ATEŞ KUŞU SABİT

Dizi ve filmlerde engelli farkındalığı adına güzel adımlar atılıyor. Her dizi ve filmi izlemek imkansız ancak bazen bu dizilere rast geliyorum. Özellikle de otizm farkındalığını konu alanlara... İşte ATV'nin yeni dizisi "Ateş Kuşları" da bunlardan biri...

Dizinin konusu kısaca şöyle: Ateş Kuşları; sokak çocuklarının zorluk, çaresizlik ve acılara rağmen hayata tutunma çabalarını ele alıyor. Hikaye, kendilerine "Köksüzler" diyen; en büyüğü 13, en küçüğü 6 yaşında, biri kız, biri otistik, beş sokak çocuğunun, çöplükte kırk günlük bir bebek bulmalarıyla başlıyor. Kendilerine "Köksüzler" diyen çocuklar büyüyor ve "Ateş Kuşları"na dönüşüyorlar.

Ateş Kuşları dizisinde baş karakterlerden biri otizmli Sabit Ateş. Adının aksine hiç sabit duramayan biri. Babası otizmli olduğu için sokağa bırakınca saatlerce sallanarak beklemiş. Sonra sokak çocuğu olan Ali, onu bulup yanına almış, korumuş ve kollamış. Sabit, bütün Ateş Kuşları'na düşkün ama en çok da çöpte buldukları minik bebek Gülayşe'yi sahiplenmiş... Sabit rolünde oyuncu Emir Çubukçu var. Çok etkileyici bir oyun sergiliyor. 

Dizinin daha ilk iki bölümünde bile otizmli bir çocuk ve yetişkinin nasıl davrandığına dair önemli ipuçları var. Sahnelerde beni en çok etkileyen Ateş Kuşları fertlerinin Sabit'e karşı sabırları oldu. Öyle anlayışlı ve sabırlı davranıyorlar, onu sakinleştirmek için öyle büyük çaba sarf ediyorlar ki, "Gerçek ailesi olsa böyle anlayışlı ve sabırlı davranabilir mi, acaba?" diye düşünmeden edemiyor insan.  

Aile, aşk, arkadaşlık gibi bir çok hikayenin yanında otizmli çocukların hayatını da ekrana taşıyan bir yapım olan Ateş Kuşları oldukça ilgi çekecek ve otizm adına bir farkındalık oluşturacak gibi duruyor. 

ALİYE YÜCEL

ENGELLİLER İÇİN OYUNCULUK EĞİTİMİ

Ünlü şarkıcı, tiyatro ve sinema sanatçısı Ayla Algan çok başarılı çalışmalara imza atmıştır. Müzik ve tiyatro sanatlarını iç içe yaşayan bir sanatçıdır. 

Bergüzar Korel, Barış Arduç, Çağatay Ulusoy, Hazal Kaya, Sera Tokdemir, Tolgahan Sayışman, Nihat Altınkaya, Onur Tuna, Melisa Sözen, Gökhan Keser, İlker Kızmaz gibi bir çok ünlü oyuncuyu çalıştıran Ayla Algan şimdi engelli oyuncular yetiştirecek...

Ayla Algan, ekibiyle birlikte engelliler için "Kamera ile Oyunculuk Eğitimi" verecek.

Bu konu da yapılan söyleşisinde engelli bireylere;

Oyuncu olmak için nasıl bir eğitim alınmalı? 

Beden ve ses çalışması nasıl olur? Faydaları nelerdir?

Yaratıcı drama nedir? 

gibi bir çok konuda eğitim vereceğini anlattı.

Ünlü sanatçı, bu eğitimin sonunda dizi yapımcıları ile görüşme yaparak kursiyerlerin dizilerde yer almasını sağlamak istediğini de açıkladı.

Ayla Algan’ın Harbiye'deki Stüdyo evinde 10 hafta sürecek eğitim, hafta sonları ve ücretli olacak.

Bilgi için;

"Engelli Mahremiyeti" instagram hesabı.

ALİYE YÜCEL 

FATMA İLE OĞUZ

Netflix'de yayınlanan Fatma  dizisini seyredenler bilir. Dizinin çok etkileyici bir hikayesi var. Dizinin başrollerinde Burcu Biricik ve Uğur Yücel var. Diğer rollerde Mehmet Yılmaz Ak, Hazal Türesan, Şahsuvar Aktaş, Olgun Toker gibi isimler yer alıyor. 

Dram, polisiye ve aksiyon tarzında olan diziyi bir seri katil hikayesi gibi görenler olabilir. Ben diziye bir engelli hikayesi olarak baktım. Fatma ve otizmli oğlu Oğuz'un hikayesi... Burcu Biricik, engelli çocuğu olan bir anneyi çok başarılı bir şekilde canlandırıyor. 

Fatma, bize bir engelli  annesinin yaşadığı zorlukları, ne gibi fedakarlıklar yapabileceğini ve onların psikolojisini çok etkili bir şekilde anlatıyor. "Ben ölürsem ne yapar?" diye düşünüyor ve çocuğunun eğitim almasını istiyor. Oğlunun okulda istenmemesi karşısında çaresiz kalıyor. 

Genç kadın "Babası bir kere oğlum deyip sarılmadı...” derken oğlunu çok sevdiğini ve babasının da öyle çok sevmesini bekliyor. Oysa Oğuz babası tarafından istenmiyor ve babası onun ölümünü kurtuluş olarak görülüyor. 

Fatma, Oğuz'un kazada ölmesinde bile oğlunun kusurlu olarak çıkması karşısında "Doğarken kusurlu ölürken de kusurlu..." diyerek oğlunun içinde bulunduğu zavallı durumu çok güzel özetliyor.

 

Fatma, otizmli çocuklar ve ailelerinin yaşadığı zorluklar göstermesi açısından etkileyici bir dizi. Önemli bir farkındalık oluşturuyor. Engelli çocuğu, özellikle de zihinsel engelli çocukları olan annelerin durumu maalesef böyle... 

ALİYE YÜCEL

KIRMIZI ODA'DA MBPS SENDROMU

"The Act", dizisini daha önce ele almıştım.  Hulu'nun suç dizisi The Act'in en önemli özelliği gerçek hayatta yaşanması... Munchausen By Proxy Sendromu (MBPS)  sendromlu bir anne ve kızının hikayesini anlatıyordu. TV 8'de yayınlanan Kırmızı Oda dizisinde de bu konu işleniyor. 

Munchausen By Proxy Sendromu (MBPS) özel bir çocuk istismarı durumu... İlk kez 1977'de Meadow tarafından tanımlanmış. Anne ya da koruyucu kimse çocukta bir hastalık varmış gibi yapmakta ya da hastalık semptomlarını kendi uydurmaktadır. Anneler, çocuğun her zaman yanında olabilmek için onun hasta olmasına ihtiyaç duyuyor, çocukları sevgi adı altında kendine muhtaç ediyorlar.

Bu çocuğun en yakınında oldukları için şüphelenmek, suçlamak zor. Bu durumda yakalanmaları da imkansız gibi... Böyle bir hastalık varlığını bilmek, tanı koymak çok zor. Belki de ancak çocuğun başına bir şey geldiğinde anlaşılır olması en korkuncu...

Kırmızı Oda'da da Rezzan'ın hasta olan annesi, ablasına bu istismarı uygulayıp onun ölümüne yol açıyor. Rezzan'ın da hasta olmasına sebep oluyor. Dizide Rezzan'ı Nihal Yalçın canlandırıyor. 

Her iki diziyi de izlerken bir çok sahnede irkilmemek imkansız. Çok sarsıcı ve rahatsız edici... Annenin yıllar boyunca kızına yaptıklarına şaşırıp kalmamak mümkün değil. Bu nasıl bir anne diye düşünüp dehşete düşüyorsunuz. 

ALİYE YÜCEL

ÖYKÜ'NÜN HASTALIĞI

Her gece televizyon kanallarında birçok dizi yayınlanıyor. Aynı saatlerde yayınlandığı için hepsini seyretmek imkansız. Bazen seçim yaparak, bazen de tesadüfen başlayıp seyrediliyoruz. Ben de TV 8'de yayınlanan "Kızım" dizisine tesadüfen başladım. Bir iki bölüm derken şimdi seyrediyorum. Dizi sayesinde de haberdar olduğum bir hastalık var: Niamann - Pick. Dizinin başrol oyuncusu olan küçük Öykü (Beren Gökyıldız) bu hastalığa yakalanıyor. İnsan merak ediyor. Ben de nedir bu hastalık diye baktım.

Hastalık, hakkında pek çok bilgi var. Bazısı tıp sayfalarında, bazıları da farklı sayfalarda... Önce adına gelelim. Albert Niemann ve Ludwig Pick tarafından bulunduğu için bu adı almış. Kalıtsal ve ölümcül bir hastalık... Hastalığa vücuttaki lipid metabolizması sebep oluyor. Kolesterol yükseliyor. Bu hastalarda; karaciğer, dalak, akciğer, beyin ve kemik iliğinde aşırı miktarda yağ toplanıyor. Hastalığın etkili bir tedavisi maalesef henüz yok. Bazı umut verici sonuçlar olsa da, ilaçlar ancak semptomları hafifletici olarak kullanılıyor.

Niamann - Pick, 4 farklı çeşitte görülüyor. A, B, C ve D tipi. D tipi tabiri günümüzde kullanılmıyor. A tipi bebeklik döneminde ortaya çıkıyor, karaciğer ve dalak büyümesi olarak görülüyor. Kilo ve büyüme sorunları görülüyor. Sinir sistemi yavaş yavaş kötüleşiyor. A tipi hastaları erken çocukluk dönemine kadar bile yaşayamıyor. B tipinde nörolojik sıkıntılar görülmüyor. Sinir sistemi etkilenmiyor. Büyüme geriliği oluyor, karaciğer ve dalak büyüyor, akciğer sorunları görülüyor. Kanda kolesterol ve yağ yükseliyor. Kilo ve kemik sorunları oluyor. Bu hastalar yetişken olana kadar yaşıyorlar.

C tipi, gen mutasyonlarına göre C1 ve C2 olarak adlandırılıyor. C tipi genellikle çocukluk döneminde görülür. Bazen bebek ve yetişkinlerde de olabiliyor. Karaciğer hastalığı, nefes darlığı, kas dokusunda zayıflık, gelişim bozuklukları, koordinasyon eksikliği, beslenme zorluğu, göz hareketlerinde kısıtlılık oluyor. Mutasyona uğrayan genlere ilaç tedavisi uygulanır. Bu hastalar yetişkinliğe kadar hayatta kalıyorlar. Her tipin görülme sıklığı farklı oluyor. A ve B tipi dünya genelinde 250.000'de 1, C tipi ise 150.000'de 1 görülüyor.

Eminim pek çok kişi Niamann - Pick hastalığını Kızım dizisi sayesinde öğrendi. Çünkü çok nadir görülen bir hastalık. Dizi de küçük Öykü'nün Niamann - Pick hastası olduğu ortaya çıkıyor ve tedavisinin olmadığı vurgulanıyor. Doktoru onda bazı değişiklikler olacağının belirtip, hareketlerinde zorlanacağını, hafızasının da etkileneceğini söylüyor. Öyle de oluyor... Öykü, hareketlerinde zaman zaman zorlanmaya başlıyor. Anlık unutkanlıklar yaşıyor. Şimdi babasını bile tanımıyor...

Diziyi küçük büyük herkes seyrediyor. Dizinin finali nasıl olacak diye düşünüyorum. Öyle ya bu hastalığın tedavisi yok. Bu durumda Öykü ölecek mi? Diyelim ki ölmeyecek ama bu hastalığın tedavisi olmadığı biliniyor ve dizide bile söyleniyor. Peki ne olacak o zaman? Her dizinin sonu merak edilir. Ama bunun sonu iyice merak uyandırıyor. Dizi uyarlama olduğu için özgün hikayesine sadık kalınır mı bilinmez. Dizi bile olsa yetişkin birinin ölümüne bile tahammül edemiyoruz. Bir çocuğun ölümüne hiç hazır değiliz.

ALİYE YÜCEL

MALİK MİNA'YI SEVİYOR!

Hayat Devam Ediyor dizisinin ilk bölümünü seyrettiğimde Malik’in hikayesiyle ilgili bir şeyler yazma isteği duymuş ve yazmıştım. Birkaç bölümden sonra, Malik’in hayatındaki gelişmelere göre tekrar yazarım, diye düşünmüştüm. Ama olmadı... Dizinin 16. bölümü yayınlandı.

Seyredenler bilir, dizide pek çok sosyal yara ele alınıyor. Çok eşlilik, kuma, çocuk gelin, ağalık, töre cinayetleri, töre kurbanları, göç, ekonomik sorunlar, işsizlik, sınıfsal farklılıklar gibi… Bir çok hikayenin gölgesinde kalan bir engelli hikayesi, yani Malik’in hikayesi de göze fazla çarpmadan devam ediyor… Hatırlatmak için: Malik sol kolundan engelli biri… Malik, karakterini de genç oyuncu Serkan Şenalp canlandırıyor. Öyle güzel canlandırıyor ki… Daha öncede belirttiğim gibi, İnsan gerçekten bir elinin çolak olduğuna inanıyor!

Hayat Devam Ediyor dizisinde her karakterin ilginç bir hikayesi var. Malik’te engelli birinin hikayesini yaşatıyor. Her bölümde Malik’in sahnelerini farklı bir gözle izliyorum. Malik’in diyaloglarını çok dikkatli dinliyorum. Hiçbir ayrıntıyı kaçırmak istemiyorum. Malik, ezilmiş bir karakter… Sakin görüntüsünün altında zaman zaman patlamalar da yaşıyor. Belki de tüm yaşadığı acıları, hor görülmeleri, küçümsenmeleri böylece dışa vuruyor!

Kolunun engelli olması nedeniyle, Malik çevresindekiler tarafından hep yarım insan olarak görülmüş... Oysa Malik; merhametli, hassas, yardımsever, vicdanlı, sağduyulu, aile değerlerini her şeyden önde tutan biri… Maalesef, Malik’in bu yönlerini sadece annesi, babası, dedesi ve öz kardeşleri görüyor. Diğerleri için hep yarım biri! Bu kadar iyi özelliklere sahip bir karakterin sadece kolundaki sakatlık nedeniyle hor görülmesi, aşağılanması ve hakarete uğraması bir engelli olarak içime dokunmuyor değil! Ah! Şu şekilcilik! Ah! Keşke herkes, hep yarım insan gözüyle bakılan Malik kadar tam olabilse!

Daha önceki yazımın sonunda “Umarım Malik rolünde engellinin olumsuz değil de, hep olumlu sunumlarıyla karşılaşırız” demiştim. Çünkü buna ihtiyaç olduğunu biliyorum! Malik’in hikayesinin devamında da güzel gelişmeler bekliyordum… Ve Malik, bir kıza aşık oldu! Ama ne yazık ki kardeşiyle aynı kıza!  Hem de karşılıksız olarak…

Malik’in aşık olduğu Mina ise, Malik’in kardeşi Bekir’e aşık oldu. Mina, Bekir’e aşık olmasaydı. Çok üzerinde durmaz… “Sonuçta aralarında sosyal farklar var! Kız ne yapsın!” derdim. Ama neden Malik’i değil de, kardeşi Bekir’i seçti ve Bekir kazandı?  Anlamak zor… Keşke Mina, Bekir yerine Malik’e karşı bir şeyler hissetseydi ve ona aşık olsaydı… Bekir’e de; senin sevdiğin kız, kardeşini yarım (!) insan olarak görmüyor. “Bak! Onu seviyor” denilebilseydi! Böylece sevdiği kızın; hor gördüğü kardeşine değer vermesi ve kendisi yerine onu tercih etmesi, yıllardır Malik’e yaptığı aşağılamalara karşı güzel bir cevap olurdu!


ALİYE YÜCEL

MALİK'İN HİKAYESİ

Dizi izlemeyi severim. Pek çok dizi başlamadan önce basın ve ekran tanıtımlarını gördüğümde mutlaka bakarım. Hayat Devam Ediyor dizisi için de önceden bilgim vardı. Gerek yönetmeni, gerek konusu ve gerekse oyuncu kadrosu mutlaka seyretmeliyim düşüncesini uyandırdı. Diziyi seyrettim. Mahsun Kırmızıgül filmlerindeki gibi yine güzel bir iş çıkarmış… Ancak dizide beni etkileyen farklı bir unsur daha oldu. “Küçük insanların büyük hikayesi” sloganıyla yola çıkan dizide birçok hikayenin yanı sıra bir engelli hikayesi de vardı!

İsmail’in yedi çocuğundan biri olan bir kolu sakat olan Malik’in hikayesi…

Karakter tanıtımında: “Malik: İsmail ve Cennet'in 20 yaşındaki oğlu… Yıllar önce babasının neden olduğu kaza nedeniyle bir kolu sakat kalmış. Sakatlığının onda açtığı psikolojik yaralar ve ailesinin geçimine herhangi bir katkıda bulunamadığı düşüncesi onu iyiden iyiye içine kapanık ve sıkıntılı bir karaktere dönüştürmüş…” diye anlatılıyor.

Malik karakterini Serkan Şenalp canlandırıyor. Genç oyuncu rolünün hakkını fazlasıyla veriyor. Oyunculuk aşkı insanı ne hallere koyuyor. Gerçekten bir elinin çolak olduğuna insanı inandırıyor.

Dizideki diğer hikayelerin arasında geri planda kalan Malik’in hikayesini bir başka gözle izledim. Algıda seçicilik böyle oluyor… İşte! Malik karakteri ile ilgili izlenimlerim:

Malik, ağabeyi tarafından yapmaya çalıştığı işi “Tek kolla değil iki kolla çek!..”,“Tek kolunla erkeklik mi yapmaya başladın?”,“Kolsuz kahraman…”, “Sağlam kolunu da ben kırarım!” gibi özrüyle ilgili hakarete uğruyor ve küçümseniyor.

Ağabeyi Malik’le ilgili olarak babasına “Bu mu senin tek oğlun? Tek ama yarım işte!” diyerek engelli birinin yarım insan olarak kabul edildiği gerçeğini gösteriyor.

Dedesiyle geçen diyalogdan ise dedesinin Malik’e değer verdiğini, kendi durumuyla ilgili gerçekleri onunla paylaştığını görüyoruz.

Malik’in, babasının kardeşine alamadığı pembe ayakkabıları, biriktirdiği parayla alması… Kendi vermeyip babasına getirip, vermesini istemesi… Ve babasının kardeşlerinin yanında üzülmesini de istemeyecek kadar hassas olması insanı çok etkiliyor. Babası da “Ben olmasam, onların babası sensin…” deyip onu önemsiyor.

Töre nedeniyle kız kardeşini öldürme işi Malik’e kaldığında ise üvey annesi; “Erkekliğin ne oldu? Eğer içinde az bir erkeklik varsa öldürürsün… Yok, eğer vuramam, sakatım (!) diyorsan o başka! Şimdiye kadar yarımdın! Tam erkek olmak istiyorsan bu namusu temizlersin!” diyerek onu en hassas yerinden vurmaya çalışıyor.

Malik, “Herkes görecek benim ne kadar erkek olduğumu!” diyerek kardeşini öldürmek üzere yola koyuluyor. Ancak “Eksikliğimden beni kurtar!” diyen kardeşine “Yüzüme bakan herkes beni eksik saydı! Ama ben diğer elimi keserim, yine seni vuramam!” diyerek ne kadar sağduyulu olduğunu gösteriyor.

İlk bölümden bu kadar… Gelecek bölümden itibaren İstanbul’da devam edecek dizinin genel özetinde “Bir kolu sakat olan sessiz Malik’in şehirde giderek erozyona uğraması…” şeklinde bir cümle var. Umarım Malik rolünde, engellinin olumsuz değil de, hep olumlu sunumlarıyla karşılaşırız.   

 ALİYE YÜCEL

"YOL ARKADAŞIM" DİZİSİNDE BİR ENGELLİ HİKAYESİ

Kanal D'de başlayan yolculuğuna Star'da devam eden 'Yol Arkadaşım' dizisinin 24. bölümünde engellileri çok yakından ilgilendiren bir konu yer aldı. Evin küçük oğlu müzisyen Soner, kendisine hayran olan Elif’in tekerlekli sandalyede yaşamak zorunda olan biri olduğunu öğrendi... Elif’e bir mail yazdı. Ve ne çok şey anlattı!

Sevgili Elif,

Sana telefonla da ulaşmaya çalıştım Ama hep kapalısın. Ne diyeceğimi, nasıl özür dileyeceğimi bilmiyorum. Seni kırmak inan bu hayatta isteyebileceğim en son şey.  Seni ve durumunu gördüğüm anda yüzümü toparlayamayışım affedilmez bir şeydi bunu biliyorum. O bakışlarla ömür boyunca karşılaştığını ve her gün yeniden savaştığını kestirebiliyorum. Şaşkınlığım özrüne yönelik bir şey değildi. Bu bir özür mü onu bile bilmiyorum, çok saçma… Neden ve kime karşı özürlü olduğunu bile kestiremiyorum. Çünkü takılan isimler,  yüklenen anlamlar hep beraberinde başka saçmalıkları da getiriyor. Ben nasıl davranacağımı bilemedim. İşte hepsi bu… Hiç bir şey yokmuş gibi davranmak ya da sana aşırı nazik olmak arasında bocaladım. İkisi de yalan olacaktı çünkü… Ve sen bunun bir sahtekârlık olduğunu anlayacaktın. Evet hazırlıksızdım. Çünkü kafamızda bir sürü beklenti ve idealize edilmiş tiplerle yaşıyoruz hepimiz… Güzellik yarışmaları, reklamlardaki sözde mükemmel insanlar, dizi filmlerdeki kahramanlar bizi bunlara koşutluyor! Hep aldatılıyoruz, bilerek ve isteyerek kanıyoruz.  Ve inan bundan hoşlanıyoruz. Ne acı değil mi?  Her geçen gün gerçek bir insanla tanışmanın yerine kahramanları bekliyoruz.  Ve mükemmeli ararken gerçekliği kaybediyoruz.  Oysaki hepimiz gerçeğiz. Sadece birilerinin ya da yaşadığımız bir anın bize bunu hatırlatması gerekiyor. Tıpkı dün geceki gibi… Lütfen beni gerçek bir insanla tanışma fırsatından mahrum etme. En azından bir kahve içme teklifimi geri çevirme… Buna çok ihtiyacım var.

                                                                  Soner

Bir engelli olarak yukarıda yazılanların pek çok engellinin duymak istediği sözler olduğunu çok iyi biliyorum. Bir engelliye nasıl bakılması gerektiği gösterdikleri için diziye emeği geçen herkese teşekkürler... (Umarım kız sonunda ayağa kalkmaz!)

                                                                                

ALİYE YÜCEL