DOWN SENDROMU FARKINDALIK GÜNÜ

Bugün, 21 Mart Dünya Down Sendromu Farkındalık Günü...

Down sendromu, bir kişinin 21. kromozomunun fazladan bir kopyasına sahip olduğu bir durumdur. Kromozomlar, vücudun hücrelerindeki küçük gen "paketleridir" ve vücudun nasıl şekilleneceğini ve işleyeceğini belirler. Bebekler büyürken, fazladan kromozom vücutlarının ve beyinlerinin nasıl geliştiğini değiştirir.

Down sendromunun birkaç yaygın fiziksel özelliği düşük kas tonu, küçük boy, gözlerin yukarı doğru eğimli olması ve avuç içinin ortasında tek bir derin kırışıklık gibi bir çok belirtisi vardır. Ancak Down sendromlu her kişi benzersiz bir bireydir ve bu özelliklere farklı derecelerde sahip olabilir veya hiç sahip olmayabilir.

19. yüzyılın sonlarında İngiliz doktor John Langdon Down, Down sendromlu bir kişinin doğru tanımını yapmıştır. Böylece Down sendromu adını John Langdon Haydon Down'dan almıştır.

  
Birleşmiş Milletler 2011 yılında 21 Mart tarihini resmi Dünya Down Sendromu Günü olarak kabul etmiştir. 21 Mart olmasının bir özel sebebi vardır. 21. kromozomlarının 2 yerine 3 tane olması takvimlerde 21 ve 3 rakamını gösteriyor. Bu da 21 Mart tarihini veriyor.

ALİYE YÜCEL

HALDUN DORMEN'İN BACAĞI

Hafta sonu Okan Bayülgen ile Muhabbet Kralı'nda (Habertürk TV)  Haldun Dormen konuktu. İleri yaşına rağmen hayat enerjisi çok etkileyiciydi ve çok ilginç bir sohbet oldu. Meğer Dormen engelliymiş... Bilen var mı? Ben o gece öğrendim. Sekiz yaşında geçirdiği bir kaza sonucu sol ayağı bacağı sakat kalmış... 

Araştırınca öğrendim ki, çocukluğunda da oldukça hareketli olan ünlü tiyatrocu 8 yaşında garajın tepesinden düşerek ayağını sakatlamış... Ameliyat olmak istememiş, kendisinin deyişiyle ailesini uzunca bir süre atlatmış ancak sonunda ameliyat olmaktan kaçamamış. Ameliyatta da hata sonucu bir sinir kesilmiş ve kalıcı bir sakatlık oluşmuş. Bu nedenle sol bacağından engelli hale gelmiş.

Dormen, sohbette çok önemli şeyler söyledi. Hala, gençlere müzikal oyunculuğu öğretiyor, oyunlar ve kitaplar yazıyor, yeni oyunlarını sahneliyor. Durmaksızın proje geliştiriyor. Beni en çok engellilik ve tiyatro oyunculuğu konusunda söyledikleri etkiledi.

 
Dormen, Yale Üniversitesi tiyatro bölümüne gitmiş. Ayağının sakatlığından dolayı oyunculuğu düşünememiş. Yönetmen olarak katılmak istemiş, ancak yönetmen olmak için de oyunculuktan geçmek gerekiyormuş. Bu nedenle de oyunculuk yapmak durumunda kalmış...

Üniversitede her hafta sahneye çıkıp kısa bir gösteri yapılması gerekiyormuş. Bir gün sahneye çıkıp tek başına gösterisini yapınca, hocası onu beğenerek "Ayağını garip bir şey yapıyorsun, onu yapmasan da iyi oyun çıkarttın" demiş. Dormen de ayağının sakat olduğu söylemiş. Kadın, şaşırmış ve kızarmış.

Haldun Dormen ise "Siz bana hayatımın en büyük iyiliğini yaptınız. Ben bundan sonra sahneye çıkarım. Siz bu kadar zamandır bunu fark etmediyseniz. Bugün fark ettinizse, bana bundan daha büyük bir iyilik yapmış olamazsınız" demiş. 

Okan Bayülgen de bunun üzerine Avrupa'da Down sendromlu ya da bedensel engelli oyuncuların olduğunu bizde ise olmadığından yakınıp bunun terk edilmesi gerektiğini söyledi. Sonra da Hayko Cepkin'den bahsetti. Hayko Cepkin ile sahneledikleri Drakula'da başarısını anlattı... Ona da "Konservatuara giremezsin..." dediklerini söyledi. 

Bayülgen, bu konuştuklarının engellilerin de artık konservatuvara girmeleri konusunda faydalı olmasını diledi. Haldun Dormen de "Biz Hayko ile bunun mücadelesini verelim" dedi. Umarım bu mücadele gerçekleşir, engellileri de tiyatro ve sinema sahnelerinde görebiliriz. 

ALİYE YÜCEL

ENGELLİ KADINLAR

Bugün Dünya Kadınlar Günü. Engelli kadınların da günü...

Bugün onlar da hatırlanmalı. Bunun için çok yerinde ve önemli sebepler var. Onlar; psikolojik, sosyal, maddi ve manevi her türlü zorluğuna katlanırlar. Bir çok kişinin aklına bile gelemeyecek bir çok şeyin üstesinden gelirler.  

Engelli kadınların hepsinin birbirinden çok farklı ve etkileyici hikayeleri vardır. Engelli kadınların yardıma muhtaç, zavallı ve aciz olduğunu düşünmek büyük yanlış olur.

Onlar, güçlü ve cesur kadın olmanın yanı sıra, etrafına daima umut saçarlar. Engelli kadınlarla gurur duyuyorum. Kadınlar günü kutlu olsun.

ALİYE YÜCEL 

AMPUTE DAĞCI

 

Afganistan'daki görevi sırasında her iki bacağını kaybeden Gurkha gazisi Hari Budha Magar, Asya dışındaki en yüksek zirveye tırmandı. Böylece ilk çift diz üstü ampute sporcusu olarak da yeni bir rekor kırdı.

Canterbury'li Hari Budha Magar, 2023 yılında Everest Dağı'nın zirvesine ulaşan ilk ampute sporcusu olmuştu. Geçtiğimiz ay Arjantin'deki And Dağları'nda bulunan 6.961 metre yükseklikteki Aconcagua Dağı'nın zirvesine çıkarak bir ilke daha imza attı.

Üç çocuk babası Magar, 9 Şubat'ta takımıyla birlikte Arjantin'in Mendoza kentinden yola çıktı ve mücadeleyi iki haftadan kısa bir sürede tamamladı. Engelli dağcı "Başardığımız için çok mutluyum" dedi.

Magar, 19 yaşındayken Royal Gurkha Rifles'a katılıyor. 2010 yılında 31 yaşında Afganistan'da görev yaparken, el yapımı patlayıcıya basarak ve her iki bacağını da kaybediyor. 

Yedi Zirve mücadelesi için Avrupa'nın en yüksek dağı Mont Blanc'a, Afrika'nın en yüksek zirvesi Kilimanjaro'ya, dünyanın en yüksek zirvesi Everest'e, Kuzey Amerika'nın en yüksek zirvesi McKinley Dağı'na ve şimdi de Aconcagua Dağı'na tırmanan dağcı, bundan sonra Endonezya'daki Puncak Jaya ve Antarktika'daki Mount Vinson'da tırmanmayı hedefliyor.

Yaptığı bir açıklamada "Engelli veya morali bozuk olan insanlara biraz olsun umut ve iyimserlik vermek için elimden geleni yapmaya çalışıyorum. Dünyanın her yerinde engellilik konusunda farkındalık yaratmaya çalışıyorum çünkü engelli insanlar her şeyi başarabilir" diyor. 

Budha Magar, geçen yıl engellilik bilincine yönelik hizmetlerinden dolayı Kral'ın Doğum Günü Onur Ödülleri kapsamında Britanya İmparatorluk Nişanı Üyesi unvanına layık görüldü.

Yıl sonuna kadar yedi kıtanın en yüksek zirvesine tırmanmayı hedefleyen Budha Magar, son tırmanışından sonra geriye kalan son iki zirveyi tamamlayacak özgüveni bulduğunu söylüyor. 

Kaynak: BBC

ALİYE YÜCEL

TRUMP'IN HEDEFİ ENGELLİLER Mİ?

Dünya, Donald Trump'ın yaptıklarını, söylediklerini konuşurken, Trump'ın yeni hedefinin engelliler olduğu belirtiliyor. Başkanın engellilere karşı duyduğu küçümseme ve genetik üstünlük takıntısı geçmişe dayanıyor.

 
Bu konuyu yıllar önce blogumda ele almıştım. 2015 yılında Donald Güney Carolina'da yaptığı seçim konuşmasında New York Times muhabiri Serge Kovaleski'yle engelinden dolayı alay etmişti. Kovaleski, eklemlerin hareket kabiliyetini engelleyen bir hastalık olan "konjenital eklem sendromu" nedeniyle özellikle sağ kolu ve elindeki hareketlerde kısıtlılık vardı. 

Trump, miting konuşmasında, Kovaleski için "İyi bir muhabir..." diye bahsedip, sonra da "Şimdi bu zavallı adamı görmelisiniz..." diyerek el ve kollarını tuhaf hallere sokarak Serge Kovaleski'yi taklit ve alay etti. New York Times bunun üzerine "Donald Trump'ın muhabirlerimizden birinin görünüşüyle alay etmesini çok çirkin buluyoruz" diye açıklama yapmıştı. 

Trump geçen ay, trajik uçak kazasının da bir şekilde engelli federal hava trafik kontrolörlerinin hatası olduğu söylemişti. Trump'ın engelli insanlara olan nefretinin belgelendiği ve bu düşmanlık, ABD genelinde çeşitliliğe yönelik artan saldırısıyla birleşince, engelli hakları savunucuları onlarca yıl boyunca zorlukla kazanılmış hakları savunmaya hazırlanıyor.

Başkanlığının daha birinci ayında Trump, engelli insanlara karşı hükümet çapında bir saldırı başlattı; çeşitlilik karşıtı yürütme kararlarından, özel eğitim geri çekilme önerilerine ve ülke çapında engelli insanlar için can damarı olan Medicaid gibi programları kesme tehditlerine kadar... Engelli hakları uzmanlarına göre, başarılı olursa bu eylemler milyonlarca Amerikalı için felaketle sonuçlanabilir.

Amerikan Engelliler Derneği başkanı ve CEO'su Maria Town, The Nation'a yaptığı açıklama  "Bu, engelli topluluğu için bir kriz ve tehdit son derece ciddi... Bu değişiklikler, engelli topluluğunun dişini tırnağına takarak elde ettiği onlarca yıllık ilerlemeyi aşındırma potansiyeline sahip." diyor.

Engelli insanlar için ev tadilatından iş koçluğuna, ulaşımdan kişisel refakat hizmetlerine kadar hayati hizmetler ve destek sistemleri sağlayan toplum örgütleri için fon kesintileri yapılacağı söyleniyor. 

Engelli hakları savunucularına göre; Medicare ve Medicaid'e yapılacak herhangi bir kesintinin hayatta kalmak için programlara güvenen milyonlarca engelliyi etkileyecek.

Donald Trump'ın engelli insanlara olan küçümsemesi, muhabir Serge Kovaleski ile alay etmesinden ve yaralı gazilere hakaret etmesinden, engelli bir oğlu olan bir akrabasına "Belki de bu tür insanlar ölmeli..." dediğine kadar iyi biliniyor.

Trump'ın engellilik karşıtı gündeminin tüm kapsamı netleştikçe bir protesto dalgası gelecek gibi. Engellilik savunucuları tarafından yapılacak direniş birçok biçime bürünecek: davalar, yürüyüşler, savunuculuk ve eylemli sivil itaatsizlik...

Kaynak: The Nation

ALİYE YÜCEL

VÜCUDUM MÜKEMMEL OLMALI

Ancak mükemmel olursam beğenilirim!

İnsanların çoğunun aklında yanlış bir algı var. Ancak mükemmel bir vücuda sahip olursam kabul görürüm. Aksi taktirde beni beğenmezler. 

İşte bu çok yanlış.... Oysa engelli bir bedenle de mutlu olabilirsin. Bunun bir çok örneğini gördüm, biliyorum.

Hiç bir bedensel kusuru olmadığı ve vücudu güzel olduğu halde; boyunun biraz kısalığını ya da burnunu dert edinip, mutsuz olan kişiler var. Çevrenizden bilirsiniz. 

 
Anlıyoruz ki bu, nasıl göründüğünden çok, ne hissettiğinle ve kendini nasıl kabul ettiğinle ilgili... Başka açıklaması yok.

ALİYE YÜCEL

KRAL ŞAKİR VE FİLSU

Kral Şakir'i ekranda görünce bir süre bakıp seyrediyorum. Geçenlerde İroş'umla rastladık. Seyrederken birden farklı bir karakter gördüm. İrem'e sorunca "Bu Filsu" dedi. Tekerlekli sandalye kullanan minik bir fil... Yani engelli bir karakterdi. Filsu, Fil Necati'nin kuzeniymiş ve diziye sonradan katılmış... 

Yerli ve milli karakterimiz Kral Şakir çok seviliyor. Kral Şakir, Cartoon Network Türkiye için Grafi2000 tarafından yapılmış bir Türk çizgi dizisi... 2016 tarihinden bu yana yayınlanmaya devam ediyor. Filmleri ve kitaplarıyla milyonlarca çocuğa ulaşıyor. Dünyada da biliniyor.

Çizgi filmin hikayesi şöyle: Bir aslan ailesinin yavrusu olan Şakir'in ailesi ve arkadaşları ile olan maceraları anlatılmaktadır. Şakir'in babası Remzi aslan, annesi Kadriye ve kız kardeşi Canan kedidir ve Peyami adında bir kaplumbağa dedesi vardır. Remzi'nin Necati adında arkadaşı vardır ve bir fildir. Hep onların evindedir, çoğu zaman da yemek yiyip oyun oynar. Bir de evsiz, çöplüklerde yaşayan ve hep çöp yiyen ve gofrete bayılan Tanju adında bir sokak köpeği vardır...

Filsu'nun hikayesini araştırınca Kral Şakir’in yapımcısı ünlü karikatürist Varol Yaşaroğlu'nun Ceyda Düvenci’nin NTV’de sunduğu "Bambaşka Sohbetler” programına konuk olduğunda anlattıklarını gördüm. Ceyda Düvenci, Kral Şakir’in içinde engelli (özel ihtiyaç sahibi) bir karakter olup olmadığını soruyor. 

Yaşaroğlu: “Evet, var. Yeni bir karakter ekledik, küçük bir kız çocuğu; Filsu karakteri…" diyor. Ve "Yürüme engelli, tekerlekli sandalyesi var ama, tekerlekli sandalyesi de füze gibi, çok hızlı hareket ediyor. Engelli kelimesini bir şekilde kullanıyoruz, ama ailelerden aldığım geri bildirim şuydu, biz çocuklarımızın normalleştirilmesini istiyoruz, sınıfa girdiklerinde mesela hep bir ayrım vardır, "O engelli..." şeklinde, bunlar hissettirilmesin istiyorlar…” diye ekliyor.

Filsu, 2023 yılından bu yana maceralarda yer alıyor. Çocukların ve hatta büyüklerin sevgilisi bir çizgi filmde böyle bir karakter olması engellilerin temsili açısından çok değerli... Üstelik bu karakter tekerlekli sandalyesi sayesinde diğerlerinden çok daha hızlı hareket ediyor. Bu da oldukça etkileyici...

ALİYE YÜCEL