KARDEŞİM OZİ BİZDEN BİRİ

Zaman zaman blogumun "İstatistikler" bölümüne bakıyorum. "Trafik Kaynakları" bölümünde "Ekşi Sözlük" üzerinden bloguma girildiğini gördüm. Kardeşim Ozi ile ilgili bölümde Ekşi Sözlük Yazarı "Lovefly" tarafından; "İnsanın içinde ifşa etme isteği yaratan anne tarafından şikayet edilen karakter..." diye başlayan  bölümde Habertürk'ün bu konu ile haberinin linki ve şikayet eden kadının yaptığı yanlışı anlatan bir kaç cümle yazılmıştı. Sonra, bir de şu siteye göz atın diyerek blogumun ve "Barbie ve Tekerlekli Sandalyedeki Arkadaşı" postumun linki verilmişti.

Spoiler olarak da; bu tür çizgi film ve oyuncakların faydalı olduğuna işaret eden yazımın bir bölümü "İşte Becky, çocuğu engelliliğin bir çeşidi olan ortopedik engellilikle tanıştırıyor. Bu hoş bir durum değil mi? Böyle bir bebekle oynayan çocuk tekerlekli sandalyede birini görse yadırgar mı? Engellilik kavramını ve engelli gerçeğini öğrenmez mi? Ayrıca, tekerlekli sandalyedeki çocuklar için de tıpkı onlar gibi bir bebek olması çok uygun bir durum değil mi?" bölümü yazılmıştı.

Ekşi Sözlük'te bu yazılanları görünce Kardeşim Ozi'yi çok merak ettim. Bir bölümümü izledim. Kardeşim Ozi, TRT Çocuk'ta yayınlanan bir çizgi film... Çizgi filmin kahramanı Ozi (Ozan) down sendromlu küçük bir çocuk. Annesi, babası, ablası ve dedesi ile yaşıyor. Ailesi onu ablasından farklı görmüyor. Konuşmalarında yarım cümleler kuruyor. Görünüşü farklı... Ozi maceraları ile down sendromuna dikkat çekiyor, down sendromu için bir farkındalık ortaya koyuyor. Daha önce de Minika Çocuk televizyonunda Punky isimli bir çizgi film yayınlanıyordu. Punky de down sendromlu bir kız çocuğuydu.

Down sendromuna dikkat çeken Kardeşim Ozi'yi, bir anne şikayet etmiş... Anne: "TRT Çocuk'taki Ozi karakteri Zombi gibi. 30 yaşında kadınım ben bile korkuyorum. Allah aşkına şu karakterleri daha sevimli çizin. Sizin hiç mi çocuğunuz, yeğeniniz, komşu çocuğunuz yok, hangisi Ozan'a benziyor? Böyle bir surat, böyle bir vücut olur mu? Kafa vücuda yapışmış boyun yok, konuşma bozukluğu da var. Sizin yüzünüzden kızımda konuşma bozukluğu olacak" diyerek sosyal medya üzerinden yayının durdurulması için şikayetçi olmuş.

Kardeşim Ozi'yi şikayet eden bu anneye ne demeli bilemedim. "Bu tahammülsüzlük niye?" diye sormak isterdim. Bunun niye yapıldığını bile anlamamış. Çocuklardan önce ebeveynler eğitilmeli galiba... Eminim ki çocuğu Ozi'den olumsuz etkilenmez. Çocuk, Ozi'nin farklı olduğunu görüp sorabilir. Ona uygun bir dille down sendromunun ne olduğu anlatılır ve böylece engelli farkındalığı öğrenebilir. Bu nedenle böyle bir karakterin olması çocuklar için oldukça faydalı. Bu anneye; hem uzmanlardan hem de sosyal medyadan "bilinçsizlik ve cehalet" diye büyük tepki gelmiş...

Unutmayalım; down sendromu genetik bir farklılık... Normal bir insanda 46 kromozom bulunurken onlarda 47 kromozom bulunuyor. Down sendromlu çocukların karakteristik özellikleri vardır. Diğer çocuklara göre yavaş öğrenirler. Problem çözmede ve karar vermede zorlanabilirler. Özel eğitim ve fizik tedavi görmeleri gerekebilir. Ancak günlük yaşantılarını sürdürmek için gereken pek çok şeyi öğrenebilirler. Pek çok işi başarabilirler. Down sendromlu çocukların çeşitli yetenekleri vardır. Normal çocuklarla iletişim kurup, onlarla oynayabilirler. Ozi gibi karakterler down sendromunu ve engelli farkındalığını çocuklara öğretiyor. Bu nedenle bu tür çizgi filmleri şikayet etmek yerine, artmasını istemeliyiz.

ALİYE YÜCEL

ALO 183

Alo 183, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde hizmet veren bir sosyal destek hattıdır. Alo 183 Çağrı Merkezi'nde; aile, kadın, çocuk, engelli, yaşlı, şehit yakınları ve gazilere yönelik bakanlığın verdiği hizmetler hakkında bilgilendirme ve yönlendirme yapılır. İleri teknoloji ile donatılan çağrı merkezi, hizmetlere erişimde de önemli kolaylıklar sağlıyor. Türkiye'nin her yerinden ücretsiz olarak aranılabiliyor. Hat aracılığıyla vatandaşlarda gelen çağrılar 7 gün 24 hizmet veriliyor.

Aile, kadın, çocuk, engelli, yaşlı, şehit yakınları ve gazilerin yanı sıra  ayrıca; ihmal, istismar ve şiddet vakaları veya töre ve namus cinayetlerinin önlenmesi için tedbir mahiyetindeki ihbarlarda alınmakta olup, durumun aciliyetini göz önünde tutularak, vakanın bulunduğu ilin acil müdahale ekip sorumlusuna ve veya kolluk kuvvetlerine bildirilerek müdahale edilmesi sağlanıyor.

Psikolojik, hukuki ve ekonomik alanlarda danışmanlık hizmetleri sunuyor. Faydalanılacak hizmet kuruluşları hakkında bilgi veriliyor. Merkeze gelen çağrılar; vatandaş temsilcisi, mevzuat uzmanı, mesleki uzman, saha koordinasyon uzmanı tarafından cevaplanıyor. Alo 183 ayrıca; işitme engelliler için işaret dili bilen görevliler, işitme engellilere görüntülü görüşme hizmeti veriyor. İşitme engelliler dışında konuşma engelliler de Alo 183'e ücretsiz mesaj gönderebiliyor. Talepler, ilgili personel tarafından değerlendiriliyor. Yine telefon veya kısa mesaj uygulaması ile vatandaşlara cevap veriliyor.

Engellilerin yasal hakları, eğitim, rehabilitasyon hizmetleri, engellilere yönelik istihdam çalışmaları, ulaşılabilirlik, engellilere verilen yardım ve bağlanan aylıklar, sağlık hizmetleri, engellilerin koruma altına alınması, Bakım Rehabilitasyon veya Engelli Yaşam Merkezleri'ne yerleştirilmesine ilişkin iş ve işlemlere ilişkin istek, tavsiye ve şikayetler değerlendirilerek gerekli bilgilendirme yapılmakta, vatandaşların hizmet alabilecekleri ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına yönlendirilmesi sağlanıyor.

Alo 183 sosyal destek hattı 5 kategoride hizmet veriyor. Çocuk, Kadına Şiddete Hayır, Engelliler, Yaşlılar, Şehit Yakınları ve Gaziler. Geçtiğimiz yıl en çok engelli hizmetleri için aranmış, en çok engelli hizmetleri konusunda başvuru almış... Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Alo 183 Sosyal Destek Hattı'na geçen yıl 329 bin 698 çağrı ile ilgili işlem yapılmış, sorun teşkil eden konular çözüme kavuşturulmuş. Destek hattına en fazla engelli hizmetleriyle ilgili başvuru gelmiş...

Engelli hizmetlerindeki 90 bin 286 müracaat, ağırlıklı olarak evde bakım, engelli bakım ve rehabilitasyon merkezleri, engelli hakları, engelli istihdamı, indirimler, engelli kimlik kartlarında olmuş... Destek hattına en fazla engelli hizmetleriyle ilgili başvuru gelmiş olması, en çok engellilerin araması ilginç geldi. Acaba bunun nedeni nedir? Engelli sayısının çokluğu mu? Engellilerin sorunlarının çokluğu mu? Yoksa engellilerin sorunlarını çözmek için her çabayı göstermesi mi? Merak etmemek elde değil.

ALİYE YÜCEL

BU TUVAL SENİN

Bağcılar Belediyesi ve Türkiye Beyazay Derneği iş birliği ile engelliler için resim yarışması düzenleniyor. "Bu Tuval Senin" isimli yarışmaya % 40 ve üzerinde engeli olan herkes katılabiliyor. Yarışma; yurdumuzda yaşayan, yaş ve engel gurubu ayrımı olmadan bütün engellilere açık olacak. Mülteci ve yabancı uyruklu engelliler de katılabilecek. Yarışmanın sponsorları: İSKİ, PTT ve Altınbaş Üniversitesi.

Yarışmacılar; eserini Bağcılar Engelliler Sarayı'na elden ya da posta ile teslim edecekler. Eserlerin tesliminde yarışmacıların; ad ve soyadlarını, engelli raporlarının fotokopilerini, kısa öz geçmişlerini, iletişim bilgilerini ve eserin adını bildirmeleri gerekiyor. Engelli raporu dışında engelli kimlik kartı gibi belgeler de kabul edilmeyecek. Ayrıca eserlerin uzun kenarlarının 100 cm'den uzun olmaması da gerekiyor.

Sloganı "Renklerin dünyasına sen de katıl" olan resim yarışması için belli bir konu belirlenmemiş. Konusu serbest. Yarışmacılar,  istedikleri resmi yaparken istedikleri malzeme ve tekniği kullanabilecekler. Her yarışmacı sadece bir eserle başvuracak. Bu resimlerin daha önce hiçbir şekilde yayınlanmamış ve hiçbir yarışmada eser sahibi bilinecek şekilde, ödül ile değerlendirilmemiş olması gerekiyor.

"Bu Tuval Senin" yarışmasının jüri üyeleri arasında dünyaca ünlü Ressam Ahmet Güneştekin de var. Eserleri küresel galerilerde çok beğenilen ve dünyaca ünlü sanatçımız, geleceğin ressamlarına önemli tavsiyelerde bulunacak. Diğer jüri üyeleri de tanınmış isimlerden oluşuyor. Demet Sabancı Çetindoğan, Ertuğrul Özkök, Fatih Altaylı ve Fatoş Sarıgül Altınbaş yarışmada jüri olacaklar.

  

Yarışmanın diğer yarışmalardan ayıracak en büyük özelliği Ressam Ahmet Güneştekin'in talebi doğrultusunda derecelendirmenin ilk üç ile sınırlı olmaması... Güneştekin, "İlk üç gibi bir derecelendirme olmamalı, yetenekli bulduğumuz tüm eser sahipleri ödüllendirilmeli. Mesele yeteneklilere ulaşmaksa eğer; katılımcılar, imkanı neyse onunla katılmalı..." diyerek jüriye katılmış. Yani yeteneği olan her eserin sahibi ödül alacak.

Eserlerin son teslim tarihi 30 Mart tarihi. Yetenekli görülen bütün eserler sergilenecek. Eserin sahipleri İstanbul'a davet edilecek ve ödüllendirilecek. Dereceye giren resimlerin her türlü yasal kullanım hakları ve telif hükümleri Türkiye Beyazay Derneği İstanbul Şubesine ait olacak. Ödül töreni 28 Nisan 2018 tarihinde Bağcılar Belediyesi Engelliler Sarayı'nda yapılacak. Bu Tuval Senin, yetenekli engellileri ortaya çıkaracak. 

ALİYE YÜCEL

GÖRÜNTÜLÜ SÖZLÜK: İŞARETÇE

İşaretçe, "görüntülü" bir Türk İşaret Dili sözlüğü. Site işitme engelli olmadığı halde işaret dilini kullanan ve seven Uludağ çifti tarafından hazırlanmış. Başak ile Serdar Uludağ, işaret dilini öğrenirken çeşitli zorluk çekmişler ve yaşadıkları bu zorluklar nedeniyle İşaretçe ortaya çıkmış... www.isaretce.com'a girince; Başak Uludağ'ı el, kol ve ağız hareketleriyle kelimeleri işaret diliyle anlatırken görüyoruz. Videolar, montaj ve kod yazılımı gibi çeşitli teknik işleriyle de eşi Serdar Uludağ ilgileniyor.

Boğaziçi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunu Başak Uludağ, özel bir firmada pazarlama müdürü olarak çalışıyor. Dokuz Eylül Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği mezunu Serdar Uludağ ise özel bir firmanın yazılım departmanı danışmanı... Onlar, birbirleriyle zaman zaman işaret diliyle konuşuyorlar. Başak Uludağ'ın ailesinde işitme engelli biri yokmuş, ancak çocukken Göztepe'de evinin olduğu yerde bulunan işitme engelliler ilkokulunun bahçesinde oynanan sessiz oyunlar onun işaret diline ilgi duymasına sebep olmuş...

Uludağ çifti, sitelerinde; işaret dili öğrenmek de aynı dil öğrenmek gibi çok emek ve tekrar gerektiğini, kaynak bulmanın zor olduğunu belirtiyorlar. İşaret dili kurslarını ve işaret dili için hazırlanmış sözlükleri eleştiriyor. Onları yetersiz buluyorlar. Mevcut sözlüklerin ortak sorunlarını görüp onlara çözüm getirmek istiyorlar. Bu nedenle işaret dilini öğrenmek isteyenler için görüntüye dayalı bir site kurduklarını anlatıyorlar.

Onlar: "Bizim, işaret dilini öğrenirken yaşadığımız en büyük zorluk, tekrar etmek ya da hatırlamak istediğimiz işretleri kolayca anlayabileceğimiz bir kaynak bulmak oldu. Mevcut sözlükler ya görüntülü değildi ve bu nedenle işareti doğru anlamak kolay olmuyordu ya da benzer görüntülü sözlüklerin içerikleri tam değildi ve aradığımız kelimeler bulunamıyordu. Bu yüzden işaret dilini, "keşke tam istediğimiz gibi görüntülü, içeriği güncel, arama motoru esnek bir sözlük olsa" diye yakınarak öğrendik. Bir gün "bunu neden biz yapmıyoruz ki" dedik! İşte, İşaretçe böylelikle doğmuş oldu" diyorlar.

İşaretçe çok güzel hazırlanmış. Milli Eğitim Bakanlığı ve Türk Dil Kurumu'nun en güncel Türk İşaret Dili sözlüklerini kaynak olarak kullanmışlar. İki kaynaktaki tüm kelimeler alınmış... En çok kelime onların sözlüğünde... Sitede 3500 kelime bulunuyor. Bu kelimeler arasında bir tek argo kelime yok. Merak edip aramak için argo bir kelimeyi yazdım, karşıma "Lütfen ağzımızı bozmayalım" uyarısı geldi! İşaretçe'de işareti aynı olan kelimeler "eş işaretliler" etiketiyle yer alıyor. Ayrıca diğer sözlüklerde bulunmayan "kategoriler" bölümü de bulunuyor.

Bu site, hem işitme engelliler için hem de işaret dili öğrenmek isteyenler için çok önemli bir kaynak. Onlar, her geçen gün daha iyi olmak ve büyümek için çabalıyorlar. Sözlük çok ilgi de görüyor. Uludağ çifti İşaretçe'yi hiç bir beklentileri olmadan, zaman ve imkanlarını kullanarak hazırlamışlar. Bundan herhangi bir kar amaçları da yok. Uygulama tamamen ücretsiz ve sitede hiç reklam da bulunmuyor. Bunu bir sosyal sorumluluk projesi olarak görüyorlar. Onları tebrik ediyor, herkes adına çok teşekkür ediyorum.

ALİYE YÜCEL