Radyo,
Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından yapılan düzenlemeyle medya hizmet
sağlayıcılarına 6 ay içinde engelli dostu programların yayın sürelerinin aylık
yayın sürelerinin en az yüzde 10'una ulaştırma şartı getirildi. RTÜK'ün
hazırladığı "Sağırların, İşitme ve Görme Engellilerin Yayın Hizmetlerine
Erişiminin İyileştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik"
Resmi Gazete'de geçtiğimiz hafta yayımlandı.
Yönetmelikte,
engelli dostu programların yayın sürelerinin aylık yayın sürelerinin en az
yüzde 10'una ulaştırma şartının dışında başka şartlarda bulunuyor. Medya hizmet
sağlayıcıları haftada en az iki akşam kuşağı programını ve ana haber
bültenlerinden birini işaret diliyle yayınlayacak. Ayrıca hava ve yol durumu,
güncel piyasa, döviz ve skor durum ekranları da seslendirilecek.
Ana
haber bültenleri hariç haftada en az iki akşam kuşağı programının engelli dostu
program olarak yayınlanması zorunlu oldu. "Nereden bileceğiz?"
derseniz. Engelli dostu programların yayınlanacakları gün ve saati ile alt yazı, işaret dili, sesli betimleme türlerinden hangisiyle yayınlanacağı yayın
tarihinden en az bir gün önce kamuoyuna duyurulacak. Program tanıtımlarında
da çeviri türü bilgisi mutlaka
bulunacak.
Medya
hizmet sağlayıcıları, İfade ve haber alma özgürlüğünün sağlanması amacıyla ana
haber bültenlerinden birini işaret dili ile yayınlayacaklar. Üstelik işaret
dilinin yanı sıra ayrıntılı alt yazı ve sesli betimleme kullanılsa bile bu
bültenler engelli dostu yayın oranlarının hesaplanmasında dikkate alınmayacak.
Kamu spotlarında ayrıntılı alt yazı, işaret dili, sesli betimleme çeviri
türlerinden en az biri bulunacak. Koruyucu sembol sisteminde kullanılan
semboller de seslendirilecek.
Ayrıntılı
alt yazı, işaret dili, sesli betimleme çeviri türlerinin üçünün birlikte ya da
biri sesli betimleme olmak üzere iki çeviri türünün birlikte aynı engelli dostu
programda kullanılırsa her bir çeviri türünün süresi ayrı ayrı değerlendirilecek.
Yayın sürelerinin hesaplanmasında saat 02.00 ile 06.00 arasında yayınlanan
engelli dostu programlar ise dikkate alınmayacak. TRT de üst kurula bildirdiği
en az üç kanalında bu yönetmeliğe uygun yayın yapacak.
Engellilerin,
hizmet almakta zorlandığı alanlardan biri medya hizmetleridir. RTÜK tarafından "Sağırların, İşitme ve
Görme Engellilerin Görsel, İşitsel Medya Hizmetlerine Erişiminin
İyileştirilmesi Çalıştayı", 26 Aralık 2018 - 7 Ocak 2019 tarihleri
arasında düzenlenmişti. Üç ayrı çalışma grubu tarafından yürütülen çalıştayın
sonucunda engellilerin medya hizmetlerine erişimini iyileştireceği düşünülen
ilkeler, uygulamalar ve talepler "Çalıştay Sonuç Bildirisi" olarak
paylaşılmıştı. Çalıştayda görüşülen, konuşulan, ele alınan konuların ve eksik
olan hizmetlerin hayata geçirilmesinin ilk adımı atıldı. Bu yönetmelikle engelliler televizyon
yayınlarına daha kolay erişebilecekler.
ALİYE
YÜCEL
