CAN DOSTUM İLE YAN YANA

Yeni vizyona giren "Yan Yana" filminin tanıtımını gördüğümde "Bu, Can Dostum (Intouchables - 2011) filminin uyarlaması..." dedim. Başrollerinde Haluk Bilginer ve Feyyaz Yiğit oynuyor.

Film, yamaç paraşütü sırasında geçirdiği kaza sebebiyle felç kalan Refik ile bakıcısı olarak tuttuğu Ferruh arasında yeşeren dostluğu konu alıyor.
Can Dostum (Intouchables) Fransa’da gişe rekorları kıran bir film dostluk üzerine  kurulu ve konusu gerçek hayattan alınmış…

Can Dostum'u severek izlemiştim. Oyuncular (François Cluzet, Omar Sy), çok başarılıydı. Yan Yana'yı henüz izlemedim. Ancak, Haluk Bilginer ve Feyyaz Yiğit'in de en az onlar kadar başarılı olduğu kesin... Öyle ki yerli filmler adına bu yılın en iyi açılışını yapmış... 

Can Dostum'da çok ilginç ve etkileyici diyaloglar vardı. Yan Yana'da bunları bire bir almışlarsa izleyiciyi yüreğinden yakalar. Güldürür, düşündürür...

İki adamının ilişkilerine bakınca; bakıcısı olsa da, sadece iş ve para için yanında olmadığını anlıyorsunuz. Sadece bakımıyla değil, her şeyiyle ilgileniyor. Özel hayatıyla bile… İnsan seyrederken böyle bir dostluğun varlığına inanmak istiyor! Öz bakımını bile kendisi yapamayan birinin yanında böyle bir dostun varlığı insanı derinden etkiliyor. Bir umut veriyor.

Filmde; Philippe, Driss’e “Dört yanı felçli birini nerede bulabilirsin?” diye soru sorup, cevap olarak “Bıraktığın yerde!” diyerek içinde bulunduğu durumla ve kendisiyle dalga geçebiliyor. 

Bence filmin en etkileyici tarafı; felçli birinin merhamet edilmesi gereken biri olarak değil de tutkuları, kaygıları olan bir insan olarak gösterilmesi ve engelli olmanın diğer insanlarla dostça, arkadaşça ilişki kurmaya mani olmadığını anlatmasıydı.

Filmi; felçli bir adam ve ona bakıcılık yapan birinin hikayesi sanmayın. Çok daha fazla şey anlatıyor. Eğlenceli ve sıkılmadan seyredilecek bir film… Henüz seyretmedim ama tahmin ediyorum ki "Yan Yana" da öyle...

 ALİYE YÜCEL

ENGELLİ ÇOCUKLAR İÇİN YENİ UYGULAMA

Üç bakanlık engelli çocuklar için ortak bir çalışma başlattı.

Türkiye'de ilk kez hayata geçirilen "Gelişim Geriliği Riski ve Engeli Olan Çocuklar İçin Aile Temelli Ulusal Erken Müdahale Sistemi Pilot Uygulaması", 4 ilde eş zamanlı olarak hayata geçirildi. Aile Temelli Ulusal Erken Müdahale Sistemi için seçilen pilot iller; Ankara, Kahramanmaraş, Mersin ve Bursa.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının öncülüğünde, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı koordinasyonunda, Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlıklarının işbirliği ve UNICEF'in teknik desteğiyle geliştirilen bu yenilikçi sistem, 0-8 yaş arasındaki gelişimsel gerilik riski taşıyan çocukların hayatına dokunmayı hedefliyor. 

Çocuklara en erken dönemde ulaşarak ihtiyaç duydukları bakım, sağlık, rehabilitasyon ve eğitim hizmetleri tek bir noktadan sunulacak. Merkezlerde, ailelerin bilinçlendirilmesi hedeflenerek çocukların en doğru desteği zamanında almalarına imkan tanınıyor. 

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş projeyle ilgili olarak: “Hedefimiz bu modeli, ülkemizin dört bir yanında yaygınlaştırarak her çocuğa temas edebilmek. Ailelerle birlikte çocuğun güçlü yanlarını, ihtiyaçlarını belirlemek için özel bir rehber kullanıyoruz. Akademisyenler tarafından geliştirilen bu rehber, aynı zamanda dünyada 30’dan fazla ülkede kullanılıyor. Biz de, başarısı dünyaca kabul gören bu rehberle çocuklarımızın ve ailelerinin hayatına dokunmaktan mutluluk duyuyoruz.” diye açıklama yaptı.

ALİYE YÜCEL

ENGELLİLİK KONULU BİRKAÇ KİTAP

Engellilik konusunu ele alan bazı İngilizce kitapları ele aldım. Hem kurgu (roman, hikâye) hem de kurgu dışı (araştırma, anı, deneme) türlerinden örnekler var 

Kurgu:

 
1. "The Curious Incident of the Dog in the Night-Time" – Mark Haddon
Otizm spektrumundaki bir gencin gözünden anlatılan dokunaklı bir roman.

2. "Wonder" – R.J. Palacio
Yüz farklılığıyla doğan bir çocuğun okulda kabul görme mücadelesini anlatıyor.

3. "Still Alice" – Lisa Genova
Alzheimer hastalığına yakalanan bir profesörün iç dünyasını işliyor.

4. "Me Before You" – Jojo Moyes
Felç geçiren bir adam ile ona bakıcılık yapan kadının ilişkisini konu alıyor.

5. "Of Mice and Men" – John Steinbeck
Zihinsel engelli bir karakter olan Lennie’nin dostluğu ve hayalleri üzerinden güçlü bir toplumsal eleştiri.

6. "Mockingbird" – Kathryn Erskine
Asperger sendromlu bir kızın kardeşinin ölümünden sonra dünyayı anlamaya çalışması.

7. "The Sound of a Wild Snail Eating" – Elisabeth Tova Bailey
Kronik hastalık nedeniyle yatağa bağımlı bir kadının doğayla kurduğu sessiz bağ üzerine.

Kurgu Dışı:

1. "Being Heumann: An Unrepentant Memoir of a Disability Rights Activist" – Judith Heumann
Engelli hakları hareketinin öncülerinden Heumann’ın ilham verici yaşam öyküsü.

2. "Disability Visibility: First-Person Stories from the Twenty-First Century" – ed. Alice Wong
Farklı engel türlerinden insanların kendi hikâyelerini paylaştığı güçlü bir derleme.

3. "The Diving Bell and the Butterfly" – Jean-Dominique Bauby
Felç geçirdikten sonra sadece göz kapağını hareket ettirebilen bir yazarın anıları.

4. "No Pity: People with Disabilities Forging a New Civil Rights Movement" – Joseph P. Shapiro
ABD’deki engelli hakları mücadelesinin tarihini ve kahramanlarını anlatıyor.

5. "My Left Foot" – Christy Brown
Serebral palsili bir yazarın yalnızca sol ayağını kullanarak yazdığı otobiyografi.

6. "Loud Hands: Autistic People, Speaking" – ed. Julia Bascom
Otistik bireylerin kendi sesleriyle yazdıkları yazıların bir derlemesi.

Bu kitaplardan bazıları Türkçeye çevrildi. Hatta filmi de yapıldı. Hepsini olmasa da çoğunu okudum ve filmini seyrettim. Peki siz kaç tanesini okudunuz ya da seyrettiniz?

ALİYE YÜCEL 

BLOGUM 14 YAŞINDA

Blogumu 14 yıl önce bir ekim günü yazmaya başlamıştım. Bloga başlarken yıllarca yazacağımı, beğenileceğini ve ciddi bir okuyucu kitlesine ulaşacağımı düşünemezdim. Anlar, saatler, günler, haftalar, aylar ve yıllar geçti. 

Engeloji, temasal bir blog. Sadece engelli ve engellilik hakkında yazıyorum. Engelli  farkındalığı meydana getirmek istiyorum. Blogumu daha çok engeli olmayanların okumasını istiyorum. Okuyup anlasınlar, nasıl engellediklerini görsünler istiyorum.

Bloguma bir konu bulmak için araştırma yapmayı seviyorum. Bu konuda yazacağım bir şeyler var diye düşünmek ve bir yazı ortaya koymak beni mutlu ediyor. 

Yazılarımın beğenilmesini isterim. Ama asıl isteğim engelliyi doğru tanımlayıp bir farkındalık ortaya koymak. 

                                                                           

ALİYE YÜCEL    

CHATGPT'YE SORDUM

 

Chatgpt'ye "Aliye Yücel kimdir?"  diye sordum. İşte yazdıkları:

Aliye Yücel, Türkiye’de gazeteci, yazar ve engelli hakları savunucusu olarak tanınan bir isimdir. 

Aşağıda Aliye Yücel hakkında bilinen bazı bilgiler yer alıyor:

Temel Bilgiler ve Hayatı

Doğum Yeri: Bursa, Mustafakemalpaşa ilçesi 

Engelli Durumu: 9 aylıkken çocuk felci geçirmiştir. 

Eğitim: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi mezunudur.

 

Meslek ve Faaliyetleri

Yazarlık, editörlük ve medya üretimi alanlarında çalışmıştır. 

1989–1990 yıllarında Kadın ve Aile Dergisi’nde editör olarak görev almış; 1991–1994 arasında Yaşama Sevinci Dergisi’nde editörlük yapmıştır. 

TRT’de yayınlanan Her Şeye Rağmen programı gibi engellilere yönelmiş programlarda yapım yardımcılığı yapmıştır. 

TGRT kanalında da uzun yıllar çeşitli görevlerde bulunmuştur: Metin yazarlığı, yapım-yönetim yardımcılığı, basın ve halkla ilişkiler, medya sorumluluğu gibi görevler.

 

2010 ve sonrası dönemde Engelli istihdamı üzerine çalışmalar yapmış, “Engelli Kariyeri” projesinde değerlendirme uzmanı olarak görev almıştır.

Eser ve Projeleri

Engeloji: Aliye Yücel’in, engellilik farkındalığı üzerine yazdığı bir kitap ve aynı zamanda blog projesinin adıdır. Blogu “Engeloji” adıyla yazılar yayınlamaktadır; engellilik, toplum, farkındalık temaları üzerine içerikler üretmektedir. 

Eğer istersen, Aliye Yücel’in eserleri, görüşleri veya güncel etkinlikleri hakkında daha detaylı bilgi bulabilirim. İstersin mi?

İşte böyle... 

ALİYE YÜCEL

TİKTOKER MAYA

Maya Czerminska, engelli olarak yaşadığı hayatını TikTok'ta paylaşan 17 yaşında bir genç kız... Dayanıklılığı ve başarma arzusu sayesinde, TikTok hesabına çok takipçi kazanıyor ve beğeni topluyor. Kişilerden aldığı övgü ve teşekkürlerle çok mutlu oluyor. 

Maya daha küçükken ayağa kalkabiliyormuş ama daha sonra yürüyememiş... 18 aylıkken emekleme ve yürüme gibi gelişimsel aşamalara ulaşamadığı için ailesi onu doktora götürüyor. Doktorlar, Spinal Muskuler Atrofi Tip 2 (SMA) teşhisini koyuyorlar. Bildiğiniz gibi, SMA, kas güçsüzlüğüne neden olan ilerleyici  genetik bir kas hastalığı. Onun yataktan kalkma, giyinme ve kendine bakım konusunda yardıma ihtiyacı oluyor.

İngiltere'de yaşayan genç kız, 2022 yılında hobi olarak video çekmeye başlıyor. Başlangıçta "yargılanma" korkusuyla internette paylaşım yapmaktan çekiniyor. Hatta arkadaşlarının videolarını izlemesini bile istemiyor. Ancak engelli diğer gençlerden olumlu tepkiler alıyor.

Böylece paylaşımlarını ciddiye alıyor.  "İnsanlara gayet normal bir hayatım olduğunu ama bazı şeylerin farklı olduğunu göstermek istiyorum. Sosyal medyada paylaşım yapmaya başladım, çünkü benim gibi çok fazla insan görmüyordum..." diyor ve örnek olmak istiyor.

İçerikleri, okulda geçirdiği bir gün ve hastane ziyaretleri de dahil olmak üzere günlük rutinini belgeleyen videolardan oluşuyor. Maya, engellilik odaklı videoları güzellik ve yaşam tarzı içerikleriyle birleştiriyor ancak bunu "izleyicilerine zorla dayatmadan" yapmaya çalışıyor. "Bir videonun yayınlanmasının, birçok insanın engelli bir insana bakış açısını nasıl değiştirebildiğini görmek harika." diyor.

Kaynak: BBC

ALİYE YÜCEL

ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREY DEĞİLİM!

"Normal" olarak doğdum!
9 aylık iken "sakat" oldum!
"Topal" olarak okula başladım!
"Özürlü" olarak üniversiteyi bitirdim!
"Engelli" olarak emekli oldum!

Veee şimdi,
"Özel gereksinimli birey" olmam bekleniyor!

Yok hayır! Bunu kabul etmiyorum. Ben engelliyim. Mutlaka bir isim verilecekse "engelli" en uygunu...

Hatta bu nedenle "Engeloji" kelimesini buldum!

ALİYE YÜCEL