2017
yılının son gününde bir istatistik konusunu ele almak istedim. Dünya Sağlık
Örgütü'nün (WHO) raporuna göre; dünyada 1 milyardan fazla engelli olduğu
açıklanmıştı. Yani dünya nüfusunun % 15'i... Az bir rakam değil. 720 milyon
yetişkin kişi işlev güçlüğü yaşıyor. Şiddetli engellilik (omurilik felçlisi,
görme engelli, şiddetli depresyon gibi) yaşayan yetişkin kişi sayısı da 190
milyon olarak belirtilmiştir.
Dünyada
93 milyon çocuk engelliden (0-14 yaş grubu), 13 milyonunun ağır engelli olduğu
tahmin ediliyor. 59 ülkede yapılan araştırmaya göre, 18 yaş ve üzerindeki
yetişkinler arasında engellilik oranı ortalama % 15,6 olduğu belirtilmiştir. Bu
oran, yüksek gelirli ülkelerde % 11,8, düşük gelirli ülkelerde ise % 18'dir. 60
yaş ve üstü kişilerde engelli yaygınlık oranı ise; yüksek gelirli ülkelerde %
29,5, düşük gelirli ülkelerde ise 43,4 olduğu açıklanmıştır.
Engellilerin
de eğitim almak en büyük haklarından biri... Ancak biliyoruz ki; engelli olmak
eğitim almayı da büyük ölçüde engelliyor. İstatistikler de bunu doğruluyor. Rapora
göre; 51 ülkede engelli erkeklerin % 50,6'sı, engelli olmayan erkeklerin % 61,3'ü
ilkokul eğitimini tamamladığı kaydedilmiştir. Engelli kadınların ise % 41,7'si,
engelli olmayan kadınların ise % 52,9'unun ilkokul eğimini tamamladığı bilgisine
yer verilmiştir.
Engellilerin
iş bulmakta zorlandığı ve işsiz kalmaları ihtimallerinin daha yüksek olduğu ve
istihdam edilseler bile genellikle daha az kazanç elde ettikleri raporda da
belirtilmiş. 51 ülkeden alınan sonuçlara göre; istihdam oranları engelli erkeklerde % 52,8,
engelli kadınlarda ise %19,6 olduğu bildirilmiştir. Engelli olmayan erkeklerde
oran % 64,9, engelli olmayan kadınlarda ise % 29,9 olduğu belirtilmiştir.
Dünya
Sağlık Örgütü'nün raporunda, engellilikle ilişkili dezavantajların aşılması
için bazı öneriler de yer alıyor. Genel politikalara dikkat çekiliyor.
Sistemlere ve hizmetlere erişimin sağlanması, ulusal engellilik ve eylem planı
hazırlanması, gerekli ve yeterli finansman sağlanması, insan kaynağı
kapasitesinin güçlendirilmesi, engelliliği anlama ve engelli farkındalığının
arttırılması, engellilik üzerine araştırmaların güçlenmesi ve desteklenmesi
gerekliliği vurgulanıyor.
Engellilik
riskinin yaşlanmaya paralel olarak arttığı, dünya nüfusunun ise önceden
görülmemiş bir hızla yaşlandığı vurgulanmış. Nüfusun yaşlanması ve kronik
hastalıklardaki artış engelli sayısını da arttırıyor. Dünya nüfusu büyük bir
hızla yaşlandığı için buna bağlı olarak engelli sayısı da artıyor. Dünya
çapında; diyabet, kalp ve damar hastalıkları, akıl hastalıları da artıyor. Rapora
göre bir ülkede engelliliğin izlediği seyrin, kronik sağlık durumlarının,
çevresel faktörlerin, trafik kazaları, doğal afetler, savaş ve madde kullanımı
gibi faktörlerden etkilendiği belirtiliyor. Son araştırmaların sonuçlarını
bilmiyoruz ancak dünyada engelli sayısı artıyor. Umarız engelli sayısı
değil de engelli farkındalığı artar...
ALİYE YÜCEL
