FESTİVALDE SESLİ BETİMLEME FİLMLERİ

41. İstanbul Film Festivali, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından 8 - 19 Nisan tarihleri arasında gerçekleştiriliyor. Festival bu yıl yine görme engellilere kapılarını açıyor. 

Turkcell’in "Hayal Ortağım" uygulamasından daha önce bahsetmiştim. Görme engellilere özel Hayal Ortağım sesli betimleme teknolojisi ile, 27 film görme engelli festival takipçileriyle buluşuyor.

Bu filmlerden 9 tanesi ulusal yarışmalarda yer alan filmlerden oluşuyor. Görme engelliler, festivalde beyazperdeye taşınan önemli yapıtları, sesli betimleme teknolojisi sayesinde sinema salonlarında hiçbir ayrıntıyı kaçırmadan rahatlıkla takip edilebilecekler.

İstanbul Film Festivali’nde sesli betimleme teknolojisiyle yer alacak filmlerin isimleri:

Ulusal Yarışma Filmleri: 

Birlikte Öleceğiz, Dört Duvar, Ela ile Hilmi ve Ali, Kerr, Klondike, Mukavemet, Turna Misali, Yaban, Zuhal.

Diğer Filmler: 

After Yang ( Yang'dan Sonra), Arthur Rambo, Both Sides of the Blade (Bıçağın İki Yüzü), Clara Sola, C’mon C’mon (Yaşamaya Bak), Earwig, Hatching (Kuluçka), Hit the Road (Yola Devam), Huda's Salon (Huda'nın Sırrı), La Croisade (Kurtarıcı), Nitram, Olga, Peter Von Kant, Sundown (Günbatımı), The Innocents (Masumlar), The Middle Man (Aracı), The Story of My Wife (Bir Evlilik Hikâyesi), Vortex.

Dünyada ilk defa bir mobil uygulama üzerinden sunulan sesli betimleme teknolojisi Hayal Ortağım ile şimdiye kadar 330’dan fazla filmin sesli betimlemesi görme engelli bireylere ulaştırıldı. Uygulama ile; çevre, mekân, kişi ya da objeye dair özellikler, diyalogsuz sahneler seslendiriliyor. Ayrıca, altyazılı filmlerde altyazı seslendirmesini de gerçekleştiren teknoloji ile görme engelliler, sinemada film keyfi yaşıyor. 

Sesli betimleme hizmetinden yararlanmak için görme engellilerin, sinema salonuna girmeden önce izlemek istedikleri filmin betimlemesini uygulama üzerinden cihazlarına indirmeleri, filmin oynadığı sinema salonuna gidip filmin herhangi bir anında uygulama üzerinden sesli betimlemeyi başlatmaları ve kulaklıklarını takmaları yeterli oluyor. Gidenlere iyi seyirler...

ALİYE YÜCEL

ENGELLİ KİMLİK KARTI

1998'den itibaren yüzde 40 ve üzeri engelli raporu olan vatandaşlara engelli kimlik kartı veriliyor. Böylece engelliler onlara tanınan hak ve hizmetlerden yararlanıyor. Ayrıca engelli veri tabanı oluşturuluyor. 

28 Ağustos 2021'den itibaren e-Devlet üzerinden de kabul etmeye başladı. Engelli kimlik kartına 

"https://www.turkiye.gov.tr/ashb-engelliler-icin-kimlik-karti-basvurusu" 

linkinden başvuruda bulunabiliyor. 

Düzenlenen kimlik kartı, kişilerin, başvuru esnasında beyan ettikleri adreslerine ya da MERNiS’te kayıtlı olan adreslerine 15 iş günü içinde gönderiliyor. 

Bu kapsamda bugüne kadar 47 bin 343 kişi e-Devlet üzerinden başvuru yapıp engelli kart sahibi olurken, 2 bin 423 kişinin başvuru süreci ise devam ediyor. 

Engelli kimlik kartına sahip olan vatandaşlar, toplu taşıma araçlarında ücretsiz seyahat hakkından yararlanabiliyor. Tüm resmi ve özel halk otobüsleri, deniz ulaşım araçları ve TCDD bünyesindeki trenlerden engelli bireyler ücretsiz faydalanabiliyor. Ayrıca tüm iç ve dış hatlar uçuşlarında yüzde 20 indirim sağlanıyor. 

Konut vergisi muafiyeti 200 metrekareden küçük tek konutu olan engelliler emlak vergisinden muaf tutuluyor. 

Engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programlarının temininde Katma Değer Vergisi (KDV) alınmıyor. 

Müze ve ören yerleri, milli parklar, tabiatı koruma alanları ve tabiat parklarına ücretsiz bir şekilde ziyaret edebiliyor. 

Ayrıca devlet tiyatrolarından ücretsiz yararlanabiliyor. GSM operatörlerince engelli kişilere özel tarifeler uygulanıyor. 

TOKİ tarafından hazırlanan projelerde planlanan konut sayısının yüzde 5’i kadarı engelli vatandaşlar için ayrılıyor. Engelli vatandaşlar kimlik fotokopisi ve engelli sağlık kurulu raporu ile başvuru yapabiliyor, konutların hak sahipleri ise kura ile belirleniyor.

ALİYE YÜCEL

Kaynak: A.A

SESSİZ OLMAK

Korku filmleri tercihim değilse de Hush (Sessiz) filminin tanıtımında "İşitme engelli bir yazar..." cümlesini görünce seyretmek istedim. Hush, 2016 ABD yapımı orta düzeyde bir korku - gerilim (slasher) filmi...

Filmin konusu şöyle: İşitme engelli (dilsiz ve sağır) bir yazar olan Maddie (Kate Siegel), orman içerisindeki ıssız bir evde tek başına yaşamaktadır.  Ancak bir akşam yalnız olmadığını anlar, çünkü psikopat bir katil (eski sevgili) sinsice onu takip etmektedir.

Anlıyoruz ki Maddie, yazdığı kitabı bitirmek için daha rahat bir ortam olan sessiz sakin bir orman evini seçmiş. Böyle ıssız ve yalnız bir ortam olunca da filmde korkuya yönelik sahneler kaçınılmaz diye bekledim. Çok geçmeden de haklı olduğum ortaya çıktı. 

Film aynı mekanda geçiyor ve çok az oyuncu yer alıyor. Filmin yönetmeni Mike Flanagan ve başrol oyuncusu Kate Siegel evliler ve senaryosu da her ikisi tarafından yazılmış. Diğer rollerde ise; John Gallagher Jr., Michael Trucco, Samantha Sloyan, Emma Graves var.

Filmde başrol oyuncusunun işitme engelli olmasını anlamı ne bilemedim. Çünkü bağırsa bile kuş uçmaz kervan geçmez bir yerde kimse duyamazdı. İşitme engelli olması bir tek sahnede anlam kazanıyor. Arkadaşının yardım çığlığını duymuyor. Ama bu sahne de çok elzem değil...

Başrol oyuncusunun işitme engelli olmasının bence filme bir katkısı yok. Seyrettikten sonra engelsiz biri de olabilirmiş fikri uyandırdı. Açıkçası işitme engelli bir rol varsa bunun daha anlamlı kullanılmasını bekledim. 

Duygu sömürüsü için mi işitme engelli bir karakter var diye düşünmeden edemedim. Yani acıma duygusu vererek filme bir katkı sağlamak amaçlı... "Aklımda deli sorular var" demiyorum. Sorum gayet mantıklı... Engellilere acımak maalesef bir önyargı. Bu filmde de bu amaçla kullanılmış olabilir.

Film uzun değil 81 dakika, korku filmi sevenler izleyebilirler. Hush, 2019 yılında Hindistan'da da "Kolaiyuthir Kaalam" ismiyle uyarlanmış. İlk fırsatta onu da izleyip karşılaştırmak istiyorum. 

ALİYE YÜCEL

ENGELLİYE ŞİDDET VE İSTİSMAR

Geçen gün Bilimsel Araştırma adı altında bir habere rastladım. Haberde "Engelli gençlerin 3’te 1’i şiddete maruz kalıyor" diyordu. (Sözcü Gazetesi)

Bu araştırmanın uzun süreli bir analiz çalışması olduğu; İngiltere, ABD ve Çin bilim insanları tarafından 1990 ve 2020 yılları arasındaki  20 yıllık veriler ele alınarak yapıldığı belirtmiş...

Bilim insanları; 25 ülkeden 16 milyondan fazla genci kapsayan bir analiz çalışması yapmış. Sonucunda da engelli çocuk ve gençlerin yaklaşık 3'te 1'inin duygusal ve fiziksel istismara maruz kaldığını ortaya koymuşlar. 

Leeds, Oxford, Pekin ve Columbia üniversitelerinden bilim insanları, 1990 ve 2020 yılları arasında Çince ve İngilizce araştırmalarda yayınlanan ve engelli çocuklara yönelik şiddeti ölçen verileri incelemişler.

Bu araştırmalarda ele alınan ülkelerin 75’inin yüksek gelirli, 23’ünün ise düşük ve orta gelirli ülkeler olduğu belirtilmiş. Sonucunda; 0 ila 18 yaş arası engelli çocuk ve gençlerin yaklaşık 3'te 1'inin (yüzde 31.7) şiddete maruz kaldığını ortaya çıkmış.

Ayrıca; analiz raporuna göre her 10 engelli çocuk ve gençten birinin de cinsel istismara maruz kaldığı belirtilmiş. Ekonomik açıdan dezavantajlı çocukların maruz kaldıkları şiddete özellikle savunmasız oldukları da verilen bilgiler arasında.

Bu verileri görünce ister istemez ülkemizdeki durumu düşündüm. Engelli istismarı ve şiddetiyle ilgili bir çok habere rastlıyoruz. Üstelik bunlar haberlere yansıyanlar, bir de gizli kalanlar var. Durum maalesef sanılandan da vahim...

ALİYE YÜCEL 

2022 KIŞ PARALİMPİK OYUNLARI

2022 Kış Paralimpik Oyunları 4-13 Mart tarihlerinde gerçekleşti. Çin'in başkenti Pekin'in ev sahibi olduğu organizasyonun 80 bin kişi kapasiteli Ulusal Pekin Stadı'nda gerçekleşen törenle başladı. 

Bu yıl 13. kez gerçekleştirilecek oyunlara, 2022 Kış Olimpiyatları'nı da düzenleyen Çin, ilk kez ev sahipliği yapıyor. 

Paralimpik Oyunları'na 49 ülkeden 650'nin üzerinde sporcu katıldı. Bu yıl kış olimpiyatlarında Porto, İsrail ve Azerbaycan ilk kez yer aldı. Letonya, Estonya ve Lihtenştayn ise yıllar önce yarışmıştı ve bu yıl tekrar katıldılar. 

Paralimpik Kış Oyunları'nda biatlon, kayaklı koşu, buz hokeyi, snowboard ve tekerlekli sandalye körlingin de yer aldığı 6 spor dalında 78 müsabaka yapıldı.

Paralimpik Oyunları'da yarışan sporcuların ilginç hikayeleri var. Görme engelli Britanyalı Paralimpik kayakçı Millie Knight de bunlardan biri... 

3 yaşında bir gözünde, 6 yaşında ise diğer gözünde görme kaybı yaşayan 22 yaşındaki kayakçı, yüzde 5’lik görüş ile slalom parkurda başarıyla yarışıyor.

Millie Knight, antrenörü Brett Wild’in komutlarıyla kayıyor. Onu yönlendiren Wild’in sesi telsiz aracılığıyla kaskında bulunan bluetooth kulaklığa ulaşıyor. İşte bu yüzden Knight, “Kulaklarımla kayıyorum” diyor.

ALİYE YÜCEL 

TARİHE GEÇTİ

28. Screen Actors Guild (Ekran Oyuncuları Birliği) ödülleri sahiplerini buldu. En İyi Oyuncu Kadrosu Ödülü'nü alan ve Oscar'larda da En İyi Film kategorisinde aday olan CODA filminin oyuncusu Troy Kotsur, "En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu" ödülünü alarak bu dalda ödül kazanan ilk işitme engelli oyuncu oldu.

53 yaşındaki usta oyuncu ödül töreninde adı okunduğunda başını ellerinin arasına aldı. Sahnede karısına "Kırmızı halıda yürümeden önce uçuşumu kontrol etmemi hatırlattığın için teşekkür ediyorum..." dedi. Troy Kotsur, bireysel bir SAG Ödülü alan ilk işitme engelli aktör olarak tarihe geçti.

Kotsur, oyunculuğa yeni başlayan biri değil. 1980'lerin sonlarında Gallaudet Üniversitesi'nde sahne sanatları okudu. Ardından Ulusal Sağırlar Tiyatrosu gibi şirketlerle "A Streetcar Named Desire" gibi tiyatro yapımlarında turneye çıkmaya başladı. "Scrubs" ve "CSI: NY" gibi dizilerde konuk oyuncu olarak yer aldı. Ancak sinema kariyeri daha çok küçük, bağımsız filmlere odaklandı.

Troy Kotsur ile yapılan bir röportajda "İnsanlar televizyonda ve filmlerde, sağır karakterleri kurban ya da sempatik karakterler olarak görme eğilimindeler..." diyerek bu durumdan yakınıyor.

Rollere seçilmesinin kolay olmadığını ancak bu konuda ısrar ettiğini "Seçmeler sırasında genellikle rolü  alamazdım çünkü çoğu zaman “Konuşabilir misin?” diye sorarlardı. Ve tabii ki başka bir oyuncu benden daha iyi konuşabilirdi. Çünkü ben tamamen sağırım ve bu zor olabiliyor. Bu yüzden reddedilmeye gerçekten alıştım. Aslında bu benim için durumu kabul etmeyi ve devam etmeyi öğrenmem için iyi bir eğitimdi..." diyor. 

Artık engellilerin önemli rollere seçilebildiğini ve bunun geçici bir moda olduğunu da düşünmüyor. "Hollywood'u ilk kez gerçekten bu kadar motive olmuş görüyorum. "Sağırlık bu yıl neredeyse sıcak bir konu! Teklifler alıyorum. Bir veya iki projeyi düşünebilirim..." diye belirtiyor. Engelli oyuncuların çeşitli rollerde olması güzel gelişme...

ALİYE YÜCEL 

ALGILAR DEĞİŞİYOR

Dünyaca ünlü bir marka olan Victoria's Secret her yıl adından uzun süre bahsettiriyor. Victoria's Secret modeli olmak kolay değil. Güzellik algısı nedeniyle son dönemde tepki gören marka, tarihte ilk kez down sendromlu bir modelle çalıştı. 

New York Moda Haftası'nda podyuma çıkan ve dikkat çeken down sendromlu model Sofia Jirau, Victoria's Secret'in ürünleriyle poz verdi. Sofia, böylece Victoria's Secret kampanyasında yer alan ilk down sendromlu model olarak tarihe geçti.

25 yaşındaki Sofia Jirau, 2019 yılında Porto Riko'da modellik kariyerine başlıyor. Ünlü modelin 'I love it' sözünden yola çıkarak "Alavett" adlı çevrimiçi bir mağazası var.

Down sendromlu ilk Victoria's Secret modeli Instagram hesabından: "Hayal ettim, çalıştım ve bugün bir rüya gerçek oldu. Sonunda sana büyük sırrımı söyleyebilir miyim? Down sendromlu ilk Victoria's Secret modeliyim!" diye paylaşım yapıyor ve firmaya teşekkür ediyor.

Son dönemde güzellik kalıplarının dışına çıkan marka, daha önce de vitiligo, nedeniyle derisi lekeli ve siyah - beyaz karışık bir tene sahip olan Winnie Harlow (Blogumda Bakınız: Güzellik Algısını Değiştiren Model) ile çalışmıştı. 

Kusur ya da eksiklik gibi görünen durumlar bazen avantaj olabiliyor. Winnie Harlow ve Sofia Jirau gibi modellerin dünya moda endüstrisinde adlarından söz ettirmeleri engelli farkındalığı açısından çok değerli. Onlar böylece kuralları yıkıp, algıları değiştiriyorlar.

ALİYE YÜCEL