Gazetede
okuduğum günden beri yazmak istediğim bir konu var. Haberde, dünyaca ünlü
evrenbilimci Stephen Hawking'in dünya ile iletişimini sağlayan yazılımın artık
herkes tarafından ücretsiz olarak kullanılabileceğini yazıyordu. Buradan
anlıyoruz ki bu yazılım Hawking için özel olarak üretilmiş... Ünlü fizikçi bu
yazılım sayesinde konuşuyor, yazıyor ve kendisini ifade ediyor. ACAT (Assistive
Context - Aware Toolkit) isimli yazılım ünlü teknoloji firması Intel tarafından
hazırlanmış... Bu yazılım standart bilgisayar ara yüzünün kullanılması mümkün
olmadığı durumlarda bilgisayarların kullanılmasını sağlıyor.
1942
doğumlu Hawking, 21 yaşında ALS (motor nöron) hastalığına yakalanıyor. ALS,
sinir sistemini felç eden bir hastalık... Merkezi sinir sisteminde hücrelerin
kaybı ile ortaya çıkıyor. Bu nedenle kaslarda güçsüzlük başlıyor. Kasların
zayıflığı önce ellerde başlıyor. Sonra sıra bacaklara, ağza ve dile kadar geliyor.
Ve en sonunda da tüm vücut etkileniyor. ALS sinir sistemini felç etse de beynin
zihinsel faaliyetlerine zarar vermeyen bir hastalık... ALS sebebiyle Hawking de
vücudunu yönetemiyor. Hareket edemez ve konuşamaz bir halde... İletişimini ve konuşmasını makineye bağlı olarak
gerçekleştirebiliyor.
ACAT
ile neler yapıldığını ve nasıl çalıştığını merak etmemek elde değil... Yazılım,
Hawking ile Intel'in yıllardır yaptıkları işbirliği ile tasarlanmış. Bir yapay
zeka ses sistemi... Yazılım önceleri el ile kontrol ediliyormuş... Şimdi ise yüzdeki
kaslarla harfleri seçmeyi sağlıyor. Hawking, yanağında çalışabilen bir kaç kası
kullanarak harfleri seçiyor. Gözlüğünde bulunan kızılötesi sensör ve
sandalyesindeki tablete sayesinde söylemek
istediklerini tahmin ediyor ve sese dönüştürüyor. Bu, akıllı telefonlardaki yazım
tahmin özelliğine benzer şekilde çalışan bir yazılım...
Hawking,
iletişim teknolojilerini en erken deneyen kişilerde biri... Çünkü, bu
sistemlerle daha hızlı konuşmayı ve yazmayı istiyor. Bilgisayarında normal konuşabilen
kişilerin kullandığı kelimelerden daha fazla kelime var. Duygu ve düşüncelerini
ifade etmekte sıkıntı çekmiyor. Yazdıkları robotik bir sese dönüşüyor. Sesi
robotik olsa da Stephen Hawking bundan çok memnun. Sesinin imzası olduğunu düşünüyor.
Yeni güncellemelerle daha doğal bir sese sahip olabilecekken bunu istemiyor.
Teknolojinin
önemini bir kez daha görüyoruz. Hawking kariyerinin zirvesinde iken bu
hastalığa yakalanıyor. Ancak teknoloji sayesinde dünya ile iletişimi
kesilmiyor. Bu yazılım sayesinde konuşuyor, bilgilerini aktarıyor, çalışmalarını
sürdürüyor. Unutmayalım, ateist iken "Evrenin
oluşumu bilimsel gerçekliğe dayanır ve bu Tanrı olmadığı anlamına
gelmez..." diyerek Allah inancını da bu ses ile aktarmıştı! Aslında ne
dediği değil, bir engelli olarak neler yapabildikleri bizi ilgilendirmeli...
İlginç
olan şu ki; bu yazılım (bugünkü kadar gelişmiş olmasa bile) yıllardır var.
Şimdi ücretsiz hale gelmesi garip değil mi? Öyle ya Hawking'in durumunda olan
binlerce hasta bundan daha önce yararlanabilirdi. Böylece bir çok kişinin hayat
standardı değişebilirdi. Üstelik kullananlar sayesinde sistem daha da
gelişebilirdi... Neyse ki artık ücretsiz, bundan sonra ihtiyacı olan herkes bu
teknolojiden ücretsiz olarak yararlanabilecek. Ne diyelim buna da şükür...
ALİYE
YÜCEL
