Engelli
Aktivist, komedyen ve gazeteci Stella Young, geçtiğimiz hafta (6 Aralık 2014) 32
yaşında hayatını kaybetti. Bu küçük dev kadının fotoğraflarını hep görüyordum.
Yaptığı bir konuşmayı izlemiş, çok etkilenmiştim. Her söylediğini yazmak
istiyordum. Maalesef ölünce yazabiliyorum. Stella Young'un engele ve engelliye
bakışı çok etkileyici, farklı ama olması gereken gibi... Her cümlesi insanı
sarsıyor. Söylediklerinin hepsinin altına imzamı atmak isterdim.
Stella
Young, 1982 yılında doğuştan bedensel engelli olarak dünyaya gelmiş. Hayatını
tekerlekli sandalyede sürdürmüş. Anlattığına göre normal bir çocuk olarak
yetiştirilmiş. Okula gitmiş, arkadaşlarıyla zaman geçirmiş, küçük kız
kardeşleriyle kavga etmiş. Yani pek çok çocuk gibi büyümüş, engelli olması onu
farklı kılmamış. Özgüveni öyle yüksek, kendisiyle öyle barışık ki insan gıpta ediyor. Hayatı boyunca engele ve
engelliye bakışın yanlışlığını anlatmış...
Stella
Young, büyük bir salonda yüzlerce kişiye yaptığı bir konuşmasında "Bir çoğunuzun gözünde
engelli insanlar birer öğretmen, doktor ya da manikürcü olamıyor. Bizler gerçek
bile değiliz. İlham olmak için buradayız. Aslında ben şu an bu sahnedeyim. Tüm
bu konuşmayı tekerlekli sandalyede yapıyorum ve sizler benden size ilham olmamı
bekliyorsunuz. Haksız mıyım? Değil mi? Bayanlar baylar, korkarım ki sizleri
büyük hayal kırıklığına uğratacağım. Burada size ilham vermek için
bulunmuyorum!" diyerek pek çok ezberi bozuyor.
İlham
kaynağı olmak istemeyen ve bunu övgü olarak kabul etmeyen Stella Young, konuşmasında
orada olmasının nedenini insanlara söylenen ve onlarında inandığı bir yalanı
açıklamak için olduğunu söylüyor. Bu yalan, "Engelli olmak kötü bir
şeydir. Engelle yaşamak sizi özel kılar." Doğrusu: "Engelli olmak
kötü bir şey değil ve sizi özel
kılmaz." diyor. Sosyal medyanın son yıllarda bu yalanı
propagandasını yaptığından şikayet ediyor.
"Hayatta
tek engel kötü yaklaşımdır", "Özrünüz kabul edilmiyor",
"Vazgeçmeden önce dene!" gibi bazı engelli fotoğraflarına
yazılan sloganların yanlışlığını vurgulayarak: "Bunlar sadece bir kaç örnek,
bunlar gibi daha çok resim var. Bilirsiniz işte, elleri olmayan kızın ağzında
kalem tutarak resim çizdiğini görmüşsünüzdür. Karbon fiber protez bacakla koşan
çocuğu görmüş olabilirsiniz..." diyor.
Bu tür fotoğrafların bir grup insanı diğer bir grubun çıkarı için yani; Engelli
insanları, engelsiz insanların çıkarı için nesneleştirdiğini düşünüyor.
Stella
Young'a göre bu fotoğrafların amacı ilham vermek, motive etmek... Böylece
fotoğraflara bakanlar "Yaşamım ne kadar kötü olursa olsun daha kötü
olabilirdi. Bu kişi ben olabilirdim..." diye düşünecekler. Engeli
olmayanlar onlara bakacak, haline şükredecek ve endişelerine bakış açısı
getirecekler. Bana göre de en büyük yanlış bu... Stella Young, "Evet
engelli bir insan olarak hayatın bazı zorlukları var. Bazı şeylerin üstesinden
geliyoruz. Ancak üstesinden geldiğimiz şeyler sizin düşündüğünüz şeyler değil...
Bizleri engelli kılan şey bedenlerimiz ve hastalıklarımızdan ziyade daha çok
toplumun kendisi... " diyor.
Ünlü
aktivist engelli bedenini sevdiğini, yapması gerekenleri yaptığını ve onu en
üst kapasite de kullanmayı öğrendiğini söylüyor. Engellilerin yaptığının da bu
olduğunu, sıra dışı bir şeyler yapmadığını belirtiyor. "Bu fotoğrafları paylaşarak
onları nesneleştirmek hak mıdır?" diye soruyor. Stella Young'un
anlattıkları insanı derinden etkiliyor. Engele, engelliye böyle bakan bir kadının
hayata erken veda etmesine üzülmemek elde değil. Kim bilir söyleyecek ne çok
şeyi daha vardı. Bu arada benim de onunla ilgili yazacaklarım bitmedi.
Haftaya...
ALİYE
YÜCEL