> Engeloji : Sesli Betimleme

Translate

Sesli Betimleme etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Sesli Betimleme etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

11 Nisan 2022 Pazartesi

FESTİVALDE SESLİ BETİMLEME FİLMLERİ



41. İstanbul Film Festivali, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından 8 - 19 Nisan tarihleri arasında gerçekleştiriliyor. Festival bu yıl yine görme engellilere kapılarını açıyor. 

Turkcell’in "Hayal Ortağım" uygulamasından daha önce bahsetmiştim. Görme engellilere özel Hayal Ortağım sesli betimleme teknolojisi ile, 27 film görme engelli festival takipçileriyle buluşuyor.

Bu filmlerden 9 tanesi ulusal yarışmalarda yer alan filmlerden oluşuyor. Görme engelliler, festivalde beyazperdeye taşınan önemli yapıtları, sesli betimleme teknolojisi sayesinde sinema salonlarında hiçbir ayrıntıyı kaçırmadan rahatlıkla takip edilebilecekler.

İstanbul Film Festivali’nde sesli betimleme teknolojisiyle yer alacak filmlerin isimleri:

Ulusal Yarışma Filmleri: 
Birlikte Öleceğiz, Dört Duvar, Ela ile Hilmi ve Ali, Kerr, Klondike, Mukavemet, Turna Misali, Yaban, Zuhal.

Diğer Filmler: 
After Yang ( Yang'dan Sonra), Arthur Rambo, Both Sides of the Blade (Bıçağın İki Yüzü), Clara Sola, C’mon C’mon (Yaşamaya Bak), Earwig, Hatching (Kuluçka), Hit the Road (Yola Devam), Huda's Salon (Huda'nın Sırrı), La Croisade (Kurtarıcı), Nitram, Olga, Peter Von Kant, Sundown (Günbatımı), The Innocents (Masumlar), The Middle Man (Aracı), The Story of My Wife (Bir Evlilik Hikâyesi), Vortex.

Dünyada ilk defa bir mobil uygulama üzerinden sunulan sesli betimleme teknolojisi Hayal Ortağım ile şimdiye kadar 330’dan fazla filmin sesli betimlemesi görme engelli bireylere ulaştırıldı. Uygulama ile; çevre, mekân, kişi ya da objeye dair özellikler, diyalogsuz sahneler seslendiriliyor. Ayrıca, altyazılı filmlerde altyazı seslendirmesini de gerçekleştiren teknoloji ile görme engelliler, sinemada film keyfi yaşıyor. 

Sesli betimleme hizmetinden yararlanmak için görme engellilerin, sinema salonuna girmeden önce izlemek istedikleri filmin betimlemesini uygulama üzerinden cihazlarına indirmeleri, filmin oynadığı sinema salonuna gidip filmin herhangi bir anında uygulama üzerinden sesli betimlemeyi başlatmaları ve kulaklıklarını takmaları yeterli oluyor. Gidenlere iyi seyirler...

ALİYE YÜCEL

13 Ekim 2019 Pazar

ENGELLİ DOSTU PROGRAMLAR



Radyo, Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından yapılan düzenlemeyle medya hizmet sağlayıcılarına 6 ay içinde engelli dostu programların yayın sürelerinin aylık yayın sürelerinin en az yüzde 10'una ulaştırma şartı getirildi. RTÜK'ün hazırladığı "Sağırların, İşitme ve Görme Engellilerin Yayın Hizmetlerine Erişiminin İyileştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" Resmi Gazete'de geçtiğimiz hafta yayımlandı.

Yönetmelikte, engelli dostu programların yayın sürelerinin aylık yayın sürelerinin en az yüzde 10'una ulaştırma şartının dışında başka şartlarda bulunuyor. Medya hizmet sağlayıcıları haftada en az iki akşam kuşağı programını ve ana haber bültenlerinden birini işaret diliyle yayınlayacak. Ayrıca hava ve yol durumu, güncel piyasa, döviz ve skor durum ekranları da seslendirilecek.

Ana haber bültenleri hariç haftada en az iki akşam kuşağı programının engelli dostu program olarak yayınlanması zorunlu oldu. "Nereden bileceğiz?" derseniz. Engelli dostu programların yayınlanacakları gün ve saati ile alt yazı, işaret dili, sesli betimleme türlerinden hangisiyle yayınlanacağı yayın tarihinden en az bir gün önce kamuoyuna duyurulacak. Program tanıtımlarında da  çeviri türü bilgisi mutlaka bulunacak.


Medya hizmet sağlayıcıları, İfade ve haber alma özgürlüğünün sağlanması amacıyla ana haber bültenlerinden birini işaret dili ile yayınlayacaklar. Üstelik işaret dilinin yanı sıra ayrıntılı alt yazı ve sesli betimleme kullanılsa bile bu bültenler engelli dostu yayın oranlarının hesaplanmasında dikkate alınmayacak. Kamu spotlarında ayrıntılı alt yazı, işaret dili, sesli betimleme çeviri türlerinden en az biri bulunacak. Koruyucu sembol sisteminde kullanılan semboller de seslendirilecek.

Ayrıntılı alt yazı, işaret dili, sesli betimleme çeviri türlerinin üçünün birlikte ya da biri sesli betimleme olmak üzere iki çeviri türünün birlikte aynı engelli dostu programda kullanılırsa her bir çeviri türünün süresi ayrı ayrı değerlendirilecek. Yayın sürelerinin hesaplanmasında saat 02.00 ile 06.00 arasında yayınlanan engelli dostu programlar ise dikkate alınmayacak. TRT de üst kurula bildirdiği en az üç kanalında bu yönetmeliğe uygun yayın yapacak.
  
Engellilerin, hizmet almakta zorlandığı alanlardan biri medya hizmetleridir.  RTÜK tarafından "Sağırların, İşitme ve Görme Engellilerin Görsel, İşitsel Medya Hizmetlerine Erişiminin İyileştirilmesi Çalıştayı", 26 Aralık 2018 - 7 Ocak 2019 tarihleri arasında düzenlenmişti. Üç ayrı çalışma grubu tarafından yürütülen çalıştayın sonucunda engellilerin medya hizmetlerine erişimini iyileştireceği düşünülen ilkeler, uygulamalar ve talepler "Çalıştay Sonuç Bildirisi" olarak paylaşılmıştı. Çalıştayda görüşülen, konuşulan, ele alınan konuların ve eksik olan hizmetlerin hayata geçirilmesinin ilk adımı atıldı.  Bu yönetmelikle engelliler televizyon yayınlarına daha kolay erişebilecekler.


ALİYE YÜCEL  


28 Mayıs 2017 Pazar

ENGELSİZ FİLMLER FESTİVALİ


2013 yılında ilk kez Ankara Engelsiz Filmler Festivali, 5. yıldan itibaren Engelsiz Filmler Festivali adıyla Türkiye'yi dolaştı. 5-7 Mayıs tarihleri arasında Eskişehir, 12-14 Mayıs tarihleri arasında İstanbul ve 18-23 Mayıs tarihleri arasında Ankara'da gerçekleşti. Tüm festival etkinlikleri erişilebilir mekanlarda gerçekleştirilen festivalde tüm filmler; görmeyenler için sesli betimleme, duymayanlar için işaret dili ve ayrıntılı altyazı ile gösterildi.
  
Engelsiz Filmler Festivali'nde "Engelsiz Yarışma",  "Engel Tanımayan Filmler", "Dünyadan",  "Türkiye Sineması", "Sinema Tarihinden", "Uzun Lafın Kısası", "Çocuklar İçin" ve "Otizm Dostu Gösterim" başlıklarıyla 34 film gösterildi.
Engelsiz Yarışma'da beş film yarıştı. Mehmet Can Mertoğlu'nun "Albüm", Kıvanç Sezer'in "Babamın Kanatları", Reha Erdem'in "Koca Dünya", Rıza Sönmez'in "Orhan Pamuk'a Söylemeyin Kars'ta Çektiğim Filmde Kar Romanı da Var" ve Seren Yüce'nin "Rüzgarda Salınan Nilüfer" filmleri yer aldı.

Engelsiz Yarışma jüri üyeleri; yönetmen ve senarist İlksen Başarır, sinema yazarı Mehmet Açar, yazar ve oyuncu Nazan Kesal'dı.  Jüri üyeleri; En İyi Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Senaryo Ödülünü belirlediler. Seyirciler, yarışmada yer alan filmleri Braille Alfabesi ile basılan pusulalar ile oylayarak Seyirci Özel Ödülünü seçtiler.


Yarışmada En İyi Film ödülü Reha Erdem'in "Koca Dünya" filmi, En İyi Yönetmen Reha Erdem oldu.  En İyi Senaryo "Albüm" filmiyle Mehmet Can Mertoğlu'nun oldu. Seyirci Özel Ödülü Rıza Sönmez'in "Orhan Pamuk'a Söylemeyin Kars'ta Çektiğim Filmde Kar Romanı da Var" filminin oldu.

Filmlerini ilk kez sesli betimleme ve işaret dili çevirisiyle seyreden yönetmen, oyuncu ve film ekipleri; görme ve işitme engelli seyircilerin yaşadıkları sinema denetimlerini de tatmış oldular.

Engelsiz Filmler Festivali'nde bu yıl etkinliklere yenileri eklendi. Seyirciler, iki farklı proje ile sanal gerçeklikle tanıştılar. Körlük Üzerine Notlar: Karanlığa Doğru, adlı projede 1983 yılından itibaren görme yeteneğini yavaş yavaş kaybeden yazar John Hull'un tuttuğu sesli günlükleri görsel ve işitsel olarak deneyim sahibi oldular. Tekerlekli Sandalye Simülatörü ile ise; kullanıcıların hayatını tekerlekli sandalye sürdüren kişilerin şehirde karşılaştığı engelleri deneme imkanı buldular.  

ALİYE YÜCEL

3 Kasım 2013 Pazar

"BENİM DÜNYAM" AMA BEN İZLEYEMİYORUM!


Uğur Yücel’in yönettiği; başrollerini Uğur Yücel, Beren Saat ve Ayça Bingöl'ün paylaştığı Benim Dünyam filmi gösterime girdi. Girdi girmesine de filmle ilgili olumlu ve olumsuz pek çok eleştiri de başladı. Filmin bir uyarlama olması, başrol oyuncularının başarısı gibi... Ama bence en önemli eleştiri; işitme engelliler için altyazı ve görme engelliler için sesli betimleme uygulamasının olmamasıydı.

Benim Dünyam, Hint yapımı Black filminin uyarlaması... Black, Helen Keller’ın hayat hikayesini anlatan 2005 yapımı bir Bollywood filmi... Dünyaca ünlü Amerikalı pedagog Helen Keller hem görme, hem işitme ve hem de konuşma engelliydi. Örnek hayatı, mücadelesi ve başardıkları onu efsaneleştirdi. Benim Dünyam filminde Beren Saat, filmde görme ve işitme engelli Helen Keller'ı canlandırıyor...

İki yaşında bir hastalık sonucu görme, işitme ve engelli olan Ela (Beren Saat) insanlarla iletişim kurmak istiyor, kuramıyor. Bu onu sinirli ve saldırgan yapıyor. Bu yüzden ailesi kızlarını eğitmesi için bir öğretmen buluyor. Mahir Hoca (Uğur Yücel) Ela'nın  kontrolsüz davranışlarının insanlarla iletişim kurmasıyla düzeleceğine inanıyor ve hemen bu yönde çalışmaya başlıyor. Ela; okumayı, yazmayı, iletişim kurmayı, kısaca hayatı Mahir Hoca sayesinde öğreniyor…


Benim Dünyam, konusu itibariyle herkesin ilgisini çekecek olsa da engellilere, özellikle de görme ve işitme engellilere hitap edecek bir film... Ancak işitme engelliler için altyazı, görme engelliler için sesli betimleme uygulaması yok. Yapımcı firma sesli betimleme ve alt yazı olmamasının sebebini maliyet getirmesi ve zaman yetersizliği olarak ileri sürmüş... Bu kadar saçma iki bahane olabilir mi? Film engelli dünyasını anlatıyordu. Bu nedenle filme başlarken bunlar düşünülmeliydi. Üstelik alt yazı ve sesli betimleme uygulamaları, çok fazla maliyet yüklemez...

Engelli olmayanlara engellilerin dünyasını anlatması ve onların neler yapacağını göstermesi açısından çok başarılı bir film... Ama keşke görme ve işitme engellilere de ulaşabilseydi. Engellileri yüreklendirecek, umut kaynağı olacak ve özgüven sağlayacak bir filmi, bir takım bahanelerle onlardan uzak tutmak ne büyük bir yanlış... Nasıl bir duyarsızlık... Benim Dünyam ama ben izleyemiyorum!

Görme ve işitme engelliler, Benim Dünyam filmini daha sonra yapılacak betimleme ve altyazıyla izleyecekler. Ancak vizyona girdiğinde bir sinema salonuna gidip, koltuğa oturup izlemeliydiler. Bu imkansız bir şey değildi... Her film için sesli betimleme ve altyazı gerekli iken, görme ve işitme engelli birinin hayatını anlatan bir film bir yapar da engellileri nasıl düşünmezsiniz? Bir film yaparsınız da hedef kitlesine ulaşmasını nasıl istemezsiniz? İşte bunu anlamak çok zor...

ALİYE YÜCEL

İlgili Yazılar:

http://aliyeyucel.blogspot.com/2012/04/helen-kellerin-sessiz-ve-karanlik.html

http://aliyeyucel.blogspot.com/2013/06/black-mi-siyah-mi.html

11 Kasım 2012 Pazar

FİLM DİNLEMEK!


“Film Dinlemek” başlığını görünce bunu yanlış yazılmış bir başlık olarak düşünmeyin. Evet, film dinleniyor! Görme engelliler film dinliyor ve bir filmi böyle seyretmiş oluyor. Sinema görsel bir sanat ama görmeyenler de “sesli betimleme” ile film izleyebiliyor. Görme engelliler sesli betimleme olmadan da film izliyorlardı. Ama bazı görsel boşluklar ve ayrıntılar anlaşılamıyordu. Sesli betimleme filmi doğru anlamayı sağlıyor.
Sesli betimleme (Audio Description), filmlerdeki diyalog ve ses olmayan görsel bölümlerin sesli olarak anlatılması anlamına geliyor. Görme engelliler konuşma olmayan bölümlerde olan gelişmeleri takip edemeyeceği için gören birinin anlatmasına ihtiyaç duyarlar… Yoksa bir kopukluk olur. Bu durumda görmeyen kişiye; o sahneyi, mekanı, kişilerin yaptığı hareketleri ve sessiz gelişen çeşitli olayları dış ses anlatır. Bu uygulama sayesinde görme engelliler de bir başkasına ihtiyaç duymadan filmi anlayabilirler.
Her filmde bir hikaye, diyaloglar, efektler ve müzikler vardır. Filmde bir sahne düşünelim, müzik var ama konuşma yok. Görmeden o sahnede neler olabileceğini tahmin etmek çok güçtür. O anda biri gelir, biri gider veya o sahnede çeşitli hareketler olabilir. Görmüyorsak ve biri bize bunu anlatırsa sorun kalmaz. Tamamen görsel olarak anlatılan bir sahneyi görme engelli anlayamaz. Örneğin; “Kadın kapıyı açtı. Yerde bir zarf duruyordu. Zarfı aldı ve açtı…” gibi…
Önceden filmlerin çoğu diyalog ağırlıklı olduğu için görmeyenler tarafından da daha kolay anlaşılabiliyordu galiba. Günümüz filmleri teknolojideki gelişmeler ve sinemadaki değişmelerle daha görsel bir durumda… Bu görme engellilerin filmleri anlamasını daha zorlaştırıyor. İşte sesli betimleme bu noktada devreye giriyor. Görme engellilerde böylece daha kolay anlıyor.
 
Sesli betimlemenin temeli, görme engelli yakınlarının çevrelerinde bulunanları onlara anlatmasıyla ortaya çıkmıştır diyebiliriz. 1970 yılında Amerikalı bilim insanı Prof. Gregory Frazier şahit olduğu bir betimlemeden çok etkilenmiş böylece görsel medyanın görme engellilere aktarımıyla ilgili ilk çalışmayı yapmıştır. 1980’lerde yine Amerikalı bir bilim insanı olan August Coppola ile birlikte çeşitli uygulama alanları araştırmış ve sesli betimlemeyi ilk kez 1989 Cannes Film Festivali’nde tanıtmıştır.
Günümüzde Amerika’da ve Avrupa ülkelerinde televizyon kanallarında sesli betimlemeli filmler yayınlanmaktadır. Birçok sinema salonu da gösterimdeki filmleri ses ve kulaklık düzenekleri sayesinde görme engelli seyircilerine ulaştırmaktadır.
Ülkemizdeki sesli betimleme çalışmaları 2006 yılında Sesli Betimleme Grubu tarafından başlamıştır. Sesli Betimleme Grubu, Boğaziçi Üniversitesi Mithat Alam Film Merkezi ile Boğaziçi Engelliler Komisyonu ve Engelsiz Erişim Grubu’nun ortak girişimiyle gönüllü öğrencilerin katılımıyla meydana gelmiştir.  Bu grup ilk olarak Umut Aral’ın Çarpışma isimli ödüllü kısa metrajlı filmini betimlemiştir. Sesli Betimleme Grubu, bu filmin ardından çeşitli filmlerin sesli betimlemesini yapmaya başlamıştır. Sesli Betimleme Grubu, 2010 yılında dernekleşti ve Sesli Betimleme Derneği adı altında çalışmalarını sürdürüyor.
Yapılan bu çalışmalardan sonra artık satılan bazı DVD’lerde dil tercihleri gibi sesli betimleme seçeneği de bulunuyor. Dileğimiz bu sayının artması… Ayrıca, sinema salonlarına da gereken ses ve kulaklık düzeneklerinin yapılması… Böylece, Türkiye’deki görme engelli seyirciler de sinema sanatını takip edip, ondan keyif alabilsinler…
 
ALİYE YÜCEL