ENGELLİ SURİYELİLER

Medyada çok yer alan engelli Suriyelileri hep merak ediyordum. Geçtiğimiz ay bu konuda bir araştırma yapıldığını gördüm. İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (İNSAMER), "Savaşın Engellileri: Engelli Yaşama Mahkum Edilen Suriyeliler" isimli bir rapor yayımlandı. Rapor, İNSAMER araştırmacısı Uzman Klinik Psikolog Ayşe Hümeyra Kutluoğlu Karayel tarafından kaleme alınmış.

Raporun "Giriş" bölümü: "Bu çalışmada genel olarak engellilik kavramı ve buna bağlı olarak 7 yılı aşkın süredir Suriye'de devam eden savaş ortamında, doğuştan veya sonradan oluşanların yanı sıra bombalamalar ve türlü işkenceler neticesinde gerçekleşen uzuv ziyanı ve engellilik konusu ele alınacaktır. Savaşın en kirli yüzlerinden biri olan bu durumdan günümüze binlerce Suriyeli muzdariptir" açıklamasıyla başlıyor.

Rapora göre; Suriye'de bugüne kadar 10 milyondan fazla kişi yerinden ayrılmak, 5,6 kişi de ülkesini terk etmek zorunda kalmış... Yurt dışına çıkanlardan 3,5 milyonu ülkemize gelmiş. Suriye'de 13,1 milyondan fazla kişinin yardıma muhtaç olduğu tespit edilmiş. Resmi açıklamalara göre 106 bini sivil olmak üzere 353 bin kişinin öldüğü savaşta hayatlarının sonuna kadar engelli bıraktığı çok sayıda Suriyeli var.

Yapılan araştırmada; engelli Suriyelilerin yaşadığı sorunlar çeşitli başlıklar altına toplanmış. Bunlar; sağlık sorunları, eğitim sorunları, psikolojik sorunlar, işsizlik ve ekonomik sorunlar, sosyal sorunlar... Bu sorunlar ön yargı ve ayrımcılık ile birleştiğinde engellilerin hayatları çok daha zor olmakta, toplumdan kopma ve psikolojik olarak ciddi travmalar meydana getirdiği açıklanmış... Ayrıca bundan sadece kendilerinin değil ailelerinin ve çevresindekilerin de etkilendiği belirtilmiş... Sorunların tespitinden sonra çözüm önerileri de tek tek ele alınmış...

Engelli Suriyelere ait resmi ve sağlıklı veri toplanamadığı için savaşın etkilerinin engellilik alanında tam olarak tespit edilemediği belirtilmiş. Ancak sahada yapılan görüşmeler ve gözlemlerin yanı sıra Suriyeli kuruluş olan Medical Education Council (MEC) başkanının verdiği bilgilere dayanarak bazı tespitlerde bulunulmuş... MEC Başkanı, üç yıl önce kurulmuş olan merkezde yüzlerce engelli Suriyeli hastanın tedavi gördüğü, bunların çoğunun felçli, bedensel engelli yada uzuv kaybı olan kişiler olduğunu belirtmiş...

Savaş sonucunda meydana gelen engelli olgusunun anlaşılması için, altı engelli ve aileleriyle vaka incelemeleri de yapılmış. Katılımcıların kişisel bilgileri sınırlı tutulmuş. Çalışmada ele alınan vaka incelemeleri ve birebir görüşmeler sınır şehri olan ve birçok Suriyelinin kaldığı Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde ve Suriye içinde İHH tarafından kurulmuş olan Rahmet köyünde yapılmış. Vaka incelemeleri konuyu çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Örneğin: 42 yaşında bir hemşire bombardımanda yaralanmış, Türkiye'de defalarca ameliyat geçirmiş. Protezle zor da olsa yürüyor. Şimdi, Medical Education Council'de fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezinde çalışıyor...

Rapor "Engelli bireyler için oldukça zor geçen bu sürecin devlet eliyle ve resmi kurumlar tarafından sağlıklı, bilinçli ve toplumu da içine alacak bir şekilde yönetilmesi büyük önem arz etmektedir. Artık bir kriz olmaktan çıkıp süreç haline gelen Suriye savaşı neticesinde ülkemize gelen binlerce engelli Suriyelini yaşadığı sosyal, ekonomik, psikolojik, sağlık ve eğitim alanındaki sorunların çözümüne duyulan ihtiyaç giderek daha büyük bir aciliyet arz etmekte ve zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır" cümleleriyle sona eriyor.

ALİYE YÜCEL