmişini ve aralarındaki kültür farkını görmemezlikten geldi. Sonra sevginin mucizesini gösterdiler. 

Kadın dizisi, zaten çok sevilen ve seyredilen bir diziydi. Ancak Ceyda ve Raif’in aşkı büyük etki yaptı. Onların durumu, neler yapacakları başrol karakterleri Bahar ve Arif’ten daha çok merak uyandırdı. Dizinin sonunda mutlu son oldu ve evlendiler. Ancak Ceyda ve Raif’in hikayesi biraz aceleye getirildi. Daha devam edebilirdi. Çünkü hikayenin gelişimini ve nerelere gideceğini merak etmemek elde değildi. Çünkü ekranlarda  olumlu sunumlu engelli hikayeleri fazla yer almıyor.

ALİYE YÜCEL

LEĞENDE YAŞAYAN KIZ

Hayatını o yaşarken yazmak istiyordum. Ancak maalesef yazamadım. Şimdi ölüm haberinden sonra yazıyorum. Leğende yaşayan kızdan bahsedeceğim. Nijeryalı Rahma Haruna'dan... Tüm dünya onu "Leğende Yaşayan Kız" olarak tanıdı. Rahma, geçtiğimiz hafta 19 yaşında iken hayatını kaybetti. Öldüğü güne kadar da plastik bir leğende yaşadı. Oldukça çarpıcı bir hayat hikayesi vardı. Görenleri hayrete düşürüyordu.

Rahma, Nijerya'nın Kano şehrinde normal sağlıklı bir bebek olarak doğuyor.  6 aylık iken ateşli bir hastalığa yakalanıyor. Bu hastalıktan sonra ise vücudunun büyümesi tamamen duruyor. Yaşı büyüse de küçük bedeni bir leğene sığıyor. Rahma'nın erkek kardeşi Fahad onun bir fotoğrafını sosyal medyaya paylaşıyor ve böylece dünya onu tanıyor. Dünya medyası onunla çok ilgilenmişti. Çeşitli haberleri yapılmıştı. Çünkü gerçekten ilginç bir hayatı vardı.

Rahma Haruna, annesi ve kardeşinin desteği sayesinde hayatını sürdürüyordu. Günlük hayattaki bütün ihtiyaçları annesi tarafından karşılanıyordu. Rahma'nın annesi kızının hastalığını "6  aylık olduğunda ateşi yükseldi. Sonra ellerinin ve ayaklarının uyuştuğunu fark ettik. Daha sonra vücudu hiç gelişme göstermedi..." diye anlatmış, Rahma'nın çok zeki olduğunu ve her şeye rağmen mutlu bir genç kız olduğunu belirtmişti.

Erkek kardeşi Fahad, onu her gün dışarı çıkarıyor ve gezdiriyordu. Kardeşi "Ona yardımcı olmanın bir çok yolu var. Onu her gün dışarıya çıkarıyorum. İnsanların ona yardımcı olması beni mutlu ediyor. Akrabalarımızı görmeye gidiyoruz. Bu onu çok mutlu ediyor, çok iyi geliyor..." diye ablasını çok sevdiğini ve onu gezdirmekten hoşlandığını anlatmıştı. Rahma'nın babası Hussaini Haruna ise; yıllarca kızının hastalığının tedavisi için pek çok işte çalışmış ve kazandığını buna harcamıştı. Ancak kızının hastalığı karşısında çaresiz kalmıştı. Ailesi onun için elinden geleni yapıyordu.

Fotoğraflarının yayınlanmasından sonra Rahma'ya tekerlekli sandalye hediye edilmişti. Artık onunla daha rahat dolaşıyordu. Hiç arkadaşı olmadığını söyleyen genç kız, ailesinin ve erkek kardeşinin en yakın arkadaşı olduğunu belirtiyordu. Rahma, verdiği bir röportajında da hastalığının tıpta tedavisi olmadığını belirtmiş, ama her şey için Allah'a şükrettiğini söylemişti. Yapılan haberlerdeki fotoğraflarında yüzü gülüyordu.

Her genç kız gibi Rahma'nın yapmayı istediği hayalleri vardı. En büyük hayali ise; bir gün kendi ihtiyaçlarını karşılamak ve tek başına alışverişe çıkmaktı. Hayatı kısa sürdü. Çok genç yaşta hayatını kaybetti ve hayallerini gerçekleştiremedi. Ölümü onu tanıyanları çok üzdü. Bu dünyadan; başı, beyni ve yaşı büyüse de vücudu hiç büyümeyen biri geldi, geçti. Oldukça ibretlik bir engelli hikayesi değil mi?

ALİYE YÜCEL

SEVGİNİN MUCİZESİ

Mucize hakkında daha vizyona girmeden aylar önce bir yazı yazmıştım. Bir engelli hikayesi olduğu için dikkatimi çekmiş, “Bakalım bize hangi mucizeyi gösterecek!” demiştim. İzledikten sonra bir daha yazıp yazmamakta tereddüt ettim. Ama bazı haberleri okuyunca “Mutlaka yazmalıyım!” dedim. Çünkü bu haberlerde “Mahsun Kırmızıgül’ün “Mucize” filminin senaryosuna benzer bir olay yaşandı. Zihinsel engelli genç ile evlendirilen kız intihar etti…” yazıyordu. Şimdi burada bir duralım! Mucize’deki Aziz zihinsel engelli değil. Köyün delisi yani psikolojik engelli de değil.

Aziz, köyün delisi ya da zihinsel engelli gibi algılanıyor. Oysa öyle değil. Engelliler konusunda belli bir fikri olan biri olarak yazıyorum. Aziz spastik engelli… Film; bir sahnesi, hariç (banyodan kaçış) bize bunu gösteriyor. Yoksa finaldeki durum buna engel olur... İnandırıcılığını kaybeder… Evet, Aziz spastik… Spastiklik bir akıl hastalığı veya zeka geriliği değil. Spastik kişilerde beyin ile vücuda giden sinyallerin tam olması nedeniyle istem dışı hareketler oluşur. Zor konuşurlar, konuşurken kasılırlar, kekelerler, yüzleri çeşitli ifadeler bürünür. El, kol koordinasyonunu sağlayamazlar. İşte Aziz de bu durumda…

Filme gelince; Film, Mahir Öğretmen’in İzmir’den doğuya tayini ve köyde yaşadıklarını anlatır gibi görülse de bir aslında bir engelli hikayesi… Engelli farkındalığı, engelli duyarlılığı hakkında çok güzel mesajlar verilmiş… Engelli Aziz rolündeki Mert Turak, çok başarılı… Müthiş oynamış… Çok ilginç bir tip ortaya çıkarmış… Kimseyle konuşmayan Aziz, atıyla konuşuyor. Çocuklar onunla uğraşıyor, alay ediyor, taşlıyor. Ailesi ve öğretmenin ona karşı tutumu oldukça iyi… Ona iyi davranıyor ve yardımcı oluyorlar. Aziz de kardeşleri gibi evlenmek istiyor…

Öğretmen ve Aziz arasındaki dostluk nasıl da etkileyici… Mahir Öğretmen, Aziz’i olduğu gibi kabul edip, onu anlıyor. Ona yazmayı ve konuşmayı öğretiyor. Eğitimin önemini bir kez daha idrak ediyoruz. Bir çizgi çizmesi, adını söylemesi bile Aziz’in babasını ne kadar mutlu ediyor. Mahir, sadece öğretmenlikle kalmıyor. Onunla yakından ilgileniyor. Aziz’e jimnastik yaptırıyor. Onun engeli yüzünden çalışmayan kollarını çalıştırıyor.

Filmdeki pek çok sahne akıllara kazınacak türden… Aziz’in babasının “Benim oğlum sakattır” sözü üzerine kızın babasının “Kalbi sakat olmasın!” cevabı da her engellinin yüreğinden yakalayacak gibi… Diğer kardeşlerin istedikleri bütün özellikler Aziz’in karısında olması çok şaşırtıcı… Masal, roman, film diyeceğim. Ama gerçek hayattan alınmış... Kadınlar, Aziz’in karısına acısa da Mizgin (Seda Tosun): “Aziz; kocam, babam, çocuğum…” diyerek hayatı olduğu gibi kabul etmenin en güzel örneğini veriyor. 

Aziz, durumundan dolayı hep horlandığı için “Belki gittiğim yaban ellerde benimle sakat olduğum için dalga geçmezler” diyerek köyünden kaçıyor… Yıllar sonra köyüne eski halinden eser kalmamış bir halde gelince, babası “Aziz oğlum! en iyi olmuşsun. Ameliyat mı oldun?” diye soruyor. Aziz de aşkın, sevginin gücünün nelere kadir olduğunu çok güzel anlatan bir cevap veriyor: “Ben karıma aşık oldum!”

Mucize’nin hikayesi gerçek hayattan alınmış… Gerçek Aziz; eşi, 2 çocuğu ve torunuyla birlikte İstanbul’da yaşıyor. Yaşadığı durum gerçekten ilginç ve bir mucize… Filmde adını bundan alıyor. Böylesi olur mu? Bilemem. Olursa da binde bir olur. Ancak engellilere umut verme açısından çok güzel ve etkileyici bir film. Ayrıca, Aziz’in köyden gittikten sonraki hikayesini de merak etmemek elde değil. Keşke devam filmi de çekilse…

                                                     

http://aliyeyucel.blogspot.com.tr/2014/06/mahsun-kirmizigulden-mucize.html

ALİYE YÜCEL

GAZZELİ ÖĞRETMEN

Reuters Haber Ajansı’nın Gazze’deki engelli öğretmenin fotoğraflarını dünya medyasına sunmasıyla Ahmed Savaferi’yi tanıdık. Ahmed Savaferi, 2008 yılında İsrail’in hava saldırısı sonucu her iki bacağını ve sol kolunu kaybetmiş… Tekerlekli sandalyede hayatını sürdürüyor. 25 yaşındaki Savaferi, öğretmen ve şimdi bir ilkokulda görev yapıyor. Tekerlekli sandalyesinde okula gidiyor ve öğrencilerine ders veriyor. Aynı zamanda da üniversitede eğitimine devam eden Savaferi, haziran ayında İslam çalışmalarıyla ilgili lisans diploması da alacak…

Gazze’deki çatışma ve bombardımanlarda pek çok kişi yaralanıyor. Bunun sonucu bazıları engelli hale geliyor. Bu nedenle Gazze pek çok engelli hikayesi barındırıyor. İşte iki çocuk babası Ahmed Savaferi de bunlardan biri… Reuters Haber Ajansı, onu bulup, bir gününü fotoğraflamış… Foto muhabiri Suayb Salem, çok güzel bir iş çıkarmış… Örnek bir hayatı, bir başarı hikayesini bu fotoğraflar sayesinde bütün dünya da öğrenmiş oldu. Fotoğrafların hepsi birbirinden çarpıcı ve etkileyici… Buraya koymak için seçimde zorlandım.

Bedensel (ortopedik) engellilerin özellikle de tekerlekli sandalye kullananların yaşadığı için en büyük zorluk merdivenler Ahmed Savaferi için de sorun olmuş… Tekerlekli sandalye ile her gün okuluna giden öğretmenin yaşadığı tek problem merdivenler… Üst katlara çıkıp, inebilmek için merdivenlerde öğretmen arkadaşları ya da okul görevlileri ona yardım ediyorlar. Tekerlekli sandalyesiyle birlikte onu çıkarıp, indiriyorlar. Objektiflere yansıyan böyle bir fotoğraf da var.

Gazze denilince akla savaş, çatışma ve karışıklık gibi ortamlar geliyor maalesef… Ancak hayat orada da devam ediyor. Bu yüzden eğitim de gerekli… Tahmin ediyoruz ki Gazze de öğretmen olmak zor, hele de engelli olarak öğretmenlik yapmak çok daha zor. Ama genç öğretmen bunu başarıyor. Objektife yansıyanlara göre Savaferi, öğrencilerini bahçeye çıkararak spor bile yaptırıyor. Her şeye rağmen eğitime, öğretmeye yönelik çabası çok değerli. Ahmed Savaferi engel tanımıyor. Bu yüzden ayrı bir takdiri hak ediyor.

Gazze’den gelen hep kötü haberlerin yanında böyle azim, umut ve başarı hikayesi insana çok iyi geliyor. Öğretmenlik başlı başına bir fedakarlık gerektiren bir meslek, bir de bu şartlarda yapabilmek gerçekten çok daha önemli. İnsan istedikten sonra yapamayacağı, her şartta başaramayacağı şey yok. Bunu bir kez daha görüyoruz. İşte Ahmed Savaferi de öğretmenlik yapıyor. Hem de bal gibi yapıyor…

ALİYE YÜCEL  

MAHSUN KIRMIZIGÜL'DEN "MUCİZE"

Geçtiğimiz haftalarda medyada "Mahsun Kırmızıgül’ün yeni filmi görücüye çıktı" haberleri yer aldı. Görünce bir an, "Acaba bu filminde de bir engelli hikayesi var mıdır?" sorusu aklımdan geçti. Çünkü Kırmızıgül, sosyal konuları çeşitli açılardan ele alıyor. Engellilik olgusunu da film ve dizilerinde yansıtıyor. Bu da dikkatimi çekiyor.

Bu nedenle yeni filmi Mucize'nin fragmanını, "Küçük de olsa bir engelli var mı?" diye dikkat ve merakla izledim. Evet vardı. Konusunu da okuyunca anladım ki küçük değil, filmde başlı başına bir engelli hikayesi vardı. Mucize, bir öğretmen ve engelli bir çocuğun başından geçenleri anlatıyordu. Filmin başrollerinde Talat Bulut, Mert Turak, Şenay Gürler, Sinan Bengier ve Mahsun Kırmızıgül var.

Mucize'de öğretmeni usta oyuncu Talat Bulut canlandırıyor. Engelliyi canlandıran Mert Turak, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları oyuncusu. Mert Turak, ikişer kez Afife Tiyatro Ödülü ve Sadri Alışık Tiyatro Ödülü ve Vasfi Rıza Zobu Tiyatro Özel Ödülü almış. Bu filmde de farklı bir karakteri canlandıran oyuncunun çok başarılı olduğuna hiç kuşku yok. Kim bilir belki bir ödülde buradan gelir.

Mahsun Kırmızıgül, hem senaryosunu yazdığı hem de yönettiği Mucize'nin müzikleri de kendisine ait... Film, 1960'lı yıllarda Türkiye'nin içinde bulunduğu durumu yansıtıyor. Darbe döneminde, Egeli bir öğretmenin Anadolu'nun ücra bir köşesine sürgün edilişi ve orada yaşadıklarını anlatıyor. Foça'dan gelen idealist öğretmen, engelli bir genç, yoksulluğun içinde öğretmen ve okumayı bekleyen çocukların hikayesi pek çok izleyicinin ilgisini çekecek gibi görünüyor.

Boyut Film ve Murat Tokat'ın yapımcılığını yaptığı Mucize'nin çekimleri farklı yerlerde; İzmir, Foça, Uşak, Kars ve Kağızman'ın bir köyünde yapılmış. Mahsun Kırmızıgül, sosyal medyaya yaptığı bir açıklamada bu filmin yaşanmış gerçek bir hikayeden yola çıkılarak yazıldığını söylemiş. Ayrıca; "Bu film benim için çok değerli, insanlığa umut aşılayacak. Sadece şu kadarını söyleyebilirim; Mucize, izleyiciyi daha önce hiçbir yerde görmediği bir dünya ile tanıştıracak"  diye açıklama yapmış.

Film hakkında öğrenebildiklerimiz bu kadar... Mucize, 2015 yılı 1 Ocak tarihinde gösterime girecek. İlginç hikayesi ve başarılı oyunculukları ile Mahsun Kırmızıgül'ün diğer filmleri gibi seyirciyi sinemaya taşıyacak gibi görünüyor. Seyretmeyi büyük bir merakla beklediğim film; acaba engelliyi hangi açıdan ele alıyor, engelliliği hangi yönüyle anlatıyor. Bakalım bize hangi mucizeyi gösterecek! 

ALİYE YÜCEL

MOSES'İN AŞKI VE ZEKASI

Sosyal medyada defalarca paylaşılan bir hikaye var. Okumayan kalmamıştır diye tahmin ediyorum. Ama bir engelli hikayesi olduğu için bir kez de ben yazmak istedim. Gerçek olamayacak kadar ilginç bir aşk hikayesi... Ancak masallarda olabileceğini düşüneceğiniz türden... Hatırlatmak ve bilmeyenler için hikaye şöyle:

Moses Mendelssohn, çirkin bir adammış... Çok kısa boylu olmasının yanı sıra bir de kamburu varmış... Moses, günün birinde Hamburg'da yaşayan bir işadamını ziyarete gitmiş... İşadamının Frumtje adında çok güzel bir kızı varmış... Moses, kıza umutsuz bir aşkla kıza tutulmuş... Fakat kız çirkin görünüşünden dolayı ondan hiç hoşlanmamış, hatta ürkmüş... Değil onun sevgisine karşılık vermek, yüzüne bile bakmak istemiyormuş...

Moses aşkıyla baş edememiş bütün cesaretini toplayarak, onunla son defa konuşma girişiminde bulunmuş... Fakat kızın başını kaldırıp da yüzüne bile bakmaması Moses'i çok üzmüş... Güçlükle başarabildiği konuşması sırasında kıza bir soru sormuş:

- "Evliliklerin kutsal bir özelliği olduğuna, cennette kararlaştırıldığına inanır mısınız?"

- "Elbette!" diyerek cevaplamış kız ve gözlerini kaçırarak Moses'in yüzüne yine bakmadan ona aynı soru sormuş...

- "Peki ya siz inanır mısınız buna?" Moses bir an bile duraksamadan:

- "Evet, ben de inanırım!" demiş ve eklemiş...

- "Biliyor musunuz?" Her çocuk doğduğunda Allah onun evleneceği kişiyi belirlermiş... Benim doğumumda da  evleneceğim kızı belirlemiş ve bana:

- "Senin karın kambur olacak!" demiş... O zaman bir istekte bulunmuşum:

- "Allah'ım! Kambur kadın bir trajedi olur... O kız acımasız ve sert huylu biri olabilir! (Kız niye oluyorsa? Ayrımcılığa bak! Bu konuda yazacaklarım bu yazıdan daha uzun olur. Bu yüzden parantezi kapatayım...)  Bir kız güzel olmalıdır. Ne olursun, onun kamburunu bana ver ve onu güzel biri yap!" demiş... Moses'in bu sözlerinden sonra Frumtje çok duygulanmış, gözlerini yerden kaldırmış, Moses'in gözlerini içine bakmış ve gülümsemiş... Evlilik hikayesine güzel bir başlangıç yapmışlar... Daha sonrada evlenmişler...

Bu hikaye gerçek bir hayattan...  Ünlü Alman besteci Felix Mendelssohn'un büyükbabasıyla büyükannesinin evlilik hikayesi... 1729-1786 yılları arasında yaşayan Alman filozof Moses Mendelssohn çirkin olmasına rağmen, çok güzel ve ona aşık bir karısı varmış... Karısını kendine aşık etme hikayesi işte böyle anlatılıyor.

Frumtje, Moses'in anlattıklarına inanmış mıdır? Hiç sanmıyorum. Buna kim inanır? Bence sadece söyledikleri kızı derinden etkilemiş ve adamın pratik zekasına hayran kalmıştır... Zekası ona çekici gelmiş, ruhuna aşık olmuştur... Fiziki görünümün bu kadar önem taşıdığı günümüzde olması çok zor bir durum... Bu olsa olsa masal olur...

ALİYE YÜCEL

PİANO’YA BAKIŞ

Çok merak ettiğim, seyretmeyi ertelediğim, sonunda da seyrettiğim bir filmden bahsetmek istiyorum. Piano’dan… Seyrettiğimde “Neden bu kadar geç kaldım” diye düşündüm. Sanırım herkesin böyle seyretmek isteyip, seyredemediği filmler vardır. Piano, 19. yüzyılda yaşayan Ada isimli konuşma engelli bir kadının hayatını anlatıyor.

Filmin özeti şöyle: Ada (Holly Hunter), o günün koşullarında bir evlilik anlaşmasıyla Yeni Zelanda’ya yeni kocasının yanına gider. Bu yolculukta yanında küçük kızı Flora (Anna Paquin) ve piyanosu da vardır. Kocası Steward (Sam Neill) ile başlayacağı yeni hayatı kötü başlar. Çünkü, Steward, Ada’nın piyanosunu onun haberi olmadan satar. Piyanoyu alan komşu George (Harvey Keitel) Ada’ya ona piyano dersi vermesi karşılığında, piyanoyu geri vereceğini söyler. İlişkileri böyle başlar, daha sonra farklı bir şekilde devam eder…

1993 yapımı romantik bir drama olan Piano, senaryosuyla eleştirilebilir ve sorgulanabilir. Ahlaki yönden, ırkçılık ve sömürgecilik açısından… Ama ben filme, tüm bunları bir kenara koyarak bir engelli hikayesi olarak baktım. Konuşma engelli güçlü bir kadın Ada’nın hikayesi olarak…

Ada, 6 yaşından beri konuşamayan, ancak kendini sessiz saymayan konuşma engelli bir kadın… Çünkü söyleyemediklerini piyanosuyla söylüyor. Piyanosu Ada’nın sesi oluyor. Tüm duygularını piyano ile ifade ediyor. Öyle güzel ve etkileyici çalıyor ki… Hayran kalmamak elde değil. Ada, işaret dilini çok iyi biliyor. Parmaklarıyla şakır şakır konuşuyor!  Çevresiyle anlaşmasında küçük kızı da yardımcı oluyor… Anne ve kızın ilişkisi çok çarpıcı…

Piano’da diyaloglar az… Başrol oyuncusu konuşma engelli olunca bu normal aslında… Müzikler ve görüntüler çok güzel… Film boyunca piyano dinliyorsunuz.  Bu ses ve eşsiz görüntülerler insanı fantastik bir dünyaya taşıyor. Yönetmenin ve oyuncuların başarılarından söz etmeye gerek var mı bilmiyorum. Piano, pek çok ödül alarak bunu zaten ispatlamış…

Filmde konuşma engelli biri için çok yardımcı olacak bir ayrıntıyı fark ettim. Ada, boynunda daima kolye olarak küçük bir defter ve kalem taşıyor. İşaret dilini bilmeyen birine rastlayınca; kızı da yanında yoksa, hemen bir sayfa yırtıyor ve söylemek istediğini hızlıca yazıp gösteriyor. Bu sahnelerde öyle seri ve usta ki, insan sanki sözle ifade etse bu kadar anlam taşımaz diye düşünüyor… Ada rolündeki Holly Hunter gerçek bir dilsiz gibi…

Filmde akıllarda yer eden pek çok sahne var. Sayfalarca yazılabilir. Herkes farklı şeyler görür ve alır... Belki hiç dikkat çekmeyecek, ama bana ilginç gelen bir diyaloğu yazmadan edemeyeceğim. Ada’nın yaşadığı yerdeki kadınlardan biri onun durumuna bakıp: “Dilsiz olmaktan daha kötü bir alın yazısı hayal edemiyorum!” diyor. Diğer kadın da: “Sağır olmak!” diye cevaplıyor… Böylece yıllardır engellilik insanlar arasında nasıl algılanıyor bir kez daha anlıyoruz. Alın yazısı olduğu kesin. Ama en kötü olduğu tartışılır…

  

ALİYE YÜCEL  

FİLİSTİNLİ FOTOĞRAFÇI

Şartlar uygun olduğunda bir engellinin hemen hemen her mesleği yapabileceğini gördüm. Önemli olan şartları uygun hale getirmek… Şartlar uygun olunca ve engeller yok olunca pek çok şey başarılıyor. Belki bazı meslekler biraz daha zorlayabiliyor. Ama yapılabiliyor mu? Kesinlikle “Evet” yapılabiliyor.

Her engel gurubunun zorlandığı durumlar birbirinden çok farklı… Bazı meslekler bedensel engelliyi zorlayabiliyor. Bedeni bazı sınırlamalar getirebiliyor. İşte fotoğrafçılıkta bunlardan biri… Tekerlekli sandalyede fotoğrafçı olmak, fotoğrafçılık yapmak hiç kolay iş değil… Ancak Filistinli Moamen Qreiqea bunu başarıyor.

Sosyal medyada, küçük bir kız çocuğunun fotoğrafını çekmeye çalışan tekerlekli sandalyede birini görünce çok etkilendim. Bu genç adamın Filistinli serbest fotoğrafçı Moamen Qreiqea olduğunu öğrendim. Bir fotoğrafçı arkadaşı, Moamen Qreiqea’yı kendi evinin önünde kızının fotoğrafını çekerken yakalamış… Öyle güzel bir kare ki görmeye değer… Hele de baba ve kız olduklarını öğrenince etkilenmemek mümkün değil…

Moamen Qreiqea, 2008 yılında Gazze’nin doğusunda fotoğraf çekerken, İsrail’in gerçekleştirdiği hava saldırısında yaralanmış… Bunun sonucu olarak her iki bacağını da kaybetmiş… İki çocuk babası Moamen, o günden sonra da hayatını tekerlekli sandalyede sürdürüyor.

Biraz araştırınca Moamen Qreiqea'nın arkadaşları tarafından çekilmiş birçok fotoğrafına rastladım. Fotoğrafçı Moamen Qreiqea’yı arkadaşları pek çok farklı yerde fotoğraflamışlar... İsrail hapishanelerindeki Filistinli mahkumların serbest bırakılmasını isteyen protestocuların fotoğrafını çekerken, kardeşinin yardımıyla evinden çıkarken, spor salonunda egzersiz yaparken… Öyle güzel, öyle etkileyici fotoğraflar ki… Birçoğunda da Moamen Qreiqea’nın elinde fotoğraf makinesi var…

Moamen Qreiqea, engelli hale geldikten sonra çok sevdiği mesleğine veda etmiyor. Tüm engellere rağmen kariyerine devam etmeye karar veriyor. Mesleğini sürdürüyor. Filistin, Gazze gibi bir yerde savaşın ortasında fotoğrafçı olmak hiç kolay değil. Ama o bunu başarıyor. Fotoğraf çekme tutkusundan hiç vazgeçmiyor.

Her geçen gün Filistin’de, Gazze’de çatışmalar oluyor. Bu çatışmalarda pek çok kişi ya ölüyor ya da yaralanıyor. Yaralıların birçoğu engelli hale geliyor. İşgal altındaki Filistin’de ne çok engelli vardır bilemiyoruz. Moamen Qreiqea’yı fotoğrafçı arkadaşları sayesinde tanımış olduk… Oysa kim bilir? Ne çok engelli hikayesi vardır. Filistin, ne çok engelli hikayesini barındırır…

ALİYE YÜCEL