STELLA YOUNG'UN ANISINA 2

Geçen hafta Engelli Aktivist, komedyen ve gazeteci Stella Young'tan bahsetmiş ve "Onunla ilgili yazacaklarım bitmedi. Haftaya..." demiştim. Engelliliği bu kadar kolay kabullenen, büyük bir özgüven sahibi ve bu konuda mizah yapabilen bu kadınla ilgili yazmak istediğim çok şey var. Bence çok farklı, çok özel biri... Bu farkındalığa nasıl ulaşmışsa artık, insan keşke bütün konuşmalarını dinleyebilseydim ve tanışma imkanım olsaydı diye düşünüyor. 

Young, Osteogenesis İmperfecta (Cam Kemik Hastalığı) hastası olarak dünyaya gelmiş. Kemiklerde kolayca kırılmalara yol açan bu genetik hastalık nedeniyle hayatını tekerlekli sandalyede sürdürmüş. Böyle bir durumda aile çok önemli... O daima yanında olan bir aileye sahipmiş. 15 yaşında iken yerel halktan biri onun Toplumsal Başarı Ödülü için aday gösterilmesini istemiş. Bunun üzerine ebeveynlerinin cevabı da:  "Çok hoş! Ancak bariz bir problem var. Kızımız hiç bir şey başarmadı ki..." olmuş.

Burada engelliye bakışta ailenin önemini görüyoruz. Anne ve babası çok haklı... Okula gitmiş, güzel notlar almış, okul sonrası annesinin kuaför salonunda bulunmuş ve dizilerini seyrederek zaman geçirmiş... Yaptıkları arasında sıradan şeyler dışında hiçbir şey yok. Engelini bir kenara bırakırsak, başarı sayılabilecek bir şey yapmamış... Ailesi de onu öyle kabul etmiş, normal yaşantısını sürdürmesinde bir olağanüstü durum görmemiş. Bu da Stella'ya özgüven olarak geri dönmüş...

Engelliler hakkındaki bazı yargılar Stella Young'a çok saçma gelmiş... Söylenenleri anlamsız bulmuş. Bir konuşmasında "Hayattaki en büyük engel kötü bakış açısıdır" cümlesini ele alıp: "Bu cümle beş para etmez. Çünkü gerçek değil ve engelli sosyal modeline aykırı. (Doğru cümleler şunlar:) 'Hiç bir gülümseme merdivenleri rampaya dönüştüremez!' " Bu konuşması (gülüşmeler ve alkışlar eşliğinde) şöyle devam ediyor: " 'Televizyon ekranına gülerek, duyma engelli bir insan için kapalı olan altyazıyı görünür kılamazsınız!' ve 'Kitapçıda saatler geçirmeniz ve etrafa pozitif sinyaller vermeniz o kitapları kabartma harfli (Braille Alfabesiile yazılan) kitaplara dönüştürmeyecektir!' " diyor. Farkındalığını görebiliyor musunuz?

Stella Young, pek çok engelli gibi engelli olmanın özel değil, normal kabul edildiği bir dünyada yaşamak istiyor. 15 yaşında kız çocuğunun yatak odasında Buffy the Vampire Slayer seyretmesinin bir şeyleri başarmak kabul etmediği bir dünyada yaşamak istiyor! Engelli birinden, sabah yataktan kalktığı ve ismini hatırladığı için tebrik edilmediği (beklentinin bu kadar düşük olmadığı) bir dünya istiyor! Melbourn'de bir lisede öğrencilerin, öğretmeninin tekerlekli sandalye kullandığını göründüğünde şaşırmadığı bir dünyada yaşamak istiyor!

Engellilerin ilham olarak gösterilmesine karşı çıkan küçük dev kadın, kendisinin engellilerden sürekli bir şeyler öğrendiğini, çünkü zekice fikirleri olduğunu belirtiyor. Ancak öğrendiklerinin birbirlerinin gücünden ve sabrından olduğunu, bedenlerinden ya da rahatsızlıklarından olmadığını açıklıyor. Söylediklerinin hepsi çok etkileyici, hepsi insanı düşündürüyor. Son olarak yine onun bir sözüyle bitirmek istiyorum. Şöyle diyor: "Engeller sizi özel kılmaz. Düşüncelerinizi sorgulamak sizi özel kılar!" Ne muhteşem değil mi?

ALİYE YÜCEL

STELLA YOUNG'UN ANISINA

Engelli Aktivist, komedyen ve gazeteci Stella Young, geçtiğimiz hafta (6 Aralık 2014) 32 yaşında hayatını kaybetti. Bu küçük dev kadının fotoğraflarını hep görüyordum. Yaptığı bir konuşmayı izlemiş, çok etkilenmiştim. Her söylediğini yazmak istiyordum. Maalesef ölünce yazabiliyorum. Stella Young'un engele ve engelliye bakışı çok etkileyici, farklı ama olması gereken gibi... Her cümlesi insanı sarsıyor. Söylediklerinin hepsinin altına imzamı atmak isterdim.

Stella Young, 1982 yılında doğuştan bedensel engelli olarak dünyaya gelmiş. Hayatını tekerlekli sandalyede sürdürmüş. Anlattığına göre normal bir çocuk olarak yetiştirilmiş. Okula gitmiş, arkadaşlarıyla zaman geçirmiş, küçük kız kardeşleriyle kavga etmiş. Yani pek çok çocuk gibi büyümüş, engelli olması onu farklı kılmamış. Özgüveni öyle yüksek, kendisiyle öyle barışık ki  insan gıpta ediyor. Hayatı boyunca engele ve engelliye bakışın yanlışlığını anlatmış...

Stella Young, büyük bir salonda yüzlerce kişiye yaptığı  bir konuşmasında "Bir çoğunuzun gözünde engelli insanlar birer öğretmen, doktor ya da manikürcü olamıyor. Bizler gerçek bile değiliz. İlham olmak için buradayız. Aslında ben şu an bu sahnedeyim. Tüm bu konuşmayı tekerlekli sandalyede yapıyorum ve sizler benden size ilham olmamı bekliyorsunuz. Haksız mıyım? Değil mi? Bayanlar baylar, korkarım ki sizleri büyük hayal kırıklığına uğratacağım. Burada size ilham vermek için bulunmuyorum!" diyerek pek çok ezberi bozuyor.

İlham kaynağı olmak istemeyen ve bunu övgü olarak kabul etmeyen Stella Young, konuşmasında orada olmasının nedenini insanlara söylenen ve onlarında inandığı bir yalanı açıklamak için olduğunu söylüyor. Bu yalan, "Engelli olmak kötü bir şeydir. Engelle yaşamak sizi özel kılar." Doğrusu: "Engelli olmak kötü bir şey değil ve sizi özel  kılmaz." diyor. Sosyal medyanın son yıllarda bu yalanı propagandasını yaptığından şikayet ediyor.

"Hayatta tek engel kötü yaklaşımdır", "Özrünüz kabul edilmiyor", "Vazgeçmeden önce dene!" gibi bazı engelli fotoğraflarına yazılan sloganların yanlışlığını vurgulayarak: "Bunlar sadece bir kaç örnek, bunlar gibi daha çok resim var. Bilirsiniz işte, elleri olmayan kızın ağzında kalem tutarak resim çizdiğini görmüşsünüzdür. Karbon fiber protez bacakla koşan çocuğu görmüş olabilirsiniz..."  diyor. Bu tür fotoğrafların bir grup insanı diğer bir grubun çıkarı için yani; Engelli insanları, engelsiz insanların çıkarı için nesneleştirdiğini düşünüyor.

Stella Young'a göre bu fotoğrafların amacı ilham vermek, motive etmek... Böylece fotoğraflara bakanlar "Yaşamım ne kadar kötü olursa olsun daha kötü olabilirdi. Bu kişi ben olabilirdim..." diye düşünecekler. Engeli olmayanlar onlara bakacak, haline şükredecek ve endişelerine bakış açısı getirecekler. Bana göre de en büyük yanlış bu... Stella Young, "Evet engelli bir insan olarak hayatın bazı zorlukları var. Bazı şeylerin üstesinden geliyoruz. Ancak üstesinden geldiğimiz şeyler sizin düşündüğünüz şeyler değil... Bizleri engelli kılan şey bedenlerimiz ve hastalıklarımızdan ziyade daha çok toplumun kendisi... " diyor.

Ünlü aktivist engelli bedenini sevdiğini, yapması gerekenleri yaptığını ve onu en üst kapasite de kullanmayı öğrendiğini söylüyor. Engellilerin yaptığının da bu olduğunu, sıra dışı bir şeyler yapmadığını belirtiyor. "Bu fotoğrafları paylaşarak onları nesneleştirmek hak mıdır?" diye soruyor. Stella Young'un anlattıkları insanı derinden etkiliyor. Engele, engelliye böyle bakan bir kadının hayata erken veda etmesine üzülmemek elde değil. Kim bilir söyleyecek ne çok şeyi daha vardı. Bu arada benim de onunla ilgili yazacaklarım bitmedi. Haftaya...

ALİYE YÜCEL

ENGELOJİ'DEN BAHSEDENLER

- A TV Müge Anlı
(20. Dakikadan Sonra...)
http://www.youtube.com/watch?v=1AhxJ3usLIo

- Milliyet - Ali Eyüboğlu

http://www.milliyet.com.tr/engellilere-bakisimi-degistiren/magazin/ydetay/1971554/default.htm

 - Fox TV - İsmail Küçükkaya

3 Saatlik programında (Çalar Saat) üç kez Engeloji'den bahsetti. 

- 24 TV Murat Çiçek (Günün Manşeti)

(Hemen Başında...) 

 http://www.yirmidort.tv/program.asp?pid=14&hid=976214

 - Ümit Şimşek 

 http://www.yazarumitsimsek.com/engelsizler-hakkinda-urkutucu-gercekler/

http://erdemlihayat.com/?p=17798 

- Akşam Pazar Eki

http://www.aksam.com.tr/ekler/pazar/birlikte-yasamamiz-icin-engel-yok/haber-358700 

 - Yeni Akit Gazetesi 

- Kadınlar Arası 
http://www.kadinlararasi.com/0001_guncel/engeloji

- Hürriyet Sosyal - Ayşe Baykal
http://sosyal.hurriyet.com.tr/Yazar/Ayse-Baykal_535/makale/ENGELOJi_108235

- Türkiye Gazetesi 

- Fikir Haber 
http://www.fikirhaber.com/2014/11/engelojinin-dogusu/

- Engelliler Web - Olumlu Haber - Yaşadıkça 
http://www.engelliler.web.tr/2014/11/engellileri-anlatan-engeloji-kitabini-aldiniz-mi.html

 - Fatih Gazetesi

- Olumlu Haber 
http://www.olumluhaber.com/aliye-yucel-ile-hayata-bakisini-ve-kitabi-engelojiyi-konustuk-hayata-engellilerin-gozunden-bakmak.html#.VFs_KVA7QGt.twitter

- Yaşadıkça 
http://www.yasadikca.com/engellileri-anlatan-engeloji-kitabini-aldiniz-mi-23557

Takip edebildiklerim bunlar... Umarım unuttuğum yoktur. Engeloji'den bahseden herkese katkılarından dolayı çok çok teşekkür ediyorum. Anlaşılmak çok güzel...

ALİYE YÜCEL

ALİ'NİN HİKAYESİ

Ali, tekerlekli sandalyede bir çocuk... Ateşli bir hastalık geçirdiği için her iki bacağı da tutmuyor. Bu nedenle hayatını tekerlekli sandalyede sürdürüyor. Bazı kimseler hayatını tekerlekli sandalyede geçiren kimseler için "tekerlekli sandalyeye mahkum" diyor. Oysa Ali bu tabirden hiç hoşlanmıyor. O hayatını tekerlekli sandalyede sürdürdüğünün bilinmesini istiyor.

Ali, küçük yaştan beri durumunun farkında ve bunu kabullenmiş bir çocuk... Yürüyemese de tekerlekli sandalyesiyle okula gidiyor. Günlük yaşantısında zaman zaman (mimari engellerden dolayı) zorlansa da yaşantısını sürdürüyor. Ailesi, arkadaşları ve öğretmeni onu çok seviyor ve yardımcı oluyorlar... Sınıfı okulun giriş katında, okulunun girişinde bir kaç basamak merdiven var. Bu nedenle Ali'nin okula başladığı yıl, tekerlekli sandalyesiyle rahatça girebilmesi için girişe rampa yapılmış... Ali, mutlu ve çok başarılı bir çocuk...

Genelde normal insanlar (!) bazen Ali'ye acıma ya da küçümsemeyle baksa da o kendisine  farklı bakmamalarını, ilk tanışmada herkese nasıl davranılıyorsa ona da öyle davranmalarını istiyor. Tekerlekli sandalyede yaşasa da ekstra bir ilgiyi ya da dışlanmayı istemiyor.

Tekerlekli sandalyede olduğu için “sakat, aciz" gibi etiketlerle, acıyarak yaklaşılmasını ve acıma hissi veren ses tonu ile konuşmalarını da istemiyor. Sonuçta birtakım engellere sahiptir olduğunu biliyor. Ancak o hasta ya da mutsuz olmadığının bilinmesini istiyor.

Ali, karşısında çok dikkatli ve özenli olmaya çalışanları hiç anlayamıyor. Diğer insanlarla nasıl konuşuluyorsa onunla da öyle konuşmalarını istiyor. Kelimeleri vurgulayarak veya yüksek sesle konuşmayı anlamsız buluyor, çünkü onun duyma sorunu yok! Ayrıca onun zeka ve algılama sorunu olduğunu ima eder gibi tane tane ve vurgulayarak konuşulmasını da istemiyor.

Tekerlekli sandalyede olduğundan dolayı ona yardım etmek amacıyla aniden atılmamalarını; onun yardım istemesini beklemelerini istiyor. Eğer yardım istiyorsa kendi söylüyor ve yardım edecek kişiyi kendi yönlendiriyor. Tekerlekli sandalyesine aniden yaslanılması ve dokunulması onu rahatsız edebiliyor.

Tekerlekli sandalyede olduğu için onunla konuşan kişinin tam karşısında, rahatlıkla göreceği şekilde durması gerekiyor. Sanıldığının aksine Ali engeliyle ilgili soru sorulmasından rahatsız olmuyor. Sadece soruyu samimiyetle, uygun bir dille sormalarını bekliyor. Kısaca Ali çok şey beklemiyor. Onu olduğu gibi kabullenmenizi istiyor.

ALİYE YÜCEL

MERHABA VE ELVEDA

ALS hastalığına dikkat çekmek için yapılan Ice Bucket Challenge (Bir Kova Buz) kampanyasını duymayan kalmadı. Böylece herkes bu tedavisi olmayan kas hastalığını öğrendi. "Merhaba" da ALS hastalığına dikkat çekmek için yapılmış kısa bir film. Bu nedenle bir sosyal sorumluluk niteliğini de taşıyor. 20 dakikalık filmde, ALS hastası bir adam ve kızı arasındaki ilişki anlatılıyor. Filmin oyuncuları; Fadik Sevin Atasoy, Sönmez Atasoy, Paxton Winters, Nursel Köse ve İskender Altın. Yapımcılığı Mandy Menaker yaptığı filmi yönetmen Lauren Brady yönetmiş.

Filmin konusuna gelince: Özge (Fadik Sevin Atasoy) Amerika'da yaşayan genç bir cerrahtır. İstanbul'daki halası (Nursel Köse) bir gün onu babasının hastalığı için arar. Bunun üzerine Özge sevgilisi Brian'la beraber hemen İstanbul'a gelir. Babası Osman (Sönmez Atasoy) ALS hastasıdır. Hızla ilerleyen bu hastalığı kabullenmek tüm aile için hiç de kolay değildir. Özge çok sevdiği babasıyla ilgilenmek için İstanbul'da kalmakla, kariyeri için Amerika'ya gitmek arasında bir karar vermek zorundadır...

Amerikan yapımı Merhaba Türkiye'de; hem Türkçe, hem de  İngilizce olarak iki dilde çekilmiş. Filmin bazı sahneleri ALS-MNH Derneği'nde gerçekleştirilmiş. Lauren Brady, Dr. Alper Kaya'ya hastalık ve ilerleyişi hakkında danışmış. 2011 yılı yapımı film 6 dalda birden ödül almış. Fadik Sevin Atasoy, bu filmdeki oyunculuğuyla New York University Tisch - First Run Film Festivali'nde "En İyi Kadın Oyuncu" ödülünü kazanmış.

Genç yönetmen Lauren Brady, Merhaba'da kendi hayat hikayesinden esinlenmiş. Babasının da ALS hastası olması sebebiyle, böyle bir film çekerek farkındalık oluşturmak istemiş... Lauren Brady ve Fadik Sevin Atasoy önceden tanışıyormuş. Brady, filmi Türkiye'de çekmeye karar vermiş. Fadik Sevin Atasoy ise bu film teklifini alınca, babasıyla görüşerek onu da bu filmde oynamaya ikna etmiş. Böylece baba kız filmde karşılıklı oynamışlar...

Filme konu olan hastalığa gelince: ALS; merkezi sinir sisteminde, omurilik ve beyin sapı denilen bölgenin motor sinir hücrelerinin kaybı nedeniyle meydana geliyor. Bu hücrelerin kaybı nedeniyle kaslarda güçsüzlük ve erime başlıyor. Önce ellerde, bacaklarda, ağız ve dilde meydana geliyor. İlerleyince tüm vücut etkileniyor. Genellikle 40-50 yaşlarında başlıyor ve erkeklerde daha sık görülür. Zihinsel fonksiyonlarda ve bellekte ise bir kayıp olmuyor. ALS'nin kesin tedavisi yok. Bu nedenle tedavisi ve bakım süreci oldukça zor... Filmde de buna değiniliyor.

Merhaba'yı izleyen engelli, engelsiz herkes bu filmden çok etkilenecek bundan eminim... Bir engelin olumsuz etkilerini görmeye başlamak ve bunu kabullenme süreci çok güzel aktarılmış. Pek çok engelli kendi yaşadıklarını beyazperdede görmüş oluyor. Filmde çok dokunaklı sahneler var. Hele baba kızın veda sahnesi görülmeye değer. Bazen çaresizliğe üzülüyorsunuz, bazen de aile olmak böyle bir şey diyorsunuz... Usta oyuncu Sönmez Atasoy engelli rolüyle öyle başarılı ve inandırıcı ki ki gözleriniz doluyor. Filmde kim, neye, kime merhaba diyor, onu bulmak da size kalıyor!

ALİYE YÜCEL

ZİHNİYETİN BÖYLESİ

Olay Ankara'da yaşandı. Bir çok polemiğe sebep olduğu için de pek çok haberi yapıldı. Şimdi bu yazıyı okuyanların bir çoğu da görmüştür, duymuştur eminim. Bir gazi ile otobüs şoförü arasında geçen tartışmadan bahsedeceğim. Bu konu çeşitli siyasi olaya alet edildi. O haklı, bu haklı demeyeceğim. Zaten şoför haklı bile olsa haksız durum düştü. Araçta bulunan kamera kayıtları da yapılan haberlerde gösterildi. Böylece her şey ortaya çıktı...

Olay şöyle gelişiyor. Gazi Yılmaz Yiğit,  Ankara'da bir belediye otobüsüne biniyor. Otobüsün şoförü gaziye kartını basmasını söylüyor. Gazi'de kartının arka cebinde olduğunu, her iki eli de olmadığı için çıkaramadığını söylüyor ve şoförden yardım istiyor. O andan itibaren şoför açıyor ağzını yumuyor gözünü... "Sizin gibi şerefsizlerden bıktım. Bana ne. Çıkarmak zorunda mıyım? Bunlar hep böyle. Benim için mi kollarını kaybettin? Sana iyi olmuş, iyi ki kaybetmişsin. Senin gibi şerefsiz bir gaziden 2 bin 500 TL. tazminat aldım, benim için mi gazi oldun? Şerefsiz..." gibi bir çok hakaret ettikten sonra gazinin kollarını kastederek "Allah görmüş de elini almış işte..." diyor.

Güzel bir sözümüz var "Kavgada bile söylenmez." Bu şoför söylüyor işte... "Allah görmüş de elini almış işte..." diyebiliyor. Böylesine bir hakareti hiç kimse hak etmez... Gazi Yılmaz Yiğit, 7 yıl Özel Hareket Birliği'nde görev yapmış. Yanında bir çok arkadaşı şehit olmuş. O ise iki kolunu, sağ ayağını ve bir gözünü çatışmada kaybetmiş ve bunun sonucu olarak da gazi unvanını almış biri...

Ankara'da belediye otobüsü şoförü Vahit Çatal ile Gazi olan Yılmaz Yiğit arasında yaşanan tartışmada olay kamuoyuna yansıyor. Ankara EGO Genel Müdürlüğü de Gazi Yılmaz Yiğit'in şikayeti üzerine böyle bir girişimde bulunan şoför açığa alıyor. Gazi ve arkadaşları Ankara Büyükşehir Belediyesi önünde basın açıklaması yapıyorlar. Ama şoför Vahit Çatal görevine dönüyor... Olay büyüyor da büyüyor...

Bu konuyu bir siyasi tartışma için yazmıyorum. Engelliler bunlara alet edilse de, engellilik bunların üstünde bir kavram diye düşünüyorum. Engellilik siyasete asla alet olmamalı... Ben burada başka bir şey söylemek istiyorum. "Allah görmüş de elini almış işte..." Ne demek? Bu nasıl bir zihniyet? İnsan nasıl böyle düşünebiliyor ve bunu hiç utanıp, sıkılmadan uluorta söyleyebiliyor. İnsan duyduklarına inanamıyor. İnanmak istemiyor.

Maalesef böyle bir zihniyet var. Ben de bu gibi söylemlere şahit oldum. Bu zavallılar, bir eksiklik ya da bir engel gördüklerinde böyle düşünebiliyor. "Bunun için görmüyor, onun için duymuyor, onun için kolu yok, bunun için bacağı yok" diyebiliyor. Bu tür bir düşüncede olmak ne büyük bir yanılgı, ne büyük bir yanlış... Allah'ın kime, neyi, niçin verdiğini anlamışlar gibi... Allah'ın kime, neyi, niçin verdiğini kim bilebilir? Böyle bir konuda neye güveniyorsa artık... Yarın bir kaza geçirip bir uzvunu kaybederse, Allah neyi görmüş olacak?

ALİYE YÜCEL

ENGELOJİ'NİN DOĞUŞU

Pek çok blog yazarı gibi ben de kitap yazarı oldum. Kitabım Engeloji çıktı. Güzel bir duygu... Sağlık problemlerim yüzünden bu sevincime gölge düşse de "Bunda da bir hayır vardır" diye düşünüyorum. Kitabın çıkma sürecinde bir gün çıkacağını biliyorsunuz. Ama matbaadan elinize ulaşması, elinizde olması bambaşka bir duygu... Bunu anlatmak zor. Sanıyorum ki her kitabın özel bir hikayesi vardır. Bu yazı da Engeloji'nin hikayesi...

Geçtiğimiz yıl “ICEVI Europe 2013 Turkey” Kongresi’nde yayınevimin koordinatörü Hasan Feyzi Giray'la karşılaştım ve tanıştım. Birlikte yaşama kültürüne katkıda bulunan çalışmalara imza atan Hasan Bey beni blogumdaki yazılarımdan tanıyormuş. Yazılarımı beğenip takdir ettiğini söyledi ve bir kitap çalışması önerdi. Ben önceleri biraz geri dursam da, sonra bir çalışma yapmayı kabul ettim. Daha sonra editörüm Melike Nur Çep ile tanıştım. Böylece kitap için süreç başlamış oldu. Aslında bu süreçte başlı başına bir yazı konusu olabilir... 

Yazdıklarımı derleyip, düzenledikten sonra Hasan Feyzi Giray ve Melike Nur Çep ile kitap için isim arayışına girdik. Ben hep kitabın adının bir cümle olmasını istiyordum. Hatta aklımda şöyle bir isim vardı: "Topal Demesinler Diye." Bu isim bir yazımı konu alan Mehmet Ali Birand ile ilgiliydi. Ama beni de anlatıyordu. Ya da "Hiç Engelli Tanıdın mı?" gibi... Ancak sonra kitabın adının tek kelime ve farklı bir isim olması gerektiğine karar verdik. O andan itibaren yayınevinden bir süre istedim.

O süre içinde yüzlerce isim buldum. Hiç biri içime sinmedi. Daha iyi bir isim bulacağımı hissettim. Ve sonunda Engeloji'yi buldum. Adı ilk bulduğumda arama motorunda sorgulayınca başka bir kelime yazıp " Yine de girdiğiniz şu sorguyu mu aramak istiyorsunuz?" yazdı. Benim de istediğim buydu! Hiç kullanılmamıştı, farklıydı ve anlamlıydı. Bulduğum an "İşte bu..." dedim. Engeli ve engelliyi doğru anlamak bir bilimdi!  Engeloji de bunu anlatıyordu. Alt başlık olarak da "Kör Topal Giden Bilim!" olsun istedim. Çünkü engelliler yanlış biliniyor ve tanınıyordu...

Sonunda kitap çıktı. Daha önce kararlaştırdığımız tarihte 10 Ekim Cuma günü de satışı başlamış oldu. Şimdi ise pek çok kitap sitesinde satışta... Yayınevim C Planı, "Sanal İmza Günleri" adlı bir kampanya ile imzalı olarak satıyor. Ben de pek çok kitabı imzaladım. İmzalarken bu kitabın birilerinin elinde olacağını ve onların yüreğine dokunacağını düşünmek bile güzeldi. Kimler alacak diye bir merak da oluyor tabii...

Kitap kapaklarını çok önemsiyorum. Kapakların, kitapları sevdirmek de etkili olduğunu düşünüyorum. Kitapları sadece okumayı değil nesne olarak da severim. Kitabım diye demiyorum. Engeloji, nesne olarak da güzel... Kapak tasarımı çok beğenildi. Bu arada alıp okuyanların kitap hakkındaki düşüncesi "Başladım, sıkılmadan okuyorum..." ve "Elime aldım okumaya başladım, bırakmak istemedim..." oluyor. Bu da beni mutlu çok ediyor.

İnsanın kitabının olması güzel... Kitap yazmak zor mu bilemem. Ama okutmak zor! Bunu anladım. Alanlardan ricam çevresiyle paylaşmaları... Bir engelli farkındalığının oluşması ve okuyanların engelliyi yanlış tanıdığının farkına varması benim için çok önemli... Alıp okuyanlar; klavye başına geçip olumlu, olumsuz her türlü yorumu yazabilir. Onları da blogumda paylaşacağım. Farkındalıklarımızın artması ve anlaşılmak dileğiyle...

Almak isteyenler için:

http://aliyeyucel.blogspot.com.tr/2014/10/engeloji-satista.html

ALİYE YÜCEL

PEK YAKINDA...

 

Engeloji

Kör Topal Giden Bilim

"Engelli Farkındalığına Dair..."

ALİYE YÜCEL

İLGİNÇ MEZAR

Dinimiz gereği biz de mezar taşlarının sade olması gerekiyor. Bu nedenle ülkemizde çok abartılı ve üzerinde heykel olan mezarlar yok. Ancak dünyada pek çok abartılı, ilginç mezarlar ve mezar taşları var. Bunlardan biri de  Amerika da Utah eyaletinin başkenti Salt Lake City'nin mezarlığında bulunuyor. Bu ilginç anıt mezar Matthew Stanford Robison isimli, küçük yaşta ölen bir çocuğa ait.

Matthew Stanford Robison 1999 yılında, 11 yaşında iken ölmüş... Matthew, bedensel engelli bir çocukmuş... Kısa yaşantısını tekerlekli sandalyede sürdürmüş. Mezarında da bir tekerlekli sandalyede ayağa kalkmış bir halde heykeli bulunuyor. Bir mezar için fazla abartılı olduğu düşünülebilir. Ancak kabul etmek gerekir ki bu mezar insanı duygulandıracak türden... Çok ilgi çekiyor. Bu mezarı görünce neden ve niçin yapıldığını... Orada yatan kişinin hayat hikayesini merak etmemek elde değil.

Matthew'in hayat hikayesi oldukça dokunaklı... Şimdi hayatta olmayan Matthew, 1988 yılında Salt Lake City'de doğmuş. Doğum sırasında oksijensiz kaldığı için beyin felci (Serebral Palsi) geçirmiş. Kısa hayatını da engelli olarak sürdürmüş... Matthew'in vücudunun felçli olmasının yanı sıra gözleri de görmüyormuş. Doğduğunda bir kaç saat yaşaması bekleniyormuş... Ancak kimin ne kadar yaşayacağını Allah'tan başka kim bilebilir? Matthew, 11 yaşına kadar yaşamış. O yaşına kadar da hayatını tekerlekli sandalyede geçirmiş. Ailesinin ve arkadaşlarının sevgisi ona güç vermiş...

Yaşantısı ve ölümü ailesinde büyük etki bırakmış. Ölümünden sonra babası Ernest Robison, Matthew için işte bu ilginç mezarı yaptırmış. Böylece oğlunun ayağa kalkabilme isteğini bu şekilde ortaya koymuş... Heykelde; Matthew'in hayattaki tüm sıkıntı ve yüklerden, tekerlekli sandalyenin üzerinden göğe doğru elini uzatarak kurtulduğu anlatılmış... Ölümünün üzerinden yıllar geçse de mezarındaki bu heykelin fotoğrafı tüm dünyada dolaşıyor. Böylece Matthew'in etkileyici hayat hikayesini merak edip öğrenmemizi sağlıyor.

Matthew, Serebral Palsi'li ilk çocuk değil, maalesef son da olmayacak. Bu durumda olan pek çok çocuktan haberdar olamıyoruz, olamayız. Bu duygusal heykel onun ve hayatının tüm dünya tarafından fark edilmesini sağlamış oldu. Yoksa küçük Matthew'in kim olduğunu, nerede, nasıl yaşadığını nasıl öğrenirdik? Matthew kısacık yaşantısında ailesinin hayatına dokunduğu gibi, yıllar sonra bu ilginç mezarıyla bizim hayatımıza da dokundu.

ALİYE YÜCEL

BEN EVLATLIK OLAMAM

Geçtiğimiz günlerde Müge Anlı'nın programında annesini arayan genç bir kadın, kızını arayan başka bir kadın, yine annesini arayan genç bir adam vardı. Bir şekilde çocuklar küçük yaşta ailelerinden ayrılmıştı. Şimdi ekran aracılığıyla onları bulmaya çalışıyorlardı. Gördüğümüz kadarıyla insanlar kaç yaşında olursa olsun, evlatlık olduğunu öğrenince gerçek anne ve babalarını merak ediyor ve arıyorlar.

Evlatlık konusu duygusal, sosyal, psikolojik bir konu... Belli bir yaşa kadar saklansa da bir şekilde öğreniliyor. Gerçek ortaya çıktığında ise evlat edinilen çocuk ve aile için zor bir süreç başlıyor. Bu konu ile ilgili pek çok haber yapılıyor. "Yıllar sonra annesini buldu", "Şu kadar yıl sonra evladına kavuştu" gibi. Hepsi de hüzün ve mutluluk dolu pek çok kavuşma... Hepsinin birbirinden ilginç hikayesi var.

Evlatlık olduğunu öğrenmek mümkünse bir insanın hiç öğrenmemesi gereken bir durum. Sanıyorum ki o andan itibaren evlat edinen aileye karşı hissedilen duygular oldukça karışır. Büyük bir yıkım... Hayal kırıklığı... Öz aileye bir kırgınlık...  Sonra öz aileyi merak etme... Eğer hayattaysa arama ve hemen bulma istediği... Birçok düşünce ve duygu karmaşası... Ben bütün bunları empati yaparak yazıyorum.

İlkokul çağlarındaydım. Mahallemizde bir arkadaşımızın evlatlık olduğu söylentileri çıkmıştı. Daha sonra da bunun doğru olduğunu öğrenmiştik. Bu bizi çok etkilemişti. Hepimiz şaşırmış ve üzülmüştük. Ortada şüphelenmemizi gerektiren bir durum da yoktu! Ailesi onun üzerine titriyor, çok iyi bakıyor ve çok seviyordu! Kendi aramızda bunu konuşuyor, "Nasıl olur, neden, niçin" sorularını soruyorduk.

Çocuklar için ilginç bir psikolojik durum olmalı ki... Arkadaşımızın bu durumunu öğrendikten sonra herkes ailesiyle olan benzerliğini sorguluyordu. Özelikle tek çocuk olan ve ailesindeki kişilere pek benzemeyen arkadaşlarımızın canı epeyce sıkılmıştı. Bir çoğu "Acaba ben de evlatlık mıyım?", "Ya ben de evlatlıksam?" diye düşünüp, üzülmeye başlamıştı. İşte bütün bunlar konuşulurken ben oldukça rahattım!

Yine bir gün bu konu konuşulurken çocuk aklımla arkadaşlarıma dönüp, büyük bir rahatlıkla "Ben evlatlık değilim buna eminim. Bu kesin... Siz düşünün." demiştim. Bana hemen "Nereden biliyorsun?", "Nasıl bu kadar emin olabilirsin?" diye sormuşlardı. Ben de cevap olarak onlara "Bir düşünün. Sakat bir çocuğu kim evlatlık olarak alır ki?" demiştim. Böylece arkadaşlarım hemen ikna olmuştu. Haklıydım! Anne ve babama benzeyen taraflarım olsa da benim çok daha önemli bir kanıtım vardı. Engelli olmak!

ALİYE YÜCEL

BİSİKLETLE UMUT YOLCULUĞU

Omurilik felçlisi olan biri, Amsterdam'dan İstanbul'a bisikletiyle gelse bu şaşırtıcı olur değil mi? Evet, çok zor bir yolculuk. Ama Funda Müjde bunu başarmış... 28 Mayıs 2014 tarihinde Hollanda'nın Amsterdam Olimpiyat Stadyumu'ndan bisikletiyle yola çıkan Müjde, geçtiğimiz hafta (24 Ağustos) İstanbul'a geldi. Amsterdam'dan törenle uğurlandı, İstanbul'da da törenle karşılandı.

Ailesi Hollanda'ya göç eden Funda Müjde, orada büyümüş ve orada yaşıyor. Müjde, 2007 yılında tatil için geldiği İstanbul'da bir trafik kazası geçiriyor. Bu kazada ağır yaralanıyor ve omurilik felci oluyor. O günden sonra da hayatını tekerlekli sandalyede sürdürüyor. Onun yaptıklarını görünce etkilenmemek elde değil. Yaşadığı kazadan önce tiyatro oyunculuğu yapan Müjde sahne çalışmalarına devam ediyor. Radyoda program yapıyor. Hollanda'da en çok satan gazete olan Telegraaf'ta yazıyor.

Funda Müjde'nin Hollanda'dan Türkiye'ye gelirken yol boyunca kullandığı bisiklet bildiğimiz bisikletler gibi değil. Çok farklı. Berkel-Bike adını taşıyan bu bisiklet özel bir tasarım... Elle kullanılıyor. Ancak bu bisiklet bacakları da çalıştırıyor. Yani Funda Müjde, 3.500 kilometrelik ve 3 ay süren bu yolu elleriyle çevirdiği pedallarla aşmış.

Müjde'nin, bu ilginç yolculuğa çıkma serüveni şöyle başlamış: Hollanda'ya işçi göçünün 50. yılı olması nedeniyle; ailesi gibi Türkiye'den giden göçmenler için bir proje hazırlamış. Projede çeşitli kültürel etkinliklerle konuyu çocuklara ve gençlere anlatmak istemiş. Projesi beğenilse de gerekli maddi kaynağı bulamamış. Bunun üzerine dikkat çekmek için Hollanda'dan Türkiye'ye bisikletiyle yolculuk yapma fikri aklına gelmiş. Hemen girişimlerde bulunmuş ve bu zorlu yolculuk için bir antrenörle çalışmalara başlamış... Sonunda hazır olduğuna inanıp, yola çıkmış. Ailesiyle gelip geçtiği memlekete giden yollardan bu kez bisikletiyle geçmiş.

Böyle bir yolculuk her bakımdan zor. Bütün gün pedal çevirmek hiç de kolay olmasa gerek. Ancak ben daha farklı bir şeyi, yalnız başına bu yolculuğu yaparken nasıl korkmadığını düşündüm. Öyle ya karayollarının bazı bölümleri ıssız ve tehlikeli... Onunla ilgili yapılan bir haberde okuduğuma göre, o da önce korkmuş, sonra bu korkusunun yersiz olduğunu düşünüp bu zorlu yolculuğa çıkmış. Kocası ve kayınbiraderi de bir karavanla ona eşlik etmişler. Gündüz yol alırken, geceleri karavanda dinlenmiş.

Funda Müjde, bu yolculukla Türkiye'den Hollanda'ya işçi göçünün 50. yılına dikkat çekmek yapsa da, çok önemli iki mesaj daha veriyor. Birincisi hareket zorluğu çeken pek çok engelinin sorunu olan obeziteye, ikincisi ise engellilere verilen spor imkanlarının azlığına... Bu ilginç yolculukta en olumsuz yön ise belki de İstiklal Caddesi'ne girmesinin polis tarafından engellenmesiydi. Ancak bunda da bir hayır olduğu kesin. Böylece ses getirdi. Haber oldu...

ALİYE YÜCEL

PAHA BİÇİLMEZ YARDIM 2

Bir yazımda engellilere yardım eden köpekleri ele almıştım. Kısaca bahsedersek, yardımcı köpekler; engellilerin yetersiz kaldığı durumlarda bazı şeyleri yaparak ve engellilerin bazı ihtiyaçlarının karşılayarak onların hayatını kolaylaştırıyorlar. Bu köpekler; hizmet köpekleri, rehber köpekler, asistan köpekler, terapi köpekleri gibi çeşitli isimler alıyorlar. Engellilere en çok yardım ve hizmet eden hayvanların köpekler olduğunu görüyoruz. Ancak kedi, maymun, kuş, at gibi bazı hayvanlarda engellilere yardım için eğitilebiliyor.

Gelelim engellilere yardım eden diğer bazı hayvanlara... Köpeklerden sonra engellilere en çok yardımcı olan hayvanlardan biri de maymunlar... Amerika'da Capuchin cinsi maymunlar, bedensel engellilere yardımcı olmak üzere eğitiliyor. Bu maymunlar Boston'da Yardımcı Eller Derneği'nde eğitim alıyor. Dünyada bedensel engellilere yardım etmesi için maymunlara eğitim veren başka yer de yok.

Maymunlar gördüğünü yapan hayvanlar. Bundan yola çıkarak insanları taklit etmesi sağlanıyor ve bu şekilde eğitiliyorlar. Maymunlar ışıkları, televizyonu, müzik aletlerini açıp, kapatabiliyor. Engellinin gözlüğünü takıp, kitap sayfalarını çevirebiliyor. Telefon ve kumanda aletlerini getirebiliyorlar. Meşrubat şişesini açabiliyor. Bu eğitimler için uzun bir süreç gerektiğini tahmin edebiliriz. Ancak gelinen sonuç çok faydalı...

Yardım hayvanlarından biri de minyatür atlar. Çok yaygın olmasa da bu atlar görme engellilere, aynı köpekler gibi kılavuzluk yapabiliyorlar. Onlara yol gösterici olarak kullanılıyorlar. Çoğu yerde köpek yerine bu atlar tercih edilebiliyor. Özellikle de köpeklerin girmesinin uygun görülmediği bazı ortamlarda... Ayrıca atlar, engeli çocukların fiziksel ve psikolojik gelişimleri için de kullanılıyor.

Biliyoruz ki, hayvanlar sahiplerini, sahipleri de hayvanlarını çok severler. Aralarında daima güzel bir bağ oluşur. Bunun pek çok örneğini görüyoruz, biliyoruz. Ancak buradaki iletişim ve paylaşım bambaşka... Böyle bir hayvana sahip olmak ne büyük bir şans...

Şimdi şöyle bir düşünelim. Normal bir kişi için düşen eşyayı yerden almak çok basit bir harekettir. Oysa tekerlekli sandalyede yaşayan, hareket zorluğu çeken biri için (hele de yalnızsa) ne zor, çaresiz bir durumdur. İşte o an maymunun onu yerden alıp uzatması ne güzel bir an, sahibi için de ne paha biçilmez bir yardımdır. Öyle değil mi?

ALİYE YÜCEL

SON GÜN 12 EYLÜL

İŞKUR (Türkiye İş Kurumu) engellilerin istihdamı konusunda çok önemli destekler veriyor. Son olarak kendi işini kurmak isteyen engellilere, engellilerin işe uyumlarını ve istihdamlarını sağlayacak projelere destek vereceğini açıkladı. Hem de bu destek karşılıksız olacak. Eminim maddi yetersizlikler nedeniyle yapmak istedikleri işi yapamayan engelliler vardır. İşte bu onlar için çok büyük bir fırsat.

Engelli raporu bulunanlar, ikamet ettikleri yerde uygulanmak üzere İŞKUR'a proje sunabilecekler. Girişimcilik eğitimi alan veya kuracağı meslekte eğitim almış engelliler İŞKUR'a sunacakları projelerde tam 36 bin TL.'ye  kadar hibe desteği alabilecek. Bu kendi işini kurmak isteyenler için hiç de küçümsenecek bir rakam değil.

Projeler; İŞKUR'un web sitesinde bulunan Başvuru Rehberi'nde açıklanan kurallara göre hazırlanacak. 12 Eylül 2014 Cuma akşamına kadar illerde bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri'ne istenilen bilgi ve belgelerle elden veya posta ile teslim edilecek. 81 ilimizde de Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri var.

Başvuru yapılacak bu projelerde, engellilerin kendileri işbaşında olmaları gerekiyor. Engelliler adına vasilerin kurdukları projeler desteklenmeyecek. Ayrıca emekli olan engelliler de başvuramayacaklar.

Destek alınacak alanlar şöyle sıralanmış:

1- Kuruluş İşlemleri Desteği:

İş yeri kuruluşu için yapılan resmi işlem, onay, izin ve ruhsat gibi masraflar için en fazla 2.000 TL.

2- İşletme Gideri Desteği:

Kurulan işletmenin 12 ay boyunca; su, elektrik, iletişim, ısınma gibi işletme giderlerinin (fatura karşılığı olmak üzere) en fazla % 60'ını geçmeyecek şekilde yıllık toplamda en fazla 4.000 TL.

3- Kuruluş Desteği:

İşletmenin kuruluşundan itibaren 12 ay boyunca işletmenin temel faaliyet alanı ile ilgili makine, teçhizat, yazılım, donanım, sarf malzemesi ve ofis malzemesi gibi maliyetler için (fatura karşılığı olmak üzere) en fazla 30.000 TL.

Evet bu destek karşılıksız. Ancak bu konuda dikkat edilmesi gereken önemli bir husus var. Verilen bu destekle kurulan işletmeler kuruluş tarihinden itibaren en az 2 yıl fiili olarak faaliyetine devam etmesi şart. Aksi takdirde kuruluş desteği ödemeleri yasal faizi ile birlikte geri alınacak.

Bu projeler, Kasım ayında İŞKUR Genel Müdürü Başkanlığı'ndaki kuruluşların temsilcilerinden meydana gelen bir komisyon tarafından değerlendirilecek. Uygun olanlara finansal destek verilecek.

Kendi işini kurmak belki kolay değil. Ancak engelli olmak buna asla engel değil. Başarılı olmuş engelli girişimciler olduğunu biliyoruz. Fakat sayıları çok az. Umarız sağlanan bu imkanlarla sayıları artabilir. Girişimci olmak, hayallerini gerçekleştirmek ve kendi işinin patronu olmak isteyen engelliler unutmayın son gün: 12 Eylül 2014.

ALİYE YÜCEL

MURAT GÖĞEBAKAN'IN İÇİNDEKİ UKDE

Lösemi (kan kanseri) tedavisi gören sevilen sanatçı Murat Göğebakan'ı kaybettik. Genç yaştaydı, 46 yaşında... Pek çok kişinin bildiğini tahmin ediyorum, Murat Göğebakan bir bacağından engelliydi. Nedense engelinin çocuk felci olduğunu tahmin ediyorum. Bir televizyon programında ise bir traktör kazası nedeniyle olduğunu anlatmıştı. Resmi web sitesinde de engeli hakkında hiç bir bilgi yok.

Murat Göğebakan, 1968 yılında Adana'da dünyaya geldi. Anne ve babası Almanya'da çalıştığı için, çocukluğu Türkiye ile Almanya arasında geçti. Küçük yaşta müziğe ilgi duyan Murat Göğebakan, gitar dersleri aldı. Lise eğitiminin ardından Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuarı'na girdi. Eğitimini bitirdikten sonra Çukurova Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak görev yaptı. İlk evliliğini genç yaşlarda yapan Göğebakan'ın bu evlilikten bir oğlu oldu.

Albüm çalışması için 1995 yılında İstanbul'a geldi. 1996 yılında ilk albümü Ben Sana Aşık Oldum'u çıkaran Murat Göğebakan o yıl büyük bir çıkış yaptı. 1998 yılında Kral Tv Müzik Ödülleri'nde "Yılın Şarkısı", "En İyi Söz", " En İyi Rock" ve "En İyi Çıkış Yapan" kategorilerinde aday gösterildi. "En İyi Çıkış Yapan Erkek Sanatçı" ödülünü kazandı. Albüm çalışmalarına devam etti. 2000 yıllında ikinci evliliğini yaptı.

2002 yılında çıkardığı "Ay Yüzlüm" isimli albümü MÜYAP'ın En Çok Satan Albüm Ödülü'nü aldı. Albüme ismini veren Ay Yüzlüm en çok bilinen ve sevilen parçasıydı. Türkiye'de Anadolu Rock müziğin bir kaç isminden biri olan Murat Göğebakan 2009 yılında amansız hastalığa yakalandı. Tedavisi olumlu geçti ve iyileşme göstererek sevenlerini mutlu etti. Bu arada da müzik çalışmalarını sürdürdü. Son olarak Başbakan için "Uzun Adam" isimli bir beste yaptı ve seslendirdi. Tasavvufa ilgi duyan ve dergah eğitimi de alan Göğebakan'ın "Hasan'dan Olma Hatice'den Doğma Murat Göğebakan" isimli bir de kitabı var.

Mütevazı kişiliği ile çok sevilen Murat Göğebakan kendisine "Sevgi Adamı" lakabını takmıştı. Sanatçı Kanal D'de yayınlanan Doktorum programına telefonla bağlanıp, kendi gibi lösemi tedavisi gören çocuklara destek olacağının ve içinde kalan bir ukdeyi şöyle paylaşmıştı: "Bir daha dünyaya gelsem Vallahi Billahi , yakartop oynamak isterim! Küçükken bir öğretmenim ayağım sakat olduğu için yakartop oynatmamıştı. O beni korumak istemişti. Ama ben hala onun üzüntüsünü yaşıyorum." İlginç değil mi? Öğretmeninin zarar göreceği endişesiyle kendisini arkadaşlarıyla oynatmadığı oyun, içine ukde olmuş...

Eminim ki her engellinin diğerlerine anlamsız, belki de saçma gelebilecek. Ancak onun için çok yerinde ve içinde ukde kalan bir şeyler vardır. Belki duyanlar şaşırır "Allah Allah... Bu mu istenir? Bu imkanlar içinde bunu mu istedi?" diyebilirler. Ancak bu böyledir. Şimdi cennette yakartop oynanır mı?! Oynansa bile Murat Göğebakan, orada yakartop oynamak ister mi?! Bilemeyiz! Onun için en büyük dileğimiz: Mekanı cennet olsun. Allah ona rahmet eylesin.

ALİYE YÜCEL