ENGELLİYE ŞİDDET VE İSTİSMAR

Geçen gün Bilimsel Araştırma adı altında bir habere rastladım. Haberde "Engelli gençlerin 3’te 1’i şiddete maruz kalıyor" diyordu. (Sözcü Gazetesi)

Bu araştırmanın uzun süreli bir analiz çalışması olduğu; İngiltere, ABD ve Çin bilim insanları tarafından 1990 ve 2020 yılları arasındaki  20 yıllık veriler ele alınarak yapıldığı belirtmiş...

Bilim insanları; 25 ülkeden 16 milyondan fazla genci kapsayan bir analiz çalışması yapmış. Sonucunda da engelli çocuk ve gençlerin yaklaşık 3'te 1'inin duygusal ve fiziksel istismara maruz kaldığını ortaya koymuşlar. 

Leeds, Oxford, Pekin ve Columbia üniversitelerinden bilim insanları, 1990 ve 2020 yılları arasında Çince ve İngilizce araştırmalarda yayınlanan ve engelli çocuklara yönelik şiddeti ölçen verileri incelemişler.

Bu araştırmalarda ele alınan ülkelerin 75’inin yüksek gelirli, 23’ünün ise düşük ve orta gelirli ülkeler olduğu belirtilmiş. Sonucunda; 0 ila 18 yaş arası engelli çocuk ve gençlerin yaklaşık 3'te 1'inin (yüzde 31.7) şiddete maruz kaldığını ortaya çıkmış.

Ayrıca; analiz raporuna göre her 10 engelli çocuk ve gençten birinin de cinsel istismara maruz kaldığı belirtilmiş. Ekonomik açıdan dezavantajlı çocukların maruz kaldıkları şiddete özellikle savunmasız oldukları da verilen bilgiler arasında.

Bu verileri görünce ister istemez ülkemizdeki durumu düşündüm. Engelli istismarı ve şiddetiyle ilgili bir çok habere rastlıyoruz. Üstelik bunlar haberlere yansıyanlar, bir de gizli kalanlar var. Durum maalesef sanılandan da vahim...

ALİYE YÜCEL 

2022 KIŞ PARALİMPİK OYUNLARI

2022 Kış Paralimpik Oyunları 4-13 Mart tarihlerinde gerçekleşti. Çin'in başkenti Pekin'in ev sahibi olduğu organizasyonun 80 bin kişi kapasiteli Ulusal Pekin Stadı'nda gerçekleşen törenle başladı. 

Bu yıl 13. kez gerçekleştirilecek oyunlara, 2022 Kış Olimpiyatları'nı da düzenleyen Çin, ilk kez ev sahipliği yapıyor. 

Paralimpik Oyunları'na 49 ülkeden 650'nin üzerinde sporcu katıldı. Bu yıl kış olimpiyatlarında Porto, İsrail ve Azerbaycan ilk kez yer aldı. Letonya, Estonya ve Lihtenştayn ise yıllar önce yarışmıştı ve bu yıl tekrar katıldılar. 

Paralimpik Kış Oyunları'nda biatlon, kayaklı koşu, buz hokeyi, snowboard ve tekerlekli sandalye körlingin de yer aldığı 6 spor dalında 78 müsabaka yapıldı.

Paralimpik Oyunları'da yarışan sporcuların ilginç hikayeleri var. Görme engelli Britanyalı Paralimpik kayakçı Millie Knight de bunlardan biri... 

3 yaşında bir gözünde, 6 yaşında ise diğer gözünde görme kaybı yaşayan 22 yaşındaki kayakçı, yüzde 5’lik görüş ile slalom parkurda başarıyla yarışıyor.

Millie Knight, antrenörü Brett Wild’in komutlarıyla kayıyor. Onu yönlendiren Wild’in sesi telsiz aracılığıyla kaskında bulunan bluetooth kulaklığa ulaşıyor. İşte bu yüzden Knight, “Kulaklarımla kayıyorum” diyor.

ALİYE YÜCEL 

TARİHE GEÇTİ

28. Screen Actors Guild (Ekran Oyuncuları Birliği) ödülleri sahiplerini buldu. En İyi Oyuncu Kadrosu Ödülü'nü alan ve Oscar'larda da En İyi Film kategorisinde aday olan CODA filminin oyuncusu Troy Kotsur, "En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu" ödülünü alarak bu dalda ödül kazanan ilk işitme engelli oyuncu oldu.

53 yaşındaki usta oyuncu ödül töreninde adı okunduğunda başını ellerinin arasına aldı. Sahnede karısına "Kırmızı halıda yürümeden önce uçuşumu kontrol etmemi hatırlattığın için teşekkür ediyorum..." dedi. Troy Kotsur, bireysel bir SAG Ödülü alan ilk işitme engelli aktör olarak tarihe geçti.

Kotsur, oyunculuğa yeni başlayan biri değil. 1980'lerin sonlarında Gallaudet Üniversitesi'nde sahne sanatları okudu. Ardından Ulusal Sağırlar Tiyatrosu gibi şirketlerle "A Streetcar Named Desire" gibi tiyatro yapımlarında turneye çıkmaya başladı. "Scrubs" ve "CSI: NY" gibi dizilerde konuk oyuncu olarak yer aldı. Ancak sinema kariyeri daha çok küçük, bağımsız filmlere odaklandı.

Troy Kotsur ile yapılan bir röportajda "İnsanlar televizyonda ve filmlerde, sağır karakterleri kurban ya da sempatik karakterler olarak görme eğilimindeler..." diyerek bu durumdan yakınıyor.

Rollere seçilmesinin kolay olmadığını ancak bu konuda ısrar ettiğini "Seçmeler sırasında genellikle rolü  alamazdım çünkü çoğu zaman “Konuşabilir misin?” diye sorarlardı. Ve tabii ki başka bir oyuncu benden daha iyi konuşabilirdi. Çünkü ben tamamen sağırım ve bu zor olabiliyor. Bu yüzden reddedilmeye gerçekten alıştım. Aslında bu benim için durumu kabul etmeyi ve devam etmeyi öğrenmem için iyi bir eğitimdi..." diyor. 

Artık engellilerin önemli rollere seçilebildiğini ve bunun geçici bir moda olduğunu da düşünmüyor. "Hollywood'u ilk kez gerçekten bu kadar motive olmuş görüyorum. "Sağırlık bu yıl neredeyse sıcak bir konu! Teklifler alıyorum. Bir veya iki projeyi düşünebilirim..." diye belirtiyor. Engelli oyuncuların çeşitli rollerde olması güzel gelişme...

ALİYE YÜCEL 

ALGILAR DEĞİŞİYOR

Dünyaca ünlü bir marka olan Victoria's Secret her yıl adından uzun süre bahsettiriyor. Victoria's Secret modeli olmak kolay değil. Güzellik algısı nedeniyle son dönemde tepki gören marka, tarihte ilk kez down sendromlu bir modelle çalıştı. 

New York Moda Haftası'nda podyuma çıkan ve dikkat çeken down sendromlu model Sofia Jirau, Victoria's Secret'in ürünleriyle poz verdi. Sofia, böylece Victoria's Secret kampanyasında yer alan ilk down sendromlu model olarak tarihe geçti.

25 yaşındaki Sofia Jirau, 2019 yılında Porto Riko'da modellik kariyerine başlıyor. Ünlü modelin 'I love it' sözünden yola çıkarak "Alavett" adlı çevrimiçi bir mağazası var.

Down sendromlu ilk Victoria's Secret modeli Instagram hesabından: "Hayal ettim, çalıştım ve bugün bir rüya gerçek oldu. Sonunda sana büyük sırrımı söyleyebilir miyim? Down sendromlu ilk Victoria's Secret modeliyim!" diye paylaşım yapıyor ve firmaya teşekkür ediyor.

Son dönemde güzellik kalıplarının dışına çıkan marka, daha önce de vitiligo, nedeniyle derisi lekeli ve siyah - beyaz karışık bir tene sahip olan Winnie Harlow (Blogumda Bakınız: Güzellik Algısını Değiştiren Model) ile çalışmıştı. 

Kusur ya da eksiklik gibi görünen durumlar bazen avantaj olabiliyor. Winnie Harlow ve Sofia Jirau gibi modellerin dünya moda endüstrisinde adlarından söz ettirmeleri engelli farkındalığı açısından çok değerli. Onlar böylece kuralları yıkıp, algıları değiştiriyorlar.

ALİYE YÜCEL

ENGELLİ AKTÖR

Arthur Hughes, Royal Shakespeare Company tarihinde Shakespeare'in 3. Richard rolünü oynayan ilk engelli aktör olarak seçildi. Yapım, 23 Haziran - 8 Ekim 2022 tarihleri ​​arasında Royal Shakespeare Theatre'da olacak ve Gregory Doran tarafından yönetilecek.

İngiliz aktör Arthur Hughes, 1992 doğumlu. Televizyon dizisi The Innocents'da Ryan McDaniel ve BBC Radio 4 dizisi The Archers'daki Ruairi Donovan rolleriyle tanınıyor. Sahne gösterileri arasında Londra'daki Park Theatre'daki La Cage aux Folles'daki Laurent rolü ve The Solid Life of Sugar Water with Graeae'deki Phil rolü de var. 

Ünlü oyuncu, Aylesbury Gramer Okulu'nu bitirmiş ve 2013 yılında da Royal Welsh College of Music & Drama'dan mezun olmuş.  

Arthur Hughes'in engeli radyal displazi. Radyal displazi; genellikle bir organın ya da dokunun doğumsal olarak biçim bozukluğudur. Hughes'in de sağ kolunu etkileyen radyal displazisi var. 

Hughes, 3. Richard rolü ile ilgili olarak, "Bu gerçek bir rüya. Yalnızca RSC'de bu baş rolü oynamaktan değil, aynı zamanda bu oyunun önemli bir yapımında engelliliği merkeze almaktan heyecan duyuyorum. Ne yazık ki birçok oyunda başrollerde engelli karakteri bulmak çok nadirdir. Umarım bu yapımla, engelli yeteneklerin de gündemde olmayı hak ettiğini kanıtlarız..." diyor.

Film sektöründeki engellilikle ilgili sorunlar konusuna bir çözüm önerisi olarak engelli rollerinin mümkün olduğunca engelli oyuncular tarafından canlandırılması olmalıdır. Ama maalesef olmuyor. Burada ise engeli olmayan bir rol için engelli bir oyuncu yer alıyor. Bu oldukça sevindirici bir gelişme...

ALİYE YÜCEL 

SMA İLAÇLARI İÇİN MÜJDE

SMA (Spinal Muskuler Atrofi) hastalarının ilaçları ile ilgili çok önemli bir gelişme oldu. Artık SMA ilaçları SGK tarafından karşılanmaya başladı. 

SMA yani Türkiye'de kullanılan adıyla Gevşek Bebek Sendromu, hareket sinir hücrelerinden kaynaklanan genetik bir hastalık. Omurilikteki ön boynuz adı verilen bölgenin hareket sinir hücrelerini etkiliyor. 

Doğuştan gelen ve kasların çalışmasını engelleyen SMA, 4 farklı evrede görülüyor. SMA Tip 1, SMA Tip 2, SMA Tip 3 ve SMA Tip 4. En ağırı SMA Tip 1 adı verilen evre. Daha bebekken fark edilmeye başlıyor. Bebekler kol ve bacaklarını hareket ettiremiyor, yutkunma ve solunum zorluğu yaşıyor, desteksiz oturamıyor. Destek ünitesiyle yaşıyorlar. 

Bu bebekler maalesef çok yaşayamıyor ve çoğu 2 yaşını bile göremiyor. Hastalık nedeniyle dünyada ve Türkiye'de pek çok çocuk hayatını kaybediyor.

Türkiye'de yıllardır tartışılan bir konu olan SMA ilaçlarının SGK tarafından karşılanması hastaların aileleri için mutluluk verici bir gelişme oldu. Ailelerin çığlığı duyuldu. Bu sayede bir çok çocuğun tedavisi sürecek. 

ALİYE YÜCEL

SATRANÇ İÇİN İŞARET DİLİ SÖZLÜĞÜ

Anadolu Ajansı'nın haberine göre; engelliler için farklı bir çalışmanın daha yapıldığını öğrendim. İşitme engellilerin satranç oynayabilmesi için işaret dili sözlüğü oluşturulmuş.

Türkiye Satranç Federasyonu (TSF) Başkanı Gülkız Tulay, "Bu hem ülkemizde hem de dünyada bir ilk oldu" diyor. 

Başkan Gülkız Tulay, satranca ilginin her geçen gün arttığını, 7'den 70'e herkesin satranç oynayabildiğini ve işitme engellilerin de satranç oynayabilmesi için işaret dili sözlüğü oluşturduklarını, yönetim olarak satrancı ülkenin her köşesine yaymak, dezavantajlı çocuklar başta olmak üzere her kesime ulaştırmak istediklerini açıklıyor.

Tulay, bu tür projelere önem verdiklerini, "Gören Eller Projesi" ile görme engelliler okullarına da satranç sınıfları açtıklarını belirtmiş.

"Satranç Engel Tanımaz Projesi" hazırladıklarını vurgulayan Tulay, ayrıca;
"İşitme engelli sporculara yönelik bir proje. Aslında engel tanımaz dediğimiz, belki ulaşım, erişim de engel. Ülkemizin ücra bir köyünde bir kişi, satranca ulaşamıyorsa bunun da bir engel olduğunu düşünüyoruz. Projeyi daha geniş perspektifte hazırladık. İstiyoruz ki herkes satranca bir şekilde ulaşsın. İşitme engellilere satrancın nasıl oynandığını, hamleleri anlatabilmek için işaret dili sözlüğü hazırlandı. Bu hem ülkemizde hem de dünyada bir ilk oldu." diyor.

Yapılan açıklamada, salgın koşullarında hayata geçirecek projenin hazırlığı aylarca sürdüğü, altyapı çalışmaları ve çekimler tamamlandığı, sözlük ve ekibinde hazır olduğu belirtiliyor. Proje önümüzdeki günlerde tanıtılacak ve faaliyetlere başlanacak.

ALİYE YÜCEL