GÖRME ENGELLİ BARBİE

Ünlü oyuncak üreticisi Mattel, yeni bir engelli bebek daha üretti. Mattel'in "Fashionistas" serisinin bir parçası olan görme engelli Barbie'nin beyaz bastonu ve dokulu kıyafetleri var.

Mattel'in 2009 yılında piyasaya sürdüğü Fashionistas serisinde; tekerlekli sandalye kullanan, vitiligolu, protez bacaklı ve down sendromlu olmak üzere farklı cilt tonlarına, vücut tiplerine ve engellilik durumlarına sahip bebekler yer alıyor.

Geçtiğimiz günlerde şirket, Amerikan Körler Vakfı ile ortaklaşa tasarlanan bir Barbie'yi piyasaya sürdü.
Görme engelli Barbie'nin Braille harfleriyle yazılmış pembe bir kutu içerisinde bulunuyor. Oyuncak bebeğin, marshmallow uçlu kırmızı-beyaz bastonu ve ışığa duyarlı gözlere uygun güneş gözlüğü gibi kendine özel aksesuarları bulunuyor. 

Saten bluzu ve fırfırlı eteği, Mattel'in görme engelli ve az gören çocuklarda dokunsal tatmin açısından test etmesinden sonra seçildi. Bebeğin ayrıca baston kullanımı için bükülebilir kolları var.

17 yaşındayken görme yetisini kaybeden sosyal medya fenomeni ve engellilik aktivisti Lucy Edwards, onu kutudan çıkarırken instagram da paylaştı. Bebeği "muhteşem" ve "göz alıcı" olarak nitelendirdi. Kendisinin de bebektekiler gibi farklı dokularda olan kıyafetler seçtiğini belirtti.

Başka bir engellilik aktivisti olan Tameka Simmons, 8 yaşındaki görme engelli kızı Evely'ye hemen alıyor ve "Zorlukla karşılaşan görme bir engelli çocuğu olan bir anne olarak bu Barbie, ailem için önem taşıyor. Bebeğin çıktığını duyduğumuzda çok heyecanlandık. Çok mutluyuz. Diğer iki kızım da Barbie'yi sevdi. Evely'e, 'Bebeğinin de tıpkı senin gibi bir bastonu var' dediler. Artık onun da kendine ait bir Barbie'si var." diyor.

Britanya'daki Kraliyet Ulusal Görme Engelliler Enstitüsü sözcüsü Debbie Miller ise, "Çocukluğumda olsaydı benim için etkisi inanılmaz olurdu. Kendim gibi başka kimseyi tanımıyordum, bu yüzden kendimi gerçekten farklı hissettim. Görme kaybımı saklamaya çalışmak istedim. Buna sahip olmak ve insanlarla onun hakkında konuşmak bana daha fazla güven verirdi." diye düşüncelerini açıklıyor.

Barbie'nin 1959 yılında piyasaya sürülmesinden bu yana, bebeğin gerçekçi olmayan güzellik standartlarını teşvik etmesi eleştirilere yol açtı. Bunun için Mattel, daha geniş kitleleri temsil eden bebekler üretmeye başladı. Bu tür bebekler oyuncak üreticisinin daha kapsayıcı olma çabasının bir parçası...

ALİYE YÜCEL 

DOWN SENDROMLU BARBİE

Ünlü oyuncak üreticisi Mattel ayrımcılığa son vermek için Down sendromlu Barbie'yi tanıttı. Barbie, down sendromlu bebeğiyle artık tüm çocukları temsil edecek.

Mattel, oyuncak endüstrisinde kapsayıcılığı ve çeşitliliği teşvik etme çabaları sürdürüyor. Şimdi de Down sendromlu yeni bir Barbie bebeği tanıttı. Yeni oyuncak bebek, engelli çocukların olumlu bir temsili olarak engelli farkındalığını ve kabulünü geliştirmeyi amaçlıyor.

Bebek, badem şeklindeki gözleri, daha küçük bir başı ve daha düz yüzü ile Down sendromlu bir çocuğun özelliklerine sahip...

Down sendromlu yeni Barbie bebek, markanın farklı vücut tiplerini, cilt tonlarını, saç dokularını ve stillerini içeren "Fashionista" serisinin bir parçası olarak geliyor.

Mattel'in bu hamlesi, engelli çocukların oyuncak sektöründeki temsilini artırmaya yönelik önemli bir adım.

Engelli çocuklar medyada genellikle yeterince temsil edilmiyor, bu da onların özgüvenlerini ve aidiyet duygularını etkiliyor. Mattel, Down sendromlu Barbie bebeği tanıtarak kabullenmeyi teşvik etmeye ve farklılıkları normalleştirmeye yardımcı oluyor.

Yeni Barbie bebeğin ayrıca çocukları engelli çocukların günlük yaşamlarında karşılaştıkları zorluklar konusunda eğitmesi bekleniyor. 

Down sendromlu ve diğer engelli çocuklar için bir empati ve anlayış duygusu oluşturmaya yardımcı olabilecek ve oyun yoluyla çocuklar farklılıkları ve onları takdir etmeyi ve öğrenebilecek.

Down Sendromlu bebek olumlu bir değişimi temsil edecek ve engelli çocukların farkındalığını, anlayışını ve kabulünü geliştirmeye yardımcı olacak. Bu bebek bir umut sembolü ve herkesin temsil edilmeyi ve kutlanmayı hak ettiğini güçlü bir şekilde hatırlatacak.

ALİYE YÜCEL 

GÜLÜMSEMENİ PAYLAŞ BECKY

Bloguma başladığım yıllarda Barbie bebeklerinin tekerlekli sandalyedeki arkadaşını yazmıştım. Tekerlekli sandalyedeki bebeğin adı Becky’di. Yazmakla kalmamış almak istemiştim. Ama maalesef aramış Türkiye’de bir türlü bulamamıştım. Barbie, bebeklerinin yapım firması olan Mattel’in Türkiye mümessili olan firmaya yazmış ve bebeği sormuştum. Cevap olarak bana Türkiye’ye getirmediklerini ve getiremeyeceklerini yazmışlardı. Şaşırmıştım…

Bu bebekten mutlaka almak istedim. Ama yurt dışından da getirtemedim. Meğerse firma 1997 yılında Barbie'nin tekerlekli sandalyedeki arkadaşı Becky'yi piyasaya sürmüş ve kısa bir süre sonra da (artık her ne sebeptense) ortadan kaldırmış… Mattel firması geçen hafta yaptıkları bir açıklamaya göre tekerlekli sandalyedeki bebeği tekrar ürettiklerini açıkladı. Üstelik firma bunun devamının geleceğini; saçı olmayan, protez bacaklı ve vitiligolu bebeklerin de yakında piyasada olacağını söyledi.

Kız çocukları Barbie bebekleri çok seviyor. Her çocuk Barbie almak istiyor. Ancak Barbie bebekler de hep eleştiriliyor. Çocuklar için uygun bir oyuncak olmadıklarını ortaya koyan tartışmalar açılıyor. Barbie’ler vücut hatlarını ve bir yaşam biçimini çocuklara dayatıyor diye… Çocuklar kendilerine hem fiziksel hem de kültürel olarak bu bebeğin yaşam biçimini model alıyorsa Becky belki de Barbie bebeklerinin en faydalısı…

Tekerlekli sandalyedeki bebek fikrinin çocuklar için faydalı olacağını düşünüyorum. Dış görünüşü ve hayat biçimiyle çocuğun düş dünyasına hitap ediyorsa, tekerlekli sandalyedeki Becky olumlu bir sunum... Becky çocuğu engelliliğin bir çeşidi olan bedensel engellilikle tanıştırıyor. Böyle bir bebekle oynayan çocuk tekerlekli sandalyede birini görse yadırgamaz. Engellilik kavramını ve engelli gerçeğini öğrenir. Ayrıca, tekerlekli sandalyedeki çocuklar için de tıpkı onlar gibi bir bebek olması çok olumlu bir durum…

Bu konuda yanılmadığımı 2016 Paralimpik Oyunları’nda şampiyon olan İngiliz atlet Hannah Cockroft’un The Telegraph’a yaptığı röportajından da anladım. Cockrof, Becky’nin kendine nasıl ilham verdiğini konusunda “Beş yaşımdayken tekerlekli sandalyeden nefret ediyordum. Annem sadece Amerika’da satılan Gülümse Becky’nin reklamını bir dergide görmüş. Oradaki oyuncak firmasına mektup yazarak engelli ama özgür ruhlu olduğumu, tekerlekli sandalyeye alışmam için yardım gerektiğini anlatmış. Bebeği bana doğum günü hediyesi olarak gönderdiler. Barbie tekerlekli sandalyeye oturuyorsa ben de oturabilirim diye düşündüm…” diyor.

Küçük bir çocuk için tekerlekli sandalyede olmak ve çevresinde de bu durumda olan birini görememek zor olabilir. İşte bu durumda Becky onlara yardıma hazır! Eğer çocuk engelli değilse de engelliyi tanımak ve engelli farkındalığı için böyle bir bebek gerekli… Becky’nin sloganı da oldukça anlamlı “Share a Smile” (Gülümsemeni Paylaş)… Belki de birlikte gülümsemek için engelli engelsiz her çocuğun bir Becky’si olmalı…

ALİYE YÜCEL

BENİM GİBİ OYUNCAK

Sosyal medyadan change.org'u biliyorsunuzdur. Orada çok etkili kampanyalar başlatılıyor. Bunlardan biri de "Toy Like Me". İngiltere'de yaşayan üç anne, engelli çocuklarına onlara benzer oyuncak almak istiyorlar. Ancak istedikleri oyuncakları bulamayınca, "Benim Gibi Oyuncak" (Toy Like Me) adı altında bu ilginç projeyi başlatıyorlar. Anneler, engelli oyuncak bebekler tasarlayıp bunu  internette paylaşıyorlar. Yaptıkları oldukça ilginç değil mi? Oysa kolu, bacağı kopan oyuncak bebekler çöpe atılır!

Kızı tekerlekli sandalyede yaşayan işitme engelli gazeteci Melissa Mostyn, işitme engelli ve gözlerinde bozukluk olan gazeteci Rebecca Atkinson ve oğlu görme engelli olan eski oyun danışmanı Karen Newell bu etkili kampanyayı başlatan anneler... Onlar, ilk olarak işitme cihazı (Koklear İmplant) kullanan bir bebek tasarlayıp, bunu  internette paylaşıyorlar. Bu kampanya çok beğeniliyor ve ilgi görüyor.

Bu üç annenin bir amacı da; ayrımcılık ve dışlamaya karşı çıkmak... Bu proje ile oyuncak üreticilerine daha farklı ve kapsayıcı oyuncaklara da ihtiyaç olduğunu anlatmak istiyorlar. Yaptıkları beğenilip yayılınca da butik işler yapan bir oyuncak firması onlara destek veriyor. Engelli çocukları olan ebeveynler de sosyal medyada "toylikeme" etiketiyle tasarımlar paylaşıyorlar. Ailelerin seslerini duyan İngiliz oyuncak firması bunun üzerine engelli oyuncaklar üretmeye başladı.

Ünlü Barbie bebeklerinin yapım firması Mattel 1997 yılında Barbie'nin tekerlekli sandalyedeki arkadaşı Becky'yi yapmıştı. Ancak bu bebekler çok çeşitli ve farklı formlarda... Bebeklerin hepsi birbirinden ilginç... Hemen hemen her engel türü var. Görmeniz gerekir. Solunum cihazıyla yaşayan, işitme cihazlı, protez bacaklı, tavşan dudaklı, tekerlekli sandalyeli, wolker ile yürüyen, kolu olmayan, saçları dökülmüş, kılavuz köpekle gezen, beyaz bastonla yürüyen ve hatta yüzünde doğum lekesi olan bebek bile yapılmış...

"Benim Gibi Oyuncak" kampanyası engellinin sunumuyla ilgili oldukça etkili... Farklı bir farkındalık şekli... Engelli çocuklar; daima kusursuz bebekleri görüp, kendilerini dışlanmış ve yalnız hissedebiliyorlar. Oysa oyuncak bebekler de engelli olabilir. Neden olmasın? Engelli ve kendine benzeyen bebeklerle oynayan çocuklar kendini daha iyi hissettirecektir. Bu oyuncaklar onları mutlu edecektir. Aslında engellisi ve engelsizi her çocuk bu tür oyuncaklarla oynamalı...

"Bu kampanya güzel, bu fikir iyi... Ama ben böyle bir bebeği çocuğuma almam derseniz..." diyecek bir şey yok! Saygı duymaktan başka... Kimseye zorla alın diyemeyiz. Bu bir tercih meselesi... Ancak hiç olmazsa kolu ve bacağı çıkıp, kaybolan bebekleri atmayalım. Çocukları bunlarla oynamaya teşvik edelim. Bununla oynamaya alışan çocuklar, çevresinde engelli birini gördüğünde onları dışlamasın!

ALİYE YÜCEL