GÖRME ENGELLİLERİN İŞ VE MESLEK SEÇİMİ

 

Ülkemizde, engellileri de içine alan sistemli bir iş ve meslek analizi yapılmamıştır. Engellilerin sahip oldukları engelden kaynaklanan özellik ve nitelikleri dikkate alarak ne şekilde ve nasıl çalışacağı konusunda ciddi bir araştırma ve çalışma yoktur. Engelliler kendi kendilerine yaptıkları girişim ve çalışma deneyimleri meydana getirmişlerdir. Bireysel çabalarla bazı işlerde başarılı olmuşlardır.

 

Görme engellileri ele alalım… Görme engelliler hangi işleri yapabilir? Sorusu yanlış olur. Bu soru yerine; Bu kişi bireysel yetenekleriyle ne yapabilir? Bu iş, bu meslek hangi eğitim aşamasından geçtikten sonra yapılabilir? Hangi alt yapılar olursa görme engelliler bu işi yapabilir? Sektörlerde engelliler bu işi nasıl yapabilir? Alt yapı olarak ne sağlanmalıdır? gibi sorularının cevabını bilmemiz ve bütün bunların ayrıntılarını belirlememiz gerekir. Bu işe nasıl baktığımızla ilgili bir durum olmalıdır, engel grubuyla ilgili değil...

 

“Şu eğitimi almış kişi, şunları yapabilir”, “Bu mesleği öğrenen kişi, bunları yapabilir” diyebiliriz. Ancak, görme engelli şunu yapar, işitme engelli bunu yapar, ortopedik engelli şunu yapar diyemeyiz. Böyle bir ayrıma gidemeyiz. Böyle dersek yanlış bir noktaya gideriz. Ama maalesef ki hep bu noktadan gidilmiş ve engelliler iş alanında yanlış değerlendirilmiştir. Dünyada da en önemli sorun; engellilerin kendi yeteneklerinin altında çalıştırılmasıdır.

 

Görme engelliler de (herkes gibi) bir işi yapabilir hale gelmek için eğitime ihtiyaç duyarlar. Onların eğitim ortamı ve materyalleri görme engellilerin erişebileceği duruma uygun hale gelmelidir. Çünkü farklı eğitim materyallerine ihtiyaç duyduğu durumlar olabilir. Örneğin, dokümanların Braille alfabesiyle yazılması ya da seslendirilip, dinlenir hale getirilmesi gerekebilir. Görme engelli bireyin bilgisayar kullanmasını sağlayan yazılım ya da donanım olabilir.

 

 

 

 

Geçmişte, görme engelliler “Santral Operatörlüğü” ve “Paketleme” gibi belli işlere yönlendirilmişler ve bu işlerde bir yığılma olmuştur. Çünkü görme engellilerin sadece bu işleri iyi yapabileceği düşünülmüştür.

 

Günümüzde ise bu bakış açısı değişmeye başlamıştır. Görme engelliler doğru eğitim, destek ve yardım sağlandığında, birçok işi başarıyla yapabilmektedirler. Bir işin görme engelli tarafından yapılabilirliği (kişinin görme oranı, gördüğü ve aldığı eğitim, donanım ve destek, işin kişinin gereksinimlerine göre adapte edilip edilemeyeceği ve söz konusu engellinin o işi yapmayı isteyip istemediği gibi) birçok etkene bağlıdır.

 

Engelli bireyin iş yerinde başarılı olması için, kişinin bireysel eğitimi (mesleki, psikolojik ve sosyal açıdan), işverenin eğitimi (patron ve iş arkadaşlarının eğitimi) ve fiziki (mimari) şartlar önemlidir. Sonuçta, iş hayatı birçok sorunlar ve çözümlerini içerir ve bu engelsiz bireyler için de geçerlidir.

 

 

ALİYE YÜCEL

 

İŞVERENLERE SESLENİŞ!

BİZE BİR SANŞ VERİN!

Her birey gibi bizde bir iş sahibi olmak istiyoruz. Bu nedenle sizlere ulaşmaya çalışıyoruz. Bizi gördüğünüzde “yok olmaz, işe giremezsin” bakışıyla karşılaşmak istemiyoruz. Biz bu bakışlarla pek çok yerde, pek çok kez karşılaşıyoruz. Bizi görmezden gelmeyin ve asla acıma duygusuyla yaklaşmayın. Biliyoruz ki pek çok yerde olduğu gibi istihdam alanında da engellilere karşı bir ön yargı var. İşverenlerin bizler hakkındaki önyargıları aslında yetersiz ve hatalı bilgilere dayanmaktadır.

Engelliler verimli çalışamaz,

Onları işten atmak daha zordur,

Sürekli hastalanırlar ve sık sık izin alırlar,

Diğer çalışanları rahatsız ederler ve çalışma temposunu düşürürler,

Onlar için özel düzenlemelerin yapılması masraflıdır,

Alıngan olurlar, çabuk sinirlenirler ve göz zevkini bozarlar…

Oysa;

Biz işimizi çabuk kavrarız,

Kesintisiz çalışabiliriz,

İş bilincine sahibiz,

Sorumluluk sahibiyiz,

İşimize zamanında gelebiliriz,

İşi bırakma ihtimalimiz daha azdır ve normal çalışanlar kadar verim gösterebiliriz…
Bazen hepimiz mükemmelliği ararken gerçeği kaybediyoruz. Oysa bizler gerçeğiz. Gelin gerçek bir çalışanla tanışma fırsatından mahrum kalmayın.

"Acaba yapabilecek mi?" endişesini bir yana bırakıp, bize bir şans verin.

ALİYE YÜCEL