DSÖ ENGELLİ KARARLARI

DSÖ 72. Avrupa Bölge Toplantısı 12-14 Eylül tarihlerinde İsrail'de yapıldı. Toplantıya 53 ülke katıldı. Bu toplantıda engellilerin ulaşılabilir en yüksek sağlık standardına ulaşmasını sağlayacak kararlar da alındı. 

En yüksek siyasi düzeydeki bu yeni taahhüt, hükümetlerin sağlık sistemlerinin ve toplumların engellilerin önündeki tüm engelleri kaldırmasını sağlamak için DSÖ ve Avrupa ile birlikte çalışmasını sağlamayı hedefliyor. 

Çerçeve, ülkelerin her yaştan ve her bağlamda engellilerin sağlık ve esenliğini sağlamak, korumak ve teşvik etmek için engellileri kapsayan sağlık sistemlerini güçlendirmelerine yardımcı olacaktır.

DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri P. Kluge açıklamasında "Bugün üzerinde anlaşmaya varılan çerçeve, engelli yaşayanlar da dahil olmak üzere herkesin onurlu ve saygılı bir şekilde tedavi edildiği ve tam olarak katılabileceği bir sağlık sektörünün şekillendirilmesine yardımcı olacak. Engelli insanlar genellikle sağlık hizmetlerine daha fazla ihtiyaç duyarlar, ancak bu bakıma erişimde ve bunları kullanırken daha fazla engelle karşı karşıya kalabilirler. Ülkelerin, engellilerin sağlık tesislerine ve hizmetlerine erişimini engelleyen fiziksel engelleri kaldırması gerekmektedir. Ayrıca bilgiye erişimi engelleyen engelleri kaldırmaları ve çoğu zaman ayrımcılığa yol açan tutumları değiştirmeleri gerekiyor" dedi.  

DSÖ/Avrupa Ülke Sağlık Politikaları ve Sistemleri Bölümü Direktörü Dr. Natasha Azzopardi-Muscat ise “Kimseyi geride bırakmamak, engelliler de dahil olmak üzere herkes için çalışan sağlık sistemleri ve toplumlar oluşturmak anlamına gelir. Bugünün iddialı kararı, doğru yönde atılmış önemli bir adımdır. Bu başarıdan yola çıkarak, herkesin sağlıklı ve müreffeh bir hayat yaşayabilmesi için ülkelerin kapsayıcı sistemleri teşvik etmeye devam edeceğini umuyoruz” diye açıklama yaptı.   

Toplantıda bu gündemi ileriye taşımak için 4 temel ilke ortaya koyuldu:

İnsan Hakları: 

Engelliler diğerleriyle eşit koşullarda aynı haklardan yararlanmalıdır. 

Evrensel Tasarım: 

Sağlık hizmetleri, ekipman, ürünler ve ortamlar tüm insanlar tarafından erişilebilir ve kullanılabilir olmalıdır; 

Yaşam Boyu Yaklaşım: 

Sağlık hizmetlerinin, yaşamın her aşamasında engellilerin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurması gerekir.

Kapsayıcı Sağlık Sistemleri: 

Engellilerin dahil edilmesi, ulusal sağlık sistemlerindeki tüm alanlara entegre edilmelidir. 

Türkiye'nin de katıldığı bu toplantıda verilen kararlar ne derece yansıyacak göreceğiz. 

Kaynak: who.int  

ALİYE YÜCEL

DÜNYADA ENGELLİ SAYISI ARTIYOR

2017 yılının son gününde bir istatistik konusunu ele almak istedim. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) raporuna göre; dünyada 1 milyardan fazla engelli olduğu açıklanmıştı. Yani dünya nüfusunun % 15'i... Az bir rakam değil. 720 milyon yetişkin kişi işlev güçlüğü yaşıyor. Şiddetli engellilik (omurilik felçlisi, görme engelli, şiddetli depresyon gibi) yaşayan yetişkin kişi sayısı da 190 milyon olarak belirtilmiştir.

Dünyada 93 milyon çocuk engelliden (0-14 yaş grubu), 13 milyonunun ağır engelli olduğu tahmin ediliyor. 59 ülkede yapılan araştırmaya göre, 18 yaş ve üzerindeki yetişkinler arasında engellilik oranı ortalama % 15,6 olduğu belirtilmiştir. Bu oran, yüksek gelirli ülkelerde % 11,8, düşük gelirli ülkelerde ise % 18'dir. 60 yaş ve üstü kişilerde engelli yaygınlık oranı ise; yüksek gelirli ülkelerde % 29,5, düşük gelirli ülkelerde ise 43,4 olduğu açıklanmıştır.

  

Engellilerin de eğitim almak en büyük haklarından biri... Ancak biliyoruz ki; engelli olmak eğitim almayı da büyük ölçüde engelliyor. İstatistikler de bunu doğruluyor. Rapora göre; 51 ülkede engelli erkeklerin % 50,6'sı, engelli olmayan erkeklerin % 61,3'ü ilkokul eğitimini tamamladığı kaydedilmiştir. Engelli kadınların ise % 41,7'si, engelli olmayan kadınların ise % 52,9'unun ilkokul eğimini tamamladığı bilgisine yer verilmiştir.

Engellilerin iş bulmakta zorlandığı ve işsiz kalmaları ihtimallerinin daha yüksek olduğu ve istihdam edilseler bile genellikle daha az kazanç elde ettikleri raporda da belirtilmiş. 51 ülkeden alınan sonuçlara göre;  istihdam oranları engelli erkeklerde % 52,8, engelli kadınlarda ise %19,6 olduğu bildirilmiştir. Engelli olmayan erkeklerde oran % 64,9, engelli olmayan kadınlarda ise % 29,9 olduğu belirtilmiştir.

Dünya Sağlık Örgütü'nün raporunda, engellilikle ilişkili dezavantajların aşılması için bazı öneriler de yer alıyor. Genel politikalara dikkat çekiliyor. Sistemlere ve hizmetlere erişimin sağlanması, ulusal engellilik ve eylem planı hazırlanması, gerekli ve yeterli finansman sağlanması, insan kaynağı kapasitesinin güçlendirilmesi, engelliliği anlama ve engelli farkındalığının arttırılması, engellilik üzerine araştırmaların güçlenmesi ve desteklenmesi gerekliliği vurgulanıyor.

Engellilik riskinin yaşlanmaya paralel olarak arttığı, dünya nüfusunun ise önceden görülmemiş bir hızla yaşlandığı vurgulanmış. Nüfusun yaşlanması ve kronik hastalıklardaki artış engelli sayısını da arttırıyor. Dünya nüfusu büyük bir hızla yaşlandığı için buna bağlı olarak engelli sayısı da artıyor. Dünya çapında; diyabet, kalp ve damar hastalıkları, akıl hastalıları da artıyor. Rapora göre bir ülkede engelliliğin izlediği seyrin, kronik sağlık durumlarının, çevresel faktörlerin, trafik kazaları, doğal afetler, savaş ve madde kullanımı gibi faktörlerden etkilendiği belirtiliyor. Son araştırmaların sonuçlarını bilmiyoruz ancak dünyada engelli sayısı artıyor. Umarız engelli sayısı değil  de engelli farkındalığı artar...

ALİYE YÜCEL