Prof.
Dr. Ziya Selçuk'un Milli Eğitim Bakanı olarak göreve getirilmesi çeşitli
çevrelerce olumlu karşılandı. Kendisi de eğitimi eleştiren bakan herkese eğitimle
ilgili güzel gelişmelerin olacağını düşündürdü. Görüyoruz ki; eğitimcilerin,
velilerin ve öğrencilerin yeni bakandan çeşitli beklentileri var. Benim de
bakanımızdan bir beklentim var. Ders kitaplarında engelli algısının
değişmesi...
"Eğitime
Eşit Katılım" projesi kapsamında "Ders Kitaplarında Engellilik" konulu
araştırmalar yapılıyor. Bu araştırmaların sonucunda ders kitaplarında
engellilerin yanlış tanıtıldığı ortaya konulmuştu. Engellilik; güçsüz, düşkün,
kusurlu, eksik, hasta, yaşlı, yetim, yoksul gibi kavramlar arasında yer
almıştı. Bu durumda da engelliler zavallı, aciz ve bakıma muhtaç bireyler olarak
kabul edilmişti. Engelliye destek olmak, onlara yardım etmek, onları topluma
kazandırmak gibi ifadeler kullanılmış ve muhtaç olma hali vurgulanmıştı.
Bununla
da kalmamış... Kitaplarda engellilerin; kusur ve eksiklikleriyle kabul edilmesi
gerektiği, yardım edilmeli, acımak gerektiği, hatta bazen görmezden gelinmesi
gerektiği gibi olumsuz sunumlarla anlatılmıştı. Sağlıklı kişi - hasta kişi
kavramlarından yola çıkılıp, engellilik hastalık olarak görülmüştü. Kör, sağır,
dilsiz diye adlandırılanlara da "iyi insan" olarak yer verilmişti
"Sakatlar, ama onlarda aslında iyi insanlar!" denilerek sosyal
dışlama en açık şekilde ortaya konulmuştu.
Bu
araştırmalar; İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji ve Eğitim Çalışmaları
Uygulama ve Araştırma Merkezi (SEÇBİR), Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği
(TOHAD), Eğitim Reformu Girişimi (ERG) ortaklığında yürütülmüştü. Sabancı Vakfı
Toplumsal Gelişme ve Hibe Programları "Eğitime Eşit Katılım Projesi"
kapsamında desteklenmişti. Araştırmada bir çok ders kitabı ele alınmış ve
incelenmişti. Toplumun genelinde var olan ön yargı, yanlış bakış, ayrımcılık,
ötekileştirme, engelliyi küçük gören ve rencide eden tutumlar kitaplarda da
görülmüştü.
"Ders
Kitaplarında Engellilik" araştırması "Durum Analizi" ve "Tavsiyeler
Raporu" olmak üzere iki bölüm halinde hazırlanmıştı. Bu araştırma da yapılan
çeşitli tespitlerle beraber yanlışlara ve eksikliklere çözüm önerileri sunulmuş,
ders kitapları için tavsiyeler hazırlanmıştı. 2018-2019 yılı Eğitim-Öğretim
Yılı'nda okutulacak ders kitapları belli oldu. Yeni kitaplarda durum nedir
bilinmez. Ama kitaplarda aynı yanlışlar varsa bir sonraki yıl mutlaka
değişiklikler olmalı...
Şimdi
yazıyı okuyanlar "Eğitim sisteminin bunca sorunu varken senin de derdine bak!"
diyebilirler. Ama madem ki eğitimde önemli değişiklikler olacak. Ders
kitaplarındaki engelli ve engellilik kavramları da değişmeli... Prof. Dr. Ziya Selçuk,
yeni dönemle ilgili yaptığı açıklamada "Ben bakan değil, gören olmaya
çalışacağım..." demişti. Umarız ders kitaplarındaki engellilere yönelik
yanlış anlatımlar görülür ve bunlar düzeltilir. Böylece geleceğin büyükleri olan
çocuklarımızdaki engelli algısı olumluya çevrilir.
ALİYE
YÜCEL
