Tekerlekli
sandalye, olumsuz bir klişe gibi görülse de, kullananlar için asla böyle değil.
Onu kullananlar için tekerlekli sandalye özgürlüktür. Bunun böyle olduğunu
çevremdeki tekerlekli sandalye kullanıcılarından biliyordum. Ancak Sue
Austin'in videosunu izleyince iyice emin oldum. Sue Austin, sürekli ilerleyen
bir hastalık nedeniyle, yıllar önce tekerlekli sandalye kullanmaya başlamış. Şimdi
ise tekerlekli sandalyeyle su altına tüplü dalış yapıyor. Su altında bale
yapıyor.
Sue
Austin, deneyimlerini anlattığı bir konuşmasında: "Burada olmak,
yolculuğum hakkında konuşmak, tekerlekli sandalyem hakkında konuşmak ve onun
bana getirdiği özgürlük hakkında konuşabilmek muhteşem..." diye sözüne
başlıyor. Tekerlekli sandalye kullanması onun dünyaya olan erişimini tamamen
değiştirmiş. Tekerlekli sandalyeyi kullanmaya başlamak onun için yeni ve muazzam
bir özgürlük olmuş...
Sue
Austin tekerlekli sandalye hakkındaki düşüncelerini "Hayatımın
sınırlandığını ve ellerimden kaydığını düşünürdüm. Devasa bir oyuncağa sahip
olmuş gibiydim. Tekerleklerin "Vınnn" sesini duyar, rüzgarı yüzünde
hissederdim. Sokağın dışına çıkmak bile başlı başına neşelendiriciydi. Bu yeni
oyuncağımı ve özgürlüğümü bulmama rağmen,
insanların bana davranışları tamamen değişmişti. İnsanlarla aramıza
görünmez bir perde inmişti ve beni artık görmüyor gibi davranıyorlardı. Beni
kendi varsayımlarıyla algılayıp, tekerlekli sandalyede onlar ne görmek
istiyorsa öyle olmam gerektiği yönünde davranıyor gibiydiler. İnsanlara
soruyordum. "Tekerlekli sandalye sana neyi çağrıştırıyor?" Cevaplar
genelde şöyleydi: "Sınırlama", "Korku", "Acıma",
"Kısıtlanma"..." diye açıklıyor.
Sue
Austin, bunun üzerine kendini başkalarının gözüyle ve onların bakış açısıyla gördüğünü
tespit edip, bunun yanlış olduğunun farkına varıp, kimliğini yeniden
oluşturmaya ve kendi hikayesini yazmaya karar veriyor. Bunun üzerine tekerlekli
sandalye ile denizaltına dalıyor. Videonun devamında; tekerlekli sandalye ile
denizaltında yaptığı gösteriyi görenlerin fikrinin nasıl değiştiğini uzun uzun
anlatıyor.
Tamamını
burada yazamayacağım sözlerinin bir bölümü şöyle: "... İşte bu anda bu
insanların beni tekerlekli sandalye ile bunları yapabilirken gördüğü anda,
artık tekerlekli sandalyeyle ilişkin önceki yargıları kalmıyor... Benim için
bu, diğer insanların farklılıkların değerini, getirdiği eğlenceyi, görmelerini
sağlamak, insanların fiziksel kayıplarına ve sınırlamalarına odaklanmak yerine dünyayı
yepyeni heyecanlandırıcı bakış açılarıyla keşfetmenin getirdiği gücü ve neşeyi
göreceğimiz anlamına geliyor. Benim için tekerlekli sandalye dönüşümün bir
aracı. Hatta artık tekerlekli sandalyeye ben "portal" diyorum. Çünkü beni
yepyeni bir varoluşa, yepyeni alanlara, yepyeni bir bilince taşıyor. Diğer bir
noktada kimsenin daha önce su altı tekerlekli sandalyeyi görmemiş olması,
yepyeni bakış açıları, varoluşlar, bilişler yaratıyor..."
Sue
Austin'in, konuşmasının her cümlesi altı çizilecek kadar anlamlı ve deneyim
dolu... Engelli, engelsiz herkes 10 dakikasını ayırıp, Sue Austin'in deniz
altına dalış görüntüleriyle süslü videosunu mutlaka izlemeli... Seyreden herkes
o andan sonra; eğer bu yapılabiliyorsa, çok şey yapılabilir diye düşünüp,
hayata farklı bakacak... Tekerlekli sandalyeyle hareket etme özgürlüğünü görenlerin,
tekerlekli sandalyeyle ilgili ön yargıları ortadan kalkacak...
ALİYE
YÜCEL
