Gün
geçmiyor ki sosyal paylaşım siteleriyle ilgili bir yenilik olmasın. Dünyanın en
çok kullanılan sosyal medya platformu Facebook da görme engelliler için yeni bir
uygulamayı hizmete sundu. Bu uygulama Automatic Alternative Text (Otomatik
Alternatif Metin) adı verilen bir fotoğraf tanıma sistemi... Bu sistem yayınlanan
fotoğrafları tarıyor ve gördüklerini sesli olarak söylüyor. Paylaşılan
fotoğraflarda neler olduğu artık kelimelere dökülüyor. Böylece görme engelliler
de paylaşılan görsellerde neler olduğunu öğrenebiliyor.
Her
gün Facebook, Twitter, Instagram ve WhatsApp gibi sosyal paylaşım sitelerinde
milyarlarca paylaşım yapılıyor. Bu paylaşımlar arasında da en çok ilgi görenler
fotoğraflardır. Görme engelliler maalesef paylaşılan fotoğraflarda ne
olduğundan haberdar olamıyordu. İşte artık olacaklar. Facebook'ta bu
uygulamadan önce ekran okuma araçları görsel paylaşımlar için sadece "fotoğraf"
deyip geçiyordu. Şimdi ise fotoğraflarda görünenler, yapay zeka teknolojisiyle
kelimelerle etiketleniyor.
Fotoğraflara
ait açıklamalar şimdilik çok az. 100 kelime kadar... Ancak bu da hiç yoktan
iyidir. Etiketlerde; yüz tanıma yöntemiyle kaç kişi olduğu, çevredeki objelerin
neler olduğu, ortamın dış mı, iç mekan mı olduğu bilgisi veriliyor. Önceden bir
fotoğraf paylaşılıyor... Sonra herkes o fotoğraf hakkında yorumlar yapıyordu.
Ancak o fotoğrafta neler olduğunu kimse yazmadığı için görmeyen biri için çok anlamsız oluyordu.
Görme
engellilerle ilgili teknolojilerle yakından ilgilenen bir arkadaşıma bu konuyu
sordum. Bu uygulamayı Amerika'da yaşayan görme engelli bir arkadaşlarına
denetmişler. Paylaşılan görsel bir grup kişinin yemek yedikleri bir
fotoğrafmış... Facebook'taki yeni uygulama bununla ilgili olarak "16 kişi var.
Kapalı bir alanda çorba içiyorlar..." gibi bir tanımlama yapmış. Bunları
yaparken kesin ifadeler yerine, olabilir gibi ifadeler kullanılıyormuş. Bu da en
doğrusu olmuş... Çünkü ne de olsa yapay zeka bir yanılma payı olmalı...
Görme
engelliler için çok faydalı bu uygulama şimdilik iOS işletim sistemi kullanan
telefonlarla ve İngilizce olarak var. Ancak Facebook bunu geliştirmeye devam
ediyor. Yakın bir gelecekte Android telefonlar için hatta internet
tarayıcılarında bile bu özellik bulunacak. Farklı dillerde de olacak. Gün gelecek
fotoğraflarla ilgili her soruya cevap da alınabilecek. Bu arada buna benzer bir
uygulamayı Twitter da kullanmaya başlamış... Onun da hakkını yemeyelim.
Bu
uygulamanın nasıl olduğunu merak ediyorum. Eminim görme engelliler için çok şey
ifade edecek. İfade edecek etmesine de bu uygulama henüz çok yaygın değil. Bir
kaç ülke ile sınırlı... Ülkemizde de henüz yok. Bakalım Türkiye'ye ne zaman
gelecek? Bu yenilik mutlaka yaygınlaşmalı...
Facebook'ta çok sayıda görme engelli kullanıcı olduğunu tahmin etmek zor değil.
İşte onlar bu erişim kolaylığından bir an önce faydalanmalı...
ALİYE
YÜCEL
