Ayşe Arman'ın "Bu nasıl vicdansızlık! Okullar 7 yaşındaki
Serebral Palsili Can'ı almıyor" başlıklı yazısını görüp okuduğumda "Çok
şükür ki bu yazı sayesinde pek çok kişi bir gerçeği öğrenecek..." diye
düşündüm. Arman'ın bahsettiği Can, doğumu sırasında Serebral Palsili (Cerebral
Palsy) yani Beyin Felci geçirmiş bir çocuk... Bedensel engelli ve elleri
titriyor. Zekasında hiç bir problem yok. Yani zihinsel engelli değil. Ancak
okullar onu almıyor. Çünkü, Serebral Palsililer yanlış tanınıyor.
Can, babasını kaybetmiş. Annesi ve ablaları onun eğitim alması
için uğraşıyorlar. Tam 8 okula başvurmuşlar ama hiç biri almak istememiş.
Başvurdukları her okul almamak için çeşitli bahaneler bulmuşlar... Veliler engelli
çocukları istemedikleri için onların tepkilerinden çekiniyorlarmış! Ayrıca onu
bir sorun olarak görüp, uğraşmak istemiyorlarmış... Yapılan röportajda Can'ın
annesi "Bazı yöneticiler, fiziksel engelliyle zihinsel engelli arasındaki
farkı bile bilmiyor. Buna eğitmenler de dahil..." diyor. Çok haklı... Evet, maalesef
bilmiyorlar.
Serebral Palsi hastanın zeka düzeyiyle ilgili olmayan bir
hastalıktır. Beyin ile vücuda giden sinyallerin tam olmaması nedeniyle istem
dışı hareketler ortaya çıkar. Konuşurken kasılırlar, kekelerler, titrerler, yüzleri
çeşitli ifadelere bürünür. Bu nedenle onları tanımayan kişiler tarafından
zihinsel engelli muamelesi görürler. Bir insanın hareketlerinin yavaş,
konuşmalarının bozuk olması, titremeleri onun zihinsel engelli olduğu anlamına
gelmez. Normal zekaya sahip olabilirler. Ancak bunu düşünemiyorlar.
Serebral Palsili kişilere halk arasında “spastik” adı verilir. Serebral
Palsililerin zeka engelli olduklarına dair var olan ön yargı nedeniyle, kendilerini
doğru ifade etmeleri çok zordur. Spastik engelli birini tanıyanlar onun bir
zeka sorunu olmadığını bilirler. O zaman mesele yoktur. Ama maalesef bunu
bilmeyen kişiler öyle çok ki... İnsanların çoğu onları yanlış tanıyor. Toplum
tarafından dışlanıyorlar, hor görülüyorlar ya da yok sayılıyorlar. Spastik
engellilerden korkup kaçanlar bile olabiliyor. Oysa onlar zihinsel engelli
değil. Gördüğü her engelliye zeka sorunu varmış gibi davranan kişiler en çok da
onları incitiyor.
Spastik engelliler, pek çok alanda olduğu gibi eğitim alanında
sıkıntı çekiyorlar. Okullara alınmıyorlar, veliler tarafından istenmiyorlar, arkadaşları
tarafından dışlanıyorlar. Eğitim sisteminin onlara uygun olmaması nedeniyle
performanslarını gösteremiyorlar. Oysaki beyin güçleri yerindedir, algı
problemleri yoktur ve çok şey başarabilecek kapasitededirler. Spastikliğin bir
akıl hastalığı veya zeka geriliği değil; sinir sistemi ve dolayısıyla kasların
düzgün çalışmamasından dolayı ortaya çıktığını herkes bilmeli...
Serebral Palsililerin yanlış bilinmesi beni çok etkiliyor.
Blogumda ve dolayısıyla kitabımda bu konu ile ilgili "Yanlış Tanınan
Engelliler: Spastikler" başlıklı bir yazı yazmıştım. Bu yazımı herkesin
okumasını isterdim. Çünkü bu konu engelli farkındalığı adına çok önemli bir
sorun. Ayşe Arman, çok okunan bir yazar... Röportaj da Serebral Palsili
çocuklarla ilgili çok çarpıcı gerçekler var. Bu nedenle gerçeği yani Serebral Palsililerin
zihinsel engelli olmadıklarını bir çok kişi öğrenmiştir diye umut ediyorum.
ALİYE YÜCEL
