Medyada
çok yer alan engelli Suriyelileri hep merak ediyordum. Geçtiğimiz ay bu konuda
bir araştırma yapıldığını gördüm. İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi
(İNSAMER), "Savaşın Engellileri: Engelli Yaşama Mahkum Edilen
Suriyeliler" isimli bir rapor yayımlandı. Rapor, İNSAMER araştırmacısı
Uzman Klinik Psikolog Ayşe Hümeyra Kutluoğlu Karayel tarafından kaleme alınmış.
Raporun
"Giriş" bölümü: "Bu çalışmada genel olarak engellilik kavramı ve
buna bağlı olarak 7 yılı aşkın süredir Suriye'de devam eden savaş ortamında,
doğuştan veya sonradan oluşanların yanı sıra bombalamalar ve türlü işkenceler
neticesinde gerçekleşen uzuv ziyanı ve engellilik konusu ele alınacaktır.
Savaşın en kirli yüzlerinden biri olan bu durumdan günümüze binlerce Suriyeli
muzdariptir" açıklamasıyla başlıyor.
Rapora
göre; Suriye'de bugüne kadar 10 milyondan fazla kişi yerinden ayrılmak, 5,6
kişi de ülkesini terk etmek zorunda kalmış... Yurt dışına çıkanlardan 3,5
milyonu ülkemize gelmiş. Suriye'de 13,1 milyondan fazla kişinin yardıma muhtaç
olduğu tespit edilmiş. Resmi açıklamalara göre 106 bini sivil olmak üzere 353
bin kişinin öldüğü savaşta hayatlarının sonuna kadar engelli bıraktığı çok
sayıda Suriyeli var.
Yapılan
araştırmada; engelli Suriyelilerin yaşadığı sorunlar çeşitli başlıklar
altına toplanmış. Bunlar; sağlık sorunları, eğitim sorunları, psikolojik
sorunlar, işsizlik ve ekonomik sorunlar, sosyal sorunlar... Bu sorunlar ön
yargı ve ayrımcılık ile birleştiğinde engellilerin hayatları çok daha zor
olmakta, toplumdan kopma ve psikolojik olarak ciddi travmalar meydana getirdiği
açıklanmış... Ayrıca bundan sadece kendilerinin değil ailelerinin ve
çevresindekilerin de etkilendiği belirtilmiş... Sorunların tespitinden sonra
çözüm önerileri de tek tek ele alınmış...
Engelli
Suriyelere ait resmi ve sağlıklı veri toplanamadığı için savaşın etkilerinin
engellilik alanında tam olarak tespit edilemediği belirtilmiş. Ancak sahada
yapılan görüşmeler ve gözlemlerin yanı sıra Suriyeli kuruluş olan Medical
Education Council (MEC) başkanının verdiği bilgilere dayanarak bazı tespitlerde
bulunulmuş... MEC Başkanı, üç yıl önce kurulmuş olan merkezde yüzlerce engelli
Suriyeli hastanın tedavi gördüğü, bunların çoğunun felçli, bedensel engelli
yada uzuv kaybı olan kişiler olduğunu belirtmiş...
Savaş
sonucunda meydana gelen engelli olgusunun anlaşılması için, altı engelli ve
aileleriyle vaka incelemeleri de yapılmış. Katılımcıların kişisel bilgileri
sınırlı tutulmuş. Çalışmada ele alınan vaka incelemeleri ve birebir görüşmeler
sınır şehri olan ve birçok Suriyelinin kaldığı Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde ve
Suriye içinde İHH tarafından kurulmuş olan Rahmet köyünde yapılmış. Vaka
incelemeleri konuyu çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Örneğin: 42 yaşında bir
hemşire bombardımanda yaralanmış, Türkiye'de defalarca ameliyat geçirmiş.
Protezle zor da olsa yürüyor. Şimdi, Medical Education Council'de fizik tedavi
ve rehabilitasyon merkezinde çalışıyor...
Rapor
"Engelli bireyler için oldukça zor geçen bu sürecin devlet eliyle ve resmi
kurumlar tarafından sağlıklı, bilinçli ve toplumu da içine alacak bir şekilde
yönetilmesi büyük önem arz etmektedir. Artık bir kriz olmaktan çıkıp süreç
haline gelen Suriye savaşı neticesinde ülkemize gelen binlerce engelli
Suriyelini yaşadığı sosyal, ekonomik, psikolojik, sağlık ve eğitim alanındaki
sorunların çözümüne duyulan ihtiyaç giderek daha büyük bir aciliyet arz etmekte
ve zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır" cümleleriyle sona eriyor.
ALİYE
YÜCEL
